________________
॥१
॥
२७२
भगवतीअङ्गसूत्रं ६/-/३/२८३ स्य चान्तरं अबाधया-उक्तलक्षणयाऊनिका अबाधोनिका कर्मस्थिति कर्मावस्थानकाल उक्तलक्षणः कर्मनिषको भवति, तत्र कर्मनिषेको नाम कर्मदलिकस्यानुभवनार्थं रचनाविशेषः, तत्र च प्रथमसमये बहुकं निषिञ्चति द्वितीयसमये विशेषहीनं तृतीयसमये विशेषहीनमेवं यावदुत्कृष्टस्थितिकं कर्मदलिकं तावद्विशेषहीनं निषिञ्चति, तथा चोक्तम्
“मोत्तूण सगमबाहं पढमाइ ठिईइ बहुतरं दव्वं ।
सेसे विसेसहीणं जा उक्कोसंति सव्वासिं ।।। इदमुक्तं भवति-बद्धमपि ज्ञानावरणं कर्म त्रीनि वर्षसहस्राणि यावदवेद्यमानमास्ते, ततस्तदूनोऽनुभवनकालस्तस्य, सच वर्षसहस्रनयन्यनास्त्रिंशत्सागरोपमकोटीकोटीमान इति। अन्ये त्याहुः-अवाधाकालो वर्षसहनयमानो, बाधाकालश्च सागरोपमकोटीकोटीशिल्लक्षणः, तद्वितयमपिच कर्मस्थितिकालः, सचाबाधाकालवर्तिजतः कर्मनिषेककालो भवति, एवमन्यकर्मस्वप्यबाधाकालो व्याख्येयो, नवरमायुषि त्रयशिंत्सागरोपमानि निषेकः, पूर्वकोटीत्रिभागश्वाबाधाकाल इति।
'वेयणिज्जं जहन्नेणं दो समय'त्ति केवलयोगप्रत्ययबन्धापेक्षया वेदनीयं द्विसमयस्थितिकं भवति, एकत्र बध्यते द्वितीये वेद्यते, यच्चोच्यते वेयणियस्स जहन्ना बारस नामगोयाणअट्ठ(उ)मुहुत्त'त्ति तत्सकषायस्थितिवन्धमाश्रित्येति वेदितव्यमिति ॥
मू. (२८४) नाणावरणिज्जं णं भंते ! कम्मं किं इत्थी बंधइ पुरिसो बंधइ नपुंसओ बंधइ ? नोइत्थी नोपुरिसो नोनपुंसओ वंधइ?, गोयमा! इत्थीवि बंधइ पुरिसोविबंधइ नपुंसओवि बंधइ नोइत्थी नोपुरिसो नोनपुंसओ सियबंधइ सिय नो बंधइ एवं आउगवजाओ सत्त कम्पप्पगडीओ आउगेणं भंते ! कम्मं कंइत्थी बंधइ पुरिसो बंधइ नपुंसओ बंधइ०? पुच्छा गोयमा! इत्थी सिय बंधइ सिय नो बंधइ, एवं तिनिवि भानियव्वा, नोइत्थी नोपुरिसो नोनपुंसओ न बंधइ ।
नाणावरणिज्जं णं भंते ! कम्मं किं संजए बंधइ असंजए० एवं संजयासंजए बंधइ नोसंजयनोअसंजएनोसंजयासंजए बंधति? गोयमा! संजएसिय बंधति सिय नो बंधति असंजए बंधइ संजयासंजएवि बंधइ नोसंजएनोअसंजएनोसंजयासंजए न बंधति, एवं आउगवजाओ सत्तवि, आउगे हेडिल्ला तिन्नि भयणाए उवरिल्ले न बंधइ ।
नाणावरणिज्जणंभंते! कम्मं किं सम्मदिट्ठी बंधइ सम्मामिच्छदिट्टी बंधइ, एवं आउगवजाओ सत्तवि, आऊए हेडिल्ला दो भयणाए सम्मामिच्छदिट्ठी न बंधइ।
नाणावरणिचं किं सन्नी बंधइ असन्नी बंधइ नोसन्नीनोअसन्नी बंधइ?, गोयमा ! सन्नी सिय बंधइ सिय नो बंधइ असन्नी बंधइ नोसन्नीनोअसन्नी न बंधइ, एवं वेदनिजाउगवजाओछ कम्मप्पगडीओ, वेदनिजं हेछिल्ला दो बंधति, उवरिल्ले भयणाए, आउगं हेडिल्ला दो भयणाए, उवरिलो न बंधइ।
नाणावरणिनं कम्मं किं भवसिद्धीए बंधइ अभवसिद्धीए बंधइ नोभवसिद्धीएनोअभवसिद्धीए बंधति?, गोयमा ! भवसिद्धीए भयणाए अभवसिद्धीए बंधति नोभवसिद्धीएनोअभवसिद्धीए न बंधइ, एवं आउगवज्जाओ सत्तवि, आउगं हेडिल्ला तिन्नि भयणाए उवरिल्ले न बंधइ, एवं वेदणिज्जवजाओ सत्तवि, वेदणिझं हेहिल्ला तिन्नि बंधति केवलदसणी भयणाए।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org