________________
२९२
पिण्डनियुक्तिः-मूलसूत्रं कृतंन कल्पते श्रावकाणां त्वर्थाय कृतं कल्पते,नप्रवचनतःसाधर्मिका नापिलिङ्गतस्तीर्थकर-प्रत्येकबुद्धाः, तेषां प्रवचनलिङ्गातीत्वात. तेषामर्थाय कृतं कल्पते, द्वितीया चतुर्भङ्गिका प्रवचनतः साधर्मिका न दर्शनतो, साधर्मिका नप्रवचनतः साधर्मिका दर्शनतश्च,नप्रवचनतो न दर्शनतः, तत्राद्यभङ्गद्वयोदाहरणमाहमू. (१६९) विसरिसदसणजुत्ता पवयणसाहम्मियान दंसणओ।
तित्थगरा पत्तेया नोपवयणदंससाहम्मी। वृ. प्रवचनतः साधर्मिका न दर्शनतः, 'विसदृशदर्शनयुक्ताः' विभिन्नक्षायिकादिसम्यक्त्वयुक्ताः साधवःश्रावकावा, किमुक्तं भवति?-एकेषांसाधूनांश्रावकाणांवाक्षायोपशमिकंदर्शनमपरेषांत्वौपशमिकं क्षायिकंवातेपरस्परंप्रवचनतःसाधर्मिकानदर्शनतः, तत्र साधूनामर्थाय कृतंसाधूनांन कल्पते श्रावकाणां त्वर्थाय कृतंकल्पतेतथादर्शनतःसाधर्मिकानप्रवचनतःतीर्थकाराःप्रत्येकबुद्धावासमानदर्शनावेदितव्याः, तेषामर्थाय कृतं साधूनां कल्पते. प्रवचनतः साधर्मिका दर्शनतच. साधवःश्रावकावासमानदर्शनाः, अत्रापि साधूनामयिकृतंनकल्पतेश्रावकाणांत्वार्थायकृतंकल्पते.नप्रवचनतोनापिदर्शनतस्तीर्थकरप्रत्येकबुद्धनिलवाः, तत्र तीर्थकराःप्रत्येकबुद्धाश्चविभिन्नदर्शनावेदितव्याः, निवाश्च मिथ्यादृष्टयःप्रतीयाएव, एतेषांच सर्वेषामर्थाय कृतं कल्पते। तृतीया चतुर्भङ्गि प्रवचनतः साधर्मिका न ज्ञानतः साधर्मिका न प्रवचनतः, प्रवचनतोऽपि साधर्मिका ज्ञानतश्च, प्रवचनतो नापिज्ञानतः, एवं चतुर्थ्यपि चतुर्भङ्गिका प्रवचनस्य चारित्रेण सह वेदितव्या, एतयोढूयोरपि चतुर्भङ्गिकयोराद्यमाचं भङ्गद्वयमतिदेशेनोदाहरति
मू. (१७०/१) . नाणचरित्ता एवं नायव्वा होति पवयणेणं तु।
वृ. यथा प्रवचनेन सह दर्शनमुक्तम्, एवं ज्ञानचारित्रे अपि प्रवचनेन सह ज्ञातव्ये, तद्यथा-प्रवचनतः साधर्मिका न ज्ञानतः, विसदशज्ञानसहिताः साधवः श्रावकावा, अत्रापि यदि साधवस्तर्हि न कल्पते, अथ श्रावकास्तर्हि कल्पते, ज्ञानतःसाधर्मिकानप्रवचनतः, तीर्थकराः पयत्येकबुद्धा वा समानज्ञानाः, तेषामर्थाय कृतंकल्पते,प्रवचनतःसाधर्मिकाज्ञानतश्च, साधवःश्रावकावासमानज्ञानाः,अत्रापिसाध्वर्थंकृतंनकल्पते, श्रावकाणांत्वयकृतंकल्पते,नप्रवचनतोनापिज्ञानतस्तीर्थकरप्रत्येकबुद्धनिह्नवाः, तत्रतीर्थकराःप्रत्येकबुद्धश्च विभिन्नज्ञानावेदितव्याः, निवास्तु मिथ्यादृष्टित्वादशानिनःप्रतीताएव, एतेषा' सर्वेषामप्यायकृतं कल्पते, तथा प्रवचनतः साधर्मिका न चारित्रतः साधवः श्रावकाच, तत्र साधवो विसदृशचारित्रसहिता वेदितव्याः, श्रावकाणां त्वविरतसम्यग्दृष्टीनां सर्वथा विरत्यभावेन देशवरितानांतु देशचारित्रतया चारित्रतः साधर्मिकत्वाभावः सुप्रतीतः, साध्वर्थं चेत्कृतं न कल्पते श्रावकार्थं चेत्तर्हि कल्पते, चारित्रतः साधर्मिकान प्रवचनतः, तीर्थकरप्रत्येकबुद्धाः समानचारित्राः, तेषामर्थाय कृतं कल्पते, प्रवचनतः साधर्मिकाथारित्रतश्च साधवः समानचारित्राः, तेषामायकृतंन कल्पत,नप्रवचनतो नापिचारित्रतस्तीर्थकरप्रत्येकबुद्धिनिहवा, तत्रतीर्थकरप्रत्येकबुद्धाविसदृशचारित्रावदितव्याः,निलवास्त्वचारित्रिणएव, एतेषांचसर्वषामप्यायकृतं कल्पते॥पञ्चमीचतुर्भङ्गिकाप्रवचनतःसाधर्मिकानाभिग्रहतः, अभिग्रतःसाधर्मिकानप्रवचनतः, प्रवचनतोऽपि असाधर्मिक अभिग्रहतच, न प्रवचनतोऽपि नाप्यभिग्रहतश्च, एवं षष्ठ्यपि चतुर्भङ्गिका प्रवचनस्य भावनया यह वेदितव्या, एतयोर्द्वयोरपि चतुर्भङ्गियोः प्रत्येकमा भङ्गव्यमुदाहरति
मू. (१७०/२). पवयणओ साहम्मी नाभिग्गह सावगा जइणो॥ मू. (१७१) साहम्मऽभिग्गहेणं नोपवयण निण्ह तित्थ पत्तेया।
एवं पवयणभावण एत्तो सेसाण वोच्छामि॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org