________________
समवायाङ्गसूत्रम्-३०/६४
(समवायः-३०)
तीसंमोहणीयठाणा पं० २०। वृ. त्रिंशत्तमंस्थानक सुगमम्, नवरंस्थितेरीगष्टौ सूत्राणि,तत्रमोहनीयंसामान्येनाप्टप्रकारं कर्म विशेषतश्चतुर्थी प्रकृति तस्य स्थानानि-निमित्तानि मोहनीयस्थानानि, तथामू. (६५) जे यावि तसे पाणे, वारिमझे विगाहिआ।
उदएण कम्मा मारेई, महामोहं पकुव्वा ।। वृ. “जेयावी तसे' इत्यादि श्लोकः, यश्चापित्रसान्प्राणान्-स्त्र्यादीन् वारिमध्ये विगाह्यप्रविश्योदकेन शस्त्रभूतेन मारयति, कथं ?, आक्रम्य पादादिना स इति गम्यते मार्यमाणस्य महामोहोत्पादकत्वात्सङ्क्लिष्टचित्तत्वाच्च भवशतदुःखवेदनीयमात्मनोमहामोहंप्रकरोति-जनयति तदेवंभूतं त्रसमारणेनैकं मोहनीयस्थानमेवं सर्वत्रेति। मू. (६६) सीसावेढेण जे केई, आवेढेइ अभिक्खणं।
तिव्यासुभयसमायारे, महामोहं पकुव्वइ ।। वृ. 'सीसा' श्लोकः, शीर्षावेप्टेन-आर्द्रचर्मादिमयेन यः कश्चिद्वेष्टयति स्त्र्यादिवसानिति गम्यतेअभीक्ष्ण-भृसं तीव्राशुभसमाचारःसइत्यस्य गम्यमानत्वात्स मार्यमाणस्य महामोहोत्पादकत्वेन आत्मनो महामोहं प्रकुरुत इति २।। मू. (६७) पाणिणा संपिहिताणं, सोयमावरिय पाणिणं।
अंतोदनंतं मारेइ, महामोहं पकुव्वइ॥ वृ.यावत्करणात् केषुचित्सूत्रपुस्तकेषुशेषमोहनीयस्थानाभिधानपराः श्लोकाः सूचिताः, केषुचित् श्यन्त एवेति ते व्याख्यायन्ते-पाणिना-हस्तेन संपिधाय-स्थगयित्वा, किंतत् ?-'श्रोतो रन्ध्र मुखमित्यर्थ तथा आवृत्य-अवरुध्य प्राणिनंततः अन्तर्नदन्तं-गलमध्ये रवं कुर्वन्तं घुरघुरायमाणमित्यर्थः, मारयति स इति गम्यते, महामोहं प्रकरोतीति तृतीयं ३।" मू. (६८) जायतेयं समारम बहुं ओमिया जणं ।
अंतो धूमेण मारेई, महामोहं पकुव्वाइ। वृ. जाततेजस' वैश्वानरं समारभ्य' प्रज्वाल्य बहुं प्रभूतं ‘अवरुध्य महामण्डपवाटादिषु प्रक्षिप्य 'जन' लोकं अन्तः-मध्येघूमेन-वहिलिङ्गेन अथवाअन्तधूमो यस्यासावन्तधूमस्तेनजाततेजसा विभक्तिपरिणामात् मारयति योऽसौ महामोहं प्रकरोति चतुर्थं ४ । मू. (६९) सिस्सम्मि जे पहणइ, उत्तमंगम्मि चेयसा ।
विमज्ज मत्थयं फाले, महामोहं पकुव्वइ ।। वृ.शीर्षेशिरसियः प्रहन्ति-खगमुद्गरादिना प्रहरतिप्राणिनमिति गम्यते, किंभूते स्वभावतः शिरसि ? -'उत्तमाङ्गे' सर्वावयवानां प्रधानावयवे तद्विघातेऽवश्यं मरणात् चेतसा-सङिक्लष्टेन मनसा न यथाकथच्चिदित्यर्थः तथा बिभज्य मस्तकं प्रकृष्टप्रहारदानेन स्फोटयति-विदारयति ग्रीवादिकं कायमपीति गम्यते, स इत्यस्य गम्यमानत्वात् महामोहं प्रकरोतीति पञ्चमं ५। मू. (७०) पुणोपुणो पणिधिए हस्ति उवहसे ज्ञणं ।
फलेणं अहुवा दण्डेणं, महामोहं पकुब्बइ ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org