Agam Sutra Satik 05 Bhagavati AngSutra 05

SR No.: 003339
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1096
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 05, & agam_bhagwati
File Size: 23 MB

Page 295

२९२
भगवती अङ्गसूत्रं ६/-/७/३०२
-: शतकं -६ उद्देशक:-७:
वृ. षष्ठोदेशके जीववक्तव्यतोक्ता सप्तमे तु जीवविशेषयोनिवक्तव्यतादिरर्थः उच्यते,
तत्र चेदं सूत्रम्
मू. (३०२) अहणं भंते! सालीणं वीहीणं गोधूमाणं जवाणं जवजवाणं एएसि णं धन्नाणं कोट्टाउत्ताणं पल्ला उत्ताणं मंचाउत्ताणं मालाउत्ताणं उल्लित्ताणं लित्ताणं पिहियाणं मुहियाणं लंछियाणं केवतियं कालं जोणी संचिट्ठइ ?, गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं तिन्नि संवच्छराई तेण परं जोणी पमिलायइ तेण परं जोनि पविद्धंसइ तेणपरं बीए अबीए भवति तेण परं जोणीवोच्छेदे पत्रत्ते समणाउसो !
-- अह भंते! कलायमसूरतिलमुग्गमासनिप्फावकुलत्थआलिसंदगसतीणपिमंधगमादीणं एएसि णं धन्नाणं जहा सालीणं तहा एयाणवि, नवरं पंच संवच्छराई, सेसं तं चेव ।
अह भंते ! अयसिकुसुंभगको ध्वकंगुवरगरालगकोदूसगसणसरिसवमूलगबीयमादीणं एएसि णं धत्राणं, एयानिवि तहेव, नवरं सत्त संवच्छराई, सेसं तं चैव ॥
वृ. 'अह भंते' इत्यादि, 'सालीणं' ति कलमादीनां 'वीहणं' ति सामान्यतः 'जवजवाणं' ति यवविशेषाणाम् 'एतेसि ण' - मित्यादि, उक्तत्वेन प्रत्यक्षाणां, 'कोडाउत्ताण' त्ति कोष्ठे-कुशूले आगुप्तानि तत्प्रक्षेपणेन (संरक्षणेन) संरक्षितानि कोष्ठागुप्तानि तेषां 'पल्लाउत्ताणं' ति इह पल्योवंशार्दिमयो धान्याधारविशेषः 'मंचाउत्ताणं मालाउत्ताण' मित्यत्र मञ्चमालयोर्भेदः - 'अक्कुडे होइ मंच मालो य घरोवरं होति' 'ओलित्ताणं' ति द्वारदेशे पिधानेन सह गोमयादिनाऽवलिप्तानां 'लित्ताणं 'ति सर्वतो गोमयादिनैव लिप्तानां 'पिहियाणं' ति स्थगितानां तथाविधाच्छादनेन 'मुधियाणं' तिमृत्तिकादिमुद्रावतां 'लंछियाणं' ति रेखादिकृतलाञ्छनानां, 'जोनि 'त्ति अङ्कुरोत्पत्तिहेतुः 'तेण परं 'ति ततः परं 'परिमलायइ' त्ति प्रम्लायति वर्णादिना हीयते 'पविद्धंसइ' त्ति क्षीयते ।
एवं च बीजमबीजं च भवति-उप्तमपि नाङ्कुरमुत्पादयति, किमुक्तं भवति ? - 'तेण परं जोणीवोच्छेए पन्नत्ते 'ति । 'कलाय'त्ति कलाया वृत्तचनका इत्यन्ये 'मसूर' त्ति भिलङ्गाः चवलका एवान्ये 'सईण' त्ति तुवरी 'पलिमंथग 'त्ति वृतचनकाः कालचनका इत्यन्ये 'अयसि' त्ति भङ्गी 'कुसुंभग 'त्ति लट्टा'वरग' त्ति वरट्टो, 'रालग' त्ति कडुविशेषः 'कोदूसग' त्ति कोद्रवविशेषः 'सण 'त्ति त्वकप्रधाननालो धान्यविशेषः 'सरिसव' त्ति सिद्धार्थः काः 'मूलगबीय'त्ति मूलकबीजानि शाकविशेषबीजानीत्यर्थः ।
अनन्तरं स्थितिरुक्ताऽतः स्थितेरेव विशेषाणां मुहूर्तादीनां स्वरूपाभिधानार्थःमाह
मू. (३०३) एगमेगस्स णं भंते! मुहुत्तस्स केवतिया ऊसासद्धा वियाहिया ?, गोयमा ! असंखेज्जाणं समयाणं समुदयसमितिसमागमेणं सा एगा आवलियत्ति पवुच्चइ, संखेज्जा आवलिया ऊसाओ संखेज्जा आवलिया निस्साओ
वृ. 'ऊसासद्धा वियाहिय'त्ति उच्छ्वासाद्धा इति उच्छ्वासप्रमितकालविशेषाः 'व्याख्याताः’ उक्ता भगवद्भिरिति, अत्रोत्तरम्' असंखेज्जेत्यादि, असङ्ख्यातानां समयानां सम्बन्धिनो ये समुदायावृन्दानि तेषां याः समितयो-मीलनानि तासां यः समागमः संयोगः समुदायसमितिसमागमस्तेन यत्कालमानं भवतीति गम्यते सैकाऽऽवलिकेति प्रोच्यते, 'संखेज्जा आवलिय'त्ति किल षट्पञ्चाश