Page Text
________________
३०२
आवश्यक मूलसूत्रम् -२-६/६९
चित्तकूडअंजणगमंदरादिसु पव्वतेसु भवेजा, एवं अधेवि कूवियादिसु विभासा, तिरियं जं पमाणं गहितं तं तिविधेणवि करणेण णातिक्कमितव्वं, खेत्तवुड्डी सावगेण न कायव्वा, कथं ?, सो पुवेण भंडं गहाय गतो जाव तं परिमाणं ततो परेण भंडं अग्घतित्तिकातुं अवरेण जाणि जोयणाणि पुव्वदिसाए संछुभति, एसा खेत्तवुड्डी से न कप्पति कातुं, सिय जति वोलीणो होज्जा नियत्तियव्वं, विस्सारिते य न गंतव्वं, अन्नोवि न विसज्जितव्यो, अणाणाए कोवि गतो होज जं विसुमरियखेत्तगतेन लद्धं तं न गेण्हेजत्ति । उक्तं सातिचारं प्रथमं गुणवतं अधुना द्वितीयमुच्यते, तत्रेदं सूत्रं
मू. (७०) उवभोगपरिभोगवए दुविहे पन्नत्ते तं जहा-भोअणओ कम्मओ अ । भोअणओ समणोवा० इमे पञ्च०-सचित्ताहारे सचित्तपडिबद्धाहारे अप्पउलिओसहि भक्खणया तुच्छोसहिभ० दुप्पउलिओसहिभक्खणया।
वृ- उपभुज्यत इत्युपभोगः, उपशब्दः सकृदर्थे वर्त्तते, सकृद्भोग उपभोगः-अशनपानादि, अथवाऽन्तर्भोगः उपभोगः-आहारादि, उपशब्दोऽत्रान्तर्वचनः, परिभुज्यते इति परिभोगः, परिशब्दोऽत्रावृत्तौ वर्तते, पुनः पुनर्भोगः वस्त्रादेः परिभोग इति, अथवा बहिर्भोगः परिभोग एवमेव वसनालङ्कारादेः, अत्र परिशब्दो बहिर्वाचक इति, एतद्विषयं व्रतं-उपभोगपरिभोगव्रतं, एतत् तीर्थकरणगणधरैर्द्विविधं प्रज्ञप्त, तद्यथेत्युदाहरणोन्यसार्थः, भोजनतः कर्मतश्च, तत्र भोजनत उत्सर्गेण निरवद्याहारभोजिना भवितव्यं, कर्मतोऽपि प्रायो निरवद्यकर्मानुष्ठानयुक्तेनेत्यक्षरार्थः । __इह चेयं सामाचारी-भोयणतो सावगो उस्सग्गेण फासुगं आहारं आहारेज्जा, तस्सासति अफासुगमवि सचित्तवज्जं, तस्स असती अणंतकायबहुबीयगाणि परिहरितव्वाणि, इमं च अन्नं भोयणतो परिहरति-असणे अणंतकायं अल्लगमूलगादि मंसं च, पाणे मंसरसमजादि, खादिमे उदुंबरका-उंबरवडपिप्पलपिलंखुमादि, सादिमं मधुमादि, अचित्तं च आहारेयव्वं, जदा किर न होज्ज अचित्तो तो उस्सग्गेण भत्तं पञ्चक्खातितव्वं न तरति ताधे अववाएण सचित्तं अनंतकायबहुबीयगवलं, कम्मतोऽवि अकम्मा न तरति जीवितुं ताधे अचंतसावजाणि परिहरिजंति । इदमपि चातिचाररहितमनुालनीयमित्यतस्तस्यैवातिचारानभिधित्सुराह-भोयणतो समणोवासएण' भोजनतो यद्वतमुक्तं तदाश्रित्य श्रमणोसकेनामी पञ्चातिचारा ज्ञातव्या न समाचरितव्याः, तद्यथा-'सचित्ताहारः' सचित्तं चेतना संज्ञानमुयोगोधानमिति पर्यायाः, सचित्तश्चासौ आहारश्चेति समासः, सचित्तो वा आहारो यस्य सत्तिमाहारयति इति वा मूलकन्दलीकन्दकाकादिसाधारणप्रत्येकतरुशरीराणि सचित्तानि सचित्तं पृथिव्याद्याहारयतीति भावना। तथा सचित्तप्रतिबद्धाहारो यथा वृक्षे प्रतिबद्धो गुन्दादि पक्वफलानि वा । तथा अपक्वोषधभक्षणत्वमिदं प्रतीतं, सचिथसंमिश्राहार इति वा पाठान्तरं, सचित्तेन संमिश्र आहारः सचित्तसंमिश्राहारः, वल्लयादि पुष्पादि वा संमिश्र, तथा दुष्पक्वौषधिभक्षणता दुष्पक्वाः-अस्विन्ना इत्यर्थः तद्भक्षणता, तथा तुच्छौषधिभक्षणता तुच्छा हि असारा मुद्गफलीप्रभृतयः, अत्र हि महती विराधना अल्पा च तुष्टिः, बह्विभिरप्यैहिकोऽप्यपायः सम्भाव्यते । एत्थ सिंगाखायकोदाहरणं-खेत्तरक्खगो सिंगातो खाति, राया णिग्गच्छति, मज्झण्हे पडिगतो, तधावि खावति,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003329 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 25 Aavashyaka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 356 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 19 MB |