________________
३४४
पिण्डनियुक्तिः-मूलसूत्रं व. यथा चैव पूर्वलिप्ते 'कायाः' पृथिवीकायादयो विराध्यन्ते तथा साधुभ्यस्तैलादिकं दत्त्वा भयोपि कुतुपादिमुखेउपलिप्यमानेकायाविराध्यन्ते,नवरंषष्ठेकायेत्रत्पकायरूपेविराध्यमानाजन्तवःपृथिव्याश्रिताः 'मुझ्गादयाः' पिपीलिकाकुन्थ्वादयो द्रष्टव्याः । सम्प्रति दाने कयविक्कए य' इत्यवयवं व्याचिख्यासुराहमू. (३८१). परस्सतं देइ स एव गेहे, तेल्लं व लोणं व घयंगुलं वा।
उग्धाडिए तंमि करे अवस्सं. सविक्कयं तेन किणाइ अनं॥ वृ. तस्मिन् कुतुपादिमुखे साध्वर्थमुद्घाटिते सति परस्मै' याचकग्राहकादिकाय यद्रा-स्वकीय एव गृहे पुत्रादिभ्यस्तैलं लवणं घृतं गुडं वा ददाति, यदिवा सकरोत्यवश्यं विक्रय, तेन चमूल्येनान्यत क्रीणाति. एतच्च सर्व साध्वर्थमुद्घाटिते सति प्रवर्तते इति साधोः प्रवृत्तिदोषः। 'अगिरणम्' इत्यवयवं व्याख्यामू. (३८२) दाने कयविक्कए वा होई अहिगरणमजयभावस्स।
निवयंति जे य तहियं जीवा मुइयंगमूसाई॥ वृ. दाने क्रये विक्रये वाऽनन्तरोक्त स्वरूपे प्रवर्त्तमाने साधोः 'अयतभावस्य' अयतोऽशुद्धाहारापरिहारकत्वेन जीवरक्षणरहितः भावः अध्यवसायो तस्य स तथा तस्य अधिकरणं' पापप्रवृत्तिरुपजायते, तथा तस्मिन् कुतुपादिमुखे उद्घाटिते ये जीवा मुइङ्गमूषकादयो निपतन्ति निपत्य च विनाशमाविशन्ति तदप्यधिकरणं साधोरेव। सम्प्रति ते चेव कवाडंमि' इत्यवयवं व्याचिख्यासुराह__ मू. (३८३) जहेव कुंभाइसुपुव्वलित्ते, उब्भिज्जमाणे यहवंति काया।
ओलिंपमाणेवि तहा तहेव, काया कवाडंमि विभासियव्वा ॥ वृ. यथैव 'कुम्भादौ' घटादौ, आदिशब्दात्कुतुपादिपरिग्रहः, पूर्वलिप्ते उद्भिद्यमाने 'कायाः' पृथिवीकायादयोविराध्यमानाभवन्ति,उपलक्षणमेतत,तेनदानक्रयविक्रयाधिकरणप्रवृत्तिश्चभवति,तथाकपाटेऽपि पूर्वदत्ते साध्वर्थमुद्घाट्यमाने वेदिताव्याः, तथाहि-यदा कपाटात् प्राक्कथमपि पृथिवीकायो जलभृतः करको वा बीजपूरादिकं वा मुक्तं भवति तदा तस्मिन्नुद्घाट्यमाने कपाटे तद्विराधना भवति, जलभृते करकादौ तु मिद्यमाने (वा) पानीयं प्रसर्पत् प्रत्यासन्नचुल्ल्यादावपि प्रविशेत, तथा चसत्यग्निविराधना, यत्रचाग्निस्तत्र वायुरितिवायुविराधनाच,मूइकादिविवरप्रविष्कीटिकागृहगोधिकादिसत्त्वविनाशेत्रसकायविराधनाचेति, दानक्रयाविक्रयाधिकरणप्रवृत्तिभावनाचपूर्ववत्कर्त्तव्या।'सम्प्रति सविसेसा' इत्यवयवंव्याचिख्यासुराहमू. (३८४) घरकोइलसंचारा आवत्तण पीढगाइ हेट्टवरिं।
नितेवि एयअंतो डिंभाईपल्लणे दोसा॥ वृ. कपाटस्य ‘सञ्चारात्' सञ्चलनाद्ग्रहगोधिका, उपलक्षणमेतत् कीटिकोन्दुरादयश्च विराध्यमन्ते, तथाप्रासादस्याधाभूमिररूपापीठिकवपीठिका चायिकातत्राधअपरितलेचकपाटकदशस्यावर्त्तनतदाश्रिताः कुन्थुपिपीलिकादया विनाशमश्नुवत. तथोद्घाट्य कपाट पचान्मुखं नीयमानेऽन्तःस्थिते (रिति) अन्तःस्थितस्य डिम्भादेः प्रेरणे दोषाः-शिरःस्फोटनादयो भवन्ति। सम्प्रत्यपवादमाहमू. (३८५) घेप्पइ अकुंचियागंमि कवाडे पइदिने परिवहते।
अजऊमुद्दिय गंठी परिभुज्जइ दद्दरो जो य॥ .वृ. 'अकुञ्चिकाके' कुचिकारहिते, कुश्चिकाविवररहिते इत्यर्थः, तत्र हि किल पृष्ठभागे उल्लालको न भवतितेननघर्षणद्वारेणसत्त्वविराधना, यद्वा- 'अकूइयागे'त्तिपाठः, तत्र अकूजिकाके कूजिकारहितेअक्रेकारारावे, किमुक्तं भवति?-यदुद्घाट्यमानंकपाटंक्रेङ्काररवंनकरोति,तद्धिपश्चात्क्रियमाणमूर्ध्वमधास्तिर्यग
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org