________________
३३४
भगवती अङ्गसूत्रं ७/-/८/३६६
नूनं भंते! हत्थीओ कुंथू अप्पकम्मतराए चैव अप्पकिरियतराए चैव अप्पासवतराए चैव कुंधुओ हत्थी महाकम्मतराए चेव ३ ?, हंता गोयमा !
कम्हाणं भंते! हत्थिस्स य कुंथुस्स य समे चैव जीवे ?, गोयमा ! से जहानामए कूड़ागारसाला सिया दुहओ लित्ता गुत्ता गुत्तदुवारा निवाया निवायगंभीरा अहे णं केई पुरिसे पईवं च जोई च गहाय तं कूडागारसालं अंतो २ अनुपविसेइ २ तीसे कूड़ागारसालाए सव्वओ समंता घणनिचियनिरन्तरनिच्छिड्डाई दुवारवयणाई पिहेति तीसे य बहुमज्झदेसभाए तं पईवं पलीवेज्जा, से य पईवे कूडागारसालं अंतो २ ओभासति उज्जोएइ तवइ पभासेइ नो चेव णं कूडागारसालाए बाहिं, तए णं से पुरिसे तं पईचं इड्डुरेणं पिहेइ, तए णं से पईवे इडरस्स अंतो २ ओभासेइ नो चेचणं इडरस बाहिं, एवं गोकिलं जएणं गंडवाणियाए पच्छिपिडएणं आढएणं अद्धाढएणं पत्थएवं अद्धपत्थएणं कुलवेणं अद्धकुलवेणं चउब्भाइयाए अट्टभाइयाए सोलसियाए बत्तीसियाए चउसट्टियाए ।
तसे पुरिसे तं पवं दीवगचंपणएणं पिहेइ, तए णं से पईवे तं दीवगचंपणयं अंतो २ ओभासइ नो चेव गं दीवगचंपणयस्स बाहिं नो चेव णं चउसट्टियाए बाहिं जाव नो चेव णं कूडागारसालाए बाहिं, एवामेव गोयमा ! जीवेवि जारिसियं पुव्वकम्पनिबद्धं बोंदिं निव्वत्तेइ तं असंखेज्जेहिं जीवपएसेहिं सचित्तीकरेइ' शेषं तु लिखितमेवास्ति ।
अस्य चायमर्थः-कूटाकारेण शिखराकृत्या युक्ता शाला कूटाकारशाला 'दुहओ लित्ता' बहिरन्तश्च गोमयादिना लिप्ता 'गुप्ता' प्राकाराद्यावृता 'गुत्तदुवारा' कपाटादियुक्तद्वारा 'निवाया' वायुप्रवेशरहिता, किल महद्गृहं प्रायो निवातं न भवतीत्यत आह- 'निवायगंभीरा' निवातविशालेत्यर्थः ‘पईवं’ तैलदशाभाजनं 'जोई' ति अग्नि 'घणनिचयनिरन्तरं निच्छिड्डाई दुवारवयणाई पिहेति' द्वाराण्येव वदनानि मुखानि द्वारवदनानि पिधत्ते कीदृशानि कृत्वा ? इत्याह ।
1
धननिचितानि कपाटादिद्वारपिधानानां द्वारशाखादिषु गाढनियोजनेन तानि च तानि निरन्तरं कपाटादीनामन्तराभावेन निश्छिद्रानि च - नीरन्ध्रानि धननिचितनिरन्तरनिश्लिद्रानि ‘इडुरेणं' ति गन्त्रीढञ्चनकेन 'गोकिलंजएणं' ति गोचरणार्थं महावंशमयभाजनविशेषेण डल्लयेत्यर्थः 'गंडवानियाए 'त्ति 'गण्डपानिका ' वंशमयभाजनविशेष एव यो गण्डेन हस्तेन गृह्यते डल्लातो लघुतरः 'पच्छिपिडएणं' ति पच्छिकालक्षणपिटकेन आढकादीनि प्रतीतानि नवरं 'चउब्भाइय'त्ति घटकस्य-रसमानविशेषस्य चतुर्थः भागमात्रो मानविशेषः 'अट्टभाइया' तस्यैवाष्टमभागमात्रो मानविशेषः एवं 'सोलसिया' षोडशभागमाना 'बत्तीसिया' तस्यैव द्वात्रिंशभागमात्रा 'चतुष्षष्टिका' तस्यैव चतुःषष्टितमांशस्वभावा पलमिति तात्पर्यं 'दीवगचंपएणं' ति दीपकचम्पकेन दीपाच्छादनेन कोशिकेनेत्यर्थः, एतच सर्वमपि वाचनान्तरे साक्षाल्लिखितमेव दृश्यत इति ।
जीवाधिकारादिदमाह
मू. (३६७) नेरइयाणं भंते! पावे कम्मे जे य कडे जे य कज्जइ जे य कज्जिस्सइ सव्वे से दुक्खे जे निज्जिने से सुहे ?, हंता गोयमा ! नेरइयाणं पावे कम्मे जाव सुहे, एवं जाव वेमानियाणं वृ. 'नेरइयाण' मित्यदि, 'सव्वे से दुक्खे' त्ति दुःखहेतुसंसारनिब्धनत्वाद्दुःखं 'जे निञ्जिन्ने से सुहेत्ति सुखस्वरूपमोक्षहेतुत्वादयन्निर्जीर्ण कर्म तत्सुखमुच्यते ॥ नारकादयश्च सञ्ज्ञिन इति
सञ्ज्ञा आह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org