________________
दइउदय हुन
मूलं-७६
दइउदयं तुंबेसुअएस विही होइ संतरणे॥ वृ. इदानिं तीरपत्ताए नावाए उत्तरंतो न लोअअग्गिमो उत्तरति. पवत्तणाधिकरणादेव, नावि मग्गओ लोयस्स उत्तरति. झडत्ति पडिओगच्छेज्जत्ति.(चल)स्वभावत्वात. अहवा सो पच्छा एक्को उत्तरंतो कयाइ धरेज्जानाविएणंतरपणट्टा.तम्हाथोवेसउत्तिनैसगिहिसउत्तरति।तीरत्थेणकिंकायव्वंति?भन्नइ-'उस्सग्गो' कायोत्सर्गः कर्त्तव्यः, तत्र च कियन्त उच्छासाः इत्यत आह-पन्नवीसाउ'त्ति पञ्चविंशतिरुच्छासाचिन्तनीयाः। 'दइउंत्ति दतिउ चक्खल्लाउडुओ जेन तरिज्जइ ‘तुंबं अलाउअं. एएहिं नावाए अभावे संतरिज्जइ. जदितरणजोग्गंपाणियंति। एसविहि'त्तिदृतिका-दिभिरुत्तीर्णस्यएषएवविधिः संतरणे' प्लवने, यदुक्तं - 'तीरंप्राप्तेनोत्सर्ग:कार्य' इति.अत्रचाप्कायेमिश्राचित्तयतनानसाक्षादुक्ता,छद्मस्थेनतयोस्तत्त्वतोज्ञातुमशक्यत्वात,यश्रज्ञास्यतिसकरिष्य-त्येवेति.सच्चित्तस्यतूक्तै वा उक्तमप्कायद्वारम.अथतेजस्कायस्तत्राहा मू. (७७) वोलाणे अनुलोमे पडिलोमऽद्देस ठाइ तणरहिए।
असई य गत्तिनंतगउल्लण तलिगाइ डेवणया॥ व. यदा हि तस्य साधोर्गच्छतो वनदवोऽनुकूलो भवति. यदभिमुखं सार्वजति तदभिमुखमग्निरप्येतीत्यर्थः, ततस्तस्मिन वनदवे व्यतिक्रान्ते सति गन्तव्यं यदा तु प्रतिलोभः-अभिमुखमायाति ततः 'अंदसुत्तिआर्टेषुप्रदेशेषुतिष्ठतियेनासौनाभिभवति, तृणरहितेवा, असति' अभावतस्य कत्तणितगउल्लण'त्ति. कृत्तिः-चर्मतेनात्मानमावृत्य तिष्ठति, तदभावे नंतगउल्लणं' अनंतगंकम्बलादिवस्त्रंतदाीकृत्यपानकेन तेनात्मानमावृणोति, ततस्तिष्ठति, अथ गच्छतो वहुगुणं ततः तडिगादिडेवणय'त्ति उपानही परिधाय डेवनं. लङ्घनमग्नेः कृत्वाव्रजति।तत्रयदा विध्याते तेजस्कायेयातितदाऽचित्ततेजस्काययतना. यदा तूपानही परिधाय व्रजति तदा सचित्तो मिश्रो वा तेजस्कायः, एषा त्रि-प्रकारायतना। उक्तं तेजस्कायद्वारम्, अथ वायुद्वारंमू. (७८) जह अंतरिक्खमुदए नवरि निअंबे अवणनिगुंजे य।
ठाणं सभए पाउण घनकप्पमलंबमाणंतु॥ वृ. यथा अन्तरिक्षोदके यतनोक्ता 'आसन्ना नियत्तति इत्यादिलक्षणा सैवेहापि दृश्या. 'नवरन्ति केवलमयंविशेषः, नितम्बे' पर्वतैकदेशेवननिकुञ्जवास्थातव्यम,यद्यसौप्रदेश सभयस्ततः पाउणघणकप्पं' घन-निश्छिद्रंकल्पं-कम्बल्यादिरूपंप्रावृत्त्यगच्छति अलम्बमाणंतु'त्तियथाकोणोनप्रलम्बते,प्रलम्बमान'यविराधनात । तत्र महावायो गच्छतः कल्पप्रावृतशरीरस्य सचित्तयतना भवति. अप्रलम्बं कल्पं कुर्वतः अचेतनयतना। मिश्रयतना कल्पप्रावृतस्यैव भवति, यतः किंचि ठक्किअं किंचिच्च न, इयं त्रिविधा यतना॥
उक्तं वायुद्वारम्, अथ वनस्पतिद्वारमुच्यतेमू. (७९) तिविहो वणस्सई खलु परित्तऽनंतो थिराथिरेक्केको।
संजोगा जह हट्टा अक्कंताई तहव इहि ।। वृ.त्रिविधोवनस्पतिः-अचित्तो मिश्रःसचित्तश्च योऽसावचितःस परित्तो अनंतोय.परित्तोथिरोअथिरा अ. अनंतोवि थिरो अथिरो अ. इदानिं मीसो सो दविहो परित्तो अनंतो अ, परित्तो दहा-थिरो अथिरो अ. अनंतोऽवि दविहोथिरोअथिरोअ.इदानिंसचित्ता, सो दहा-परित्तो अणंतो अ.परित्तो दहा-थिरो अथिरोअ. अनंतो दहा-थिरो अथिरोअ. एक्केक्को अभेओ चउहा-अक्तो निपच्चवाओ अ१, अक्तोसपच्चवाआ अ२. अनकंतोअपच्चवाओय३.अनक्कतोसपच्चवाओअ४।तत्थकाजयणा? अचित्तेणंगम्मइ,तत्थविपरित्तेण. तनविथिरण तत्थविअनंत-निपच्चवाएणं तदभावे अनक्तेणंनिपच्चवाएणं, तदभावे अचित्तपरित्तणंअथिंग्ण 126 131
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org