Agam Sutra Satik 05 Bhagavati AngSutra 05

SR No.: 003339
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1096
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 05, & agam_bhagwati
File Size: 23 MB

Page 421

भगवती अङ्गसूत्रं ८//८/४२१
जंबुद्दीवे णं दीवे सूरिया किं तीयं खेत्तं ओभासंति पडुप्पन्नं खेत्तं ओभासंति अनागयं खेत्तं ओभासंति, तं भंते! किं पुडुं ओभासंति अपुट्ठे ओभासंति ?, गोयमा ! पुढं ओभासंति नो अपुढं ओभासंति जाव नियमा छद्दिसिं । जंबूद्दीवे णं भंते! दीवे सूरिया किं तीयं खेत्तं उज्जोवेति एवं चैव जाव नियमा छद्दिसिं, एवं तवेति एवं भासंति जाव नियमा छद्दिसिं ।
४१८
जंबुद्दीवे णं भंते! दीवे सूरियाणं किं तीए खेत्ते किरिया कज्जइ पडुप्पन्ने खेत्ते किरिया कज्जइ अनागए खेत्ते किरिया कज्जइ ?, गोयमा ! नो तीए खेत्ते किरिया कज्जइ पडुप्पन्ने खेत्ते किरिया कज्जइ नो अनागए खेत्ते किरिया कज्जइ, सा भंते! किं पुट्ठा कज्जति अपुट्ठा कजइ ?, गोयमा ! पुट्ठा कज्जइ नो अपुट्ठा कज्जति जाव नियमा छद्दिसिं ।
जंबुदीवे णं भंते! दीवे सूरिया केवतियं खेत्तं उहुं तवंति के वतियं खेत्तं अहे तवंति केवतियं खेत्तं तिरियं तवंति ?, गोयमा ! एगं जोयणसयं उड्डुं तवंति अट्ठारस जोयणसयाइं अहे तवंति सीयालीस जोयणसहस्साइं दोन्नि तेवढे जोयणसए एक्क वीसं च सट्टियाए जोयणस्स तिरियं तवंति ।
अंतो णं भंते! मानुसुत्तरस्स पव्वयस्स जे चंदिमसूरियगहगणनक्खत्ततारारूवा ते णं भंते देवा किं उद्घोववन्नगा जहा जीवाभिगमे तहेव निरवसेसं जाव उक्कोसेणं छम्मासा । बहिया णं भंते माणुसुत्तरस्स जहा जीवाभिगमे जाव इंदट्ठाणे णं भंते! केवतियं कालं उववाएणं विरहिए पन्नत्ते गोयमा ! जहन्त्रेणं एवं समयं उक्कोसेणं छम्मासा । सेवं भंते! सेवं भंते ! ॥
बृ. 'जंबुद्दीवे' इत्यादि, 'दूरे य भूले य दीसंति'त्ति 'दूरे च' द्रष्टस्थानापेक्षया व्यवहिते देशे 'मूले च' आसन्ने द्रष्टृप्रतीत्यपेक्षया सूर्यौ दृश्येते द्रष्टा हि स्वरूपतो बहुभिर्योजनसहसैव्रयवहितमुद्गमास्तमययोः सूर्यं पश्यति, आसन्नं पुनर्मन्यते, सद्भूतं तु विप्र कर्षं सन्तमपि न प्रतिपद्यत इति । 'मज्झतियमुहुत्तंसि मूले य दूरेय दीसंति' त्ति मध्यो-मध्यमो ऽन्तोविभागो गगनस्य दिवसस्य वा मध्यान्तः स यस्य मुहूर्तस्यास्ति स मध्यान्तिकः स चासौ मुहूर्त्तश्चेति मध्यान्तिकमुहूर्तस्तत्र 'मूले च' आसन्ने देशे द्रष्टस्थानपेक्षया 'दूरे च' व्यवहिते देशे द्रष्टृप्रतीत्यपेक्षया सूर्यौ दृश्येते द्रष्टा हि मध्याह्ने उदयास्तमनदर्शनापेक्षयाऽऽसन्नं रविं पश्यति योजनशताष्टकेनैव तदातस्य व्यवहितत्त्वात्, मन्यते पुनरुदयास्तमयप्रतीत्यपेक्षया व्यवहितमिति ।
'सव्वत्थ समा उच्चत्तेणं' ति समभूतलापेक्षया सर्वत्रोच्चत्वमष्टौ योजनशतानीतिकृत्वा, 'लेसापडिघाएणं 'तेजसः प्रतिघातेन दूरतरत्वात् तद्देशस्य तदप्रसरणेनेत्यर्थः, लेश्याप्रतिघाते हि सुखश्यत्वेन दूरस्थोऽपि स्वरूपपेण सूर्य आसन्नप्रततिं जनयति, 'लेसाभितावेणं' ति तेजसोऽभितापेन, मध्याह्ने हि आसन्नतरत्वात्सूर्यस्तेजसा प्रतपति, तेजः प्रतापेच दुर्द्दश्यत्वेन प्रत्यासन्नोऽप्यसी दूरप्रतीतिं जनयतीति ।
'नो तीयं खेत्तं गच्छंति'त्ति अतीतक्षेत्रस्यातिक्रान्तत्वात्, पडुप्पन्नं'ति वर्तमानं गम्यमानमित्यर्थः, ‘नो अनागयं ति गमिष्यमाणमित्यर्थः, इह च यदाकाशखण्डमादित्यः स्वतेजसा व्याप्नोति तत् क्षेत्रमुच्यते, 'ओभासंति' त्ति 'अवभासयतः ' ईषदुदद्योमित्यर्थः, इह च यदाकाशखण्डमादित्यः स्वतेजसा व्याप्नोति तत् क्षेत्रमुच्यते, 'ओभासंति' त्ति 'अवभासयतः ' ईषदुध्द्योतयतः 'पुट्ठे 'ति तेजसा स्पृष्ट 'जाव नियमा छद्दिसिं 'ति इह यावत्करणादिदं द्दश्यं-'तं भंते! किं ओगाढं