________________
अध्ययनं - २३, [ नि. ४५८ ]
सो करिस्सइ उज्जोयं, सव्वलोगंमि पाणिणं ॥ भानू अ इति के वुत्ते ?, केसी गोयममब्बवी । तओ केसिं बुवंतं तु, गोयमो इणमब्बवी ॥ उग्गओ खीणसंसारो, सव्वन्नू जिनभक्खरो । सो करिस्सइ उज्जोयं, सव्वलोगंमि पाणिणं ॥
Jain Education International
८७
मू. (९२३)
मू. ( ९२४ )
वृ. सूत्रचतुष्टयं, अन्धमिवान्धं चक्षुः प्रवृत्तिनिवर्त्तकत्वेनार्थात् जनं करोतीत्यन्धकारस्तस्मिन् ‘तमसि' प्रतीते ‘घोरे' भयानके तिष्ठन्ति प्राणीनो बहव:, कः करिष्यत्युद्घोतं 'सर्वलोके' समस्त जगति प्राणिनां ?, न कञ्चित्तादृशं निर्द्धारयाम इति भावः ।
गौतम आह-‘उद्गत:’' उदितः ‘विमल:' निर्मल: ‘भानुः' आदित्याः 'सव्वलोगपहंकरे'त्ति सर्वलोकप्रभाकर:- सकलजगत्प्रकाशविधाता, 'भाणू य'त्ति भानुः क उक्तो य उद्योतं करिष्यतीतिप्रक्रमः, ‘उद्गतः' उदयं प्राप्तः 'क्षीणसंसारः' अपगतभवभ्रमणः सर्वज्ञः 'जिनभास्करः ' अर्हदादित्यः 'उद्घोतं' समस्तवस्तुप्रकाशनं तच्च तमोविघट्टनादेवेति तदेवानेन भङ्गयोक्तं, शेषं स्पष्टमिति सूत्रचतुष्टार्थः ॥ मू. (९२५)
साहु गोयम ! पन्ना ते, छिन्नो मे संसओ इमो । अन्नोऽवि संसओ मज्झं, तं मे कइसु गोयमा ।
I
वृ. साहुसूत्रं तथैव । स्थानमेवोपसंपद्यते प्राप्यत इति स्थानोपसम्पत्-प्राप्यं स्थानमिति द्वादशं द्वारमङ्गीकृत्याह
मू. (९२६ )
मू. (९२७)
सारीरमानसे दुक्खे, बज्झमानान पाणिणं । खेमं सिवं अनाबाहं, ठाणं किं मन्नसी ? मुनी ! ॥ अत्थि एगं धुवं ठाणं, लोगग्गंमि दुरारुहं । जत्थ नत्थि जरा मच्चू, वाहिणो वेयणा तहा ॥ ठाणे अ इइ के वुत्ते ?, केसी गोयममब्बवी ।
मू. (९२८ )
मू. (९२९)
तओ केसिं बुवंतं तु, गोयमो इणमब्बवी ॥ निव्वाणंति, अबाहंति, सिद्धी लोगग्गमेव य । खेम सिवं अनाबाह, जं तरंति महेसिणो ॥ तं ठाणं सासयंवासं, लोगग्गंमि दुरारुहं, । जं संपत्ता न सोयंति, भवोहंतकरा मुनी ! ॥
मू. ( ९३० )
वृ. सूत्राणी पञ्च प्रतीतान्येव, नवरं 'सारीरमानसे दुक्खे' त्ति आर्षत्वाच्छरीरमानसैर्दुःखैः 'बज्झमानानं' बाध्यमानानां पीड्यमानानां, पठ्यते च- 'पञ्चमानानं 'ति पच्यमानानामिव पच्यमानानामत्याकुलीक्रियमानतया 'प्राणिनां ' जीवानां क्षेमं व्याधिरहिततया शिवं सर्वोपद्रवाभावतः अनाबाधं स्वाभाविकबाधापगमतस्तिष्ठन्त्यस्मि आह-अस्ति 'एकम्' अद्वितीयं 'दुरारुहं' ति दुःखेनारुद्यते-अध्यास्यत इति दुरारोहं, दुरापेणैव सम्यग्दर्शनादित्रयेण तदवाप्यत इतिकृत्वा, वेदनाश्चेह शारीरमानसदुःखानुभवात्मिकाः, ततश्चास्य व्याध्यभावेन क्षेमत्वं जरामरणाभावेन शिवत्वं, वेदनाऽभावेनानाबाधकत्वमुक्तमिति यथायोगं भावनीयं, स्थानं किमुक्तं ? - ध्रुवादि
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org