________________
१३०
समवायाङ्गसूत्रम्-२१५
वनस्पतिकायसहिताः, किंभूताएते? -'सासा कडा निबद्धा निकाइय'त्तिशाश्वताः द्रव्यार्थतया अविच्छेदेनप्रवृत्तेः कृताः पर्यायार्थता प्रतिसमयमन्यथात्वावाप्तेर्निबद्धाः-सूत्र एवग्रथिता निकाचितानियुक्तिमहणिहेतुदाहरणादिभि प्रतिष्ठिता जिनैः प्रज्ञप्ता भावाः-पदार्था अन्येऽप्यजीवादयः 'आधविजंति'त्ति प्राकृतशैल्या आख्यायन्ते-सामान्यविशेषाभ्यां कथ्यन्त इत्यर्थः, प्रज्ञाप्यन्ते नामादिभेदाभिधानेन, प्ररूप्यन्तेनामादिस्वरूपकथनेन, यथा 'पजायाणभिधेय'मित्यादि, दय॑न्ते उपमामात्रतः 'यथा गौर्गक्यस्तथा' इत्यादि, निदर्श्यन्ते हेतुष्टान्तोपन्यासेन उपदर्श्यन्ते उपनयनिगनाभ्यां सकलनयाभिप्रायतो वेति, साम्प्रतमाचाराङ्गग्रहणफलप्रतिपादनायाह -
सेएवं मित्यादि, सइत्याचाराङ्गग्राहको गृह्यते, ‘एवंआय'त्तिअस्मिन् भावतः सम्यगधीते सत्येवमात्मा भवति, तदुक्तक्रियापरिणामाव्यतिरेकात् स एव भवतीत्यर्थः, इदं च सूत्रं पुस्तकेषु नष्टनन्यांतु:श्यते इतीह व्याख्यातमिति, एवं क्रियासारमेव ज्ञानमिति ख्यापनार्थं क्रियापरिणाममभिधायाधुना ज्ञानामधिकृत्य आह
“एवं नाय'त्ति इदमधीत्य एवं ज्ञात भवति यथैवेहोक्तमिति, ‘एवं विनाय'त्ति विविधो विशिष्टो वा ज्ञाता विज्ञाता एवं विज्ञाता भवति-तन्त्रान्तरीयज्ञाता भवति, तन्त्रान्तरीयज्ञातृभ्यः प्रधानतर इत्यर्थः, एव'मित्यादि निगमनवाक्यं, एवं अनेन प्रकारेमाचारगोचरविनयाघभिधानरूपेण 'चरणकरणप्ररूपणता आख्यायत' इति चरणं व्रतश्रमणधर्मसंयमाधनेकविदधं करणंपिण्डविशुद्धिसमित्याद्यनेकविधं तयोः प्ररूपणता-प्ररूपणैव आख्यायते इत्यादि पूर्ववदिति ।
'सेत्तंआयारे'त्ति तदिदमाचारवस्तु अथवा सोऽवमाचारो यः पूर्वं इष्ट इति।।
मू. (२१६) से किं तं सूअगडे ?, सुअगडे णं ससमया सूइजंति परसमया सूइज्जति ससमयपरसमया सूइज्जति जीवा सूइज्जति अजीवा सूइजंति जीवाजीवा सूइजति लोगो सूइजति अलोगो सूइज्जति लोगालोगो सुइजति, सूअगडे णं जीवाजीवपुण्णपावासवसंवरनिजरणबंधमोक्खावसाणा पयत्या सुइङ्गति, समणाणं अचिरकालपव्वइयाणं कुसमयमोहमोहमइमोहियाणं संदेहजायसहजबुद्धिपरिणामसंसइयाणं पावकरमलिनमइगणविसोहणत्थं असीअस्स किरियावाइयसयस्स चउरासीए अकिरियवाईणंसत्तट्ठीए अण्णाणियवाईणं बत्तीसाए वेणइयवाईणंतिण्हं तेवट्ठीणं अन्नदिट्ठियसयाणं वूहं किच्चा ससमए ठाविञ्जति नाणदिटुंतवयणनिस्सारं सुटु दरिसयंता विविहवित्थरानुगमपरमसब्भावगुणविसिट्ठामोक्खपोयारगा उदाहार अन्नाणत-मंधकारदुग्गेसु दीवभूआ सोवाणा चेव सिद्धिसुगइगिहुत्तमस्स निक्खोभनिप्पकंपा सुत्तत्था।
सुयगडस्स णं परित्ता वायणा संखेजा अनुओगदारा संखेजाओ पडिवत्तीओ संखेज्जा वेढा संखेजा सिलोगा संखेजाओ निञ्जुत्तीओ।
सेणं अगवायाए दोच्चे अंगे दोसुयखंधा तेवीसं अज्झयणा तेत्तीसं उद्देसणकाला तेत्तीस समद्देसणकाला छत्तीसं पदसहस्साइंपयग्गेणं प० संखेजा अक्खरा अनंतागमा अनंता पञ्जवा परित्ता तसा अनंता थावरा सासया कडा निबद्धा निकाइया जिनपन्नत्ता भावा आपविजंति पन्नविजंति परुविनंति निदंसिर्जति उवदंसिर्जति।
से एवं आया एवंनाया एवं विन्नायाएवंचरणकरणपरूवणया आधविनंति पन्नविनंति परूविजंति निदंसिर्जति उवदंसिजंति ।। सेतं सूअगडे २ ।
वृ. ‘से किंतं सूयगडे' 'सूच सूचायां' सूचनात्सूत्रसूत्रेण कृतं सूत्रकृतमिति रूढ्योच्यते,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org