________________
२३०
आवश्यक-मूलसूत्रम् -२- ४/२९ वृ- मानुससरे अनिटे कालवहो ‘सेसग'त्ति तिरिया तेसिं जइ अनिट्ठो पहारसद्दो सुव्वइ तो कालवधो, 'पावासिय'त्ति मूलगाथायां योऽवयवः अस्य व्याख्या- 'पावासुयाय' पच्छद्धं, जइ पाभाइयकालग्गहणवेलाए पावासियभज्जा पइणो गुणेसंभरंती दिवे दिवे रोएती, रुवणवेलाए पुव्वयरो कालो घेत्तव्वो, अहवा सावि पच्चुसे रोवेज्जा ताहे दिवा गंतुं पन्नविजइ, पन्नवणमनिच्छाए उग्घाडणकाउस्सग्गो कीरइ ।। 'एवमादीनित्ति अस्यावयवस्य व्याख्याभा. (२२७) वीसरसहरुअंते अव्वत्तगडिभगंमि मा गिण्हे ।
गोसे दरपट्टविएछीए छीए तिगी पेहे ।। वृ- अच्चायासेण रुयंतं वीरसं भन्नइ, तं उवहणए, जं पुणमहुरसदं घोलमाणंचतंन उवहणति, जावमजंपिरं तामव्वत्तं, तं अप्पेणवि वीसरेण उवहणइ, महंतं उस्सुंभरोवणेण उवहणइ, पाभाइयकालगहणविही गया, इयाणिं पाभाइयपट्ठवणविही, 'गोसे दर' पच्छद्धं, 'गोसि'ति, उदितमादिच्चे, दिसालोयं करेत्ता पति, ‘दरपट्टविए'त्ति अद्धपट्टविए जइछीतादिणा भगं पट्ठवणं अन्नो दिसालोयं करेत्ता तत्थेव पट्ठवेति, एवं ततियवाराए । दिसावलोयकरणे इमं कारणंनि. (१३९९) आइन्न पिसिय महिया पेहिता तिन्नि ठाणाई ।
नववारहए काले हउत्ति पढमाइन पढंति ।। वृ-'आइन्ना पिसिय'त्ति आइन्नं-पोग्गलं तं कागमादीहिंआणियं होजा, महिया वा पडिउमारद्धा, एवमाई एगठाणे ततो वारा उवहए हत्थसयवाहिं अन्नं ठाणं गंतुं पेहंति-पडिलेहेंति, पट्टविंतित्ति वुत्तं भवति, तत्थविपुव्वुत्तविहिणा तिन्नि वारा पट्ठवेंति, एवं बितियठाणेवि असुद्धे तओविहत्थसयं अन्नं ठाणं गंतुं तिन्नि वारा पुव्वुत्तविहाणेण पट्ठति, जइ सुद्धं तो करेंति सज्झायं, नववारहए खुताइणा नियमा हओ, (ततो)पढमाए पोरिसीए न करेंति सज्झायमिति गाथार्थः ।। नि.(१४००) पट्टवियंमि सिलोगे छीए पडिलेह तिन्नि अन्नत्थ ।
सोणिय मुत्तपुरीसे घाणालोअंपरिहरिज्जा ।। वृ- जदा पट्ठवणाए तिन्नि अज्झयणा समत्ता, तदा उवरिमेगो सिलोगो कड्डियव्यो, तंमि समत्ते पट्ठवणंसमप्पइ, बितियपादो गयत्थो ‘सोणिय'त्ति अस्य व्याख्यानि. (१४०१) आलोअंमि चिलमिणी गंधे अन्नत्थ गंतुपकरंति ।
वाघाइयकालंमी दंडगमरुआनवरि नत्थि ।। वृ- जत्थ सज्झायं करेंतेहिं सोणियवच्चिगा दीसंति तत्थ न करेति सज्झायं, कडगं चिलिमिलिं वा अंतरे दातुं करेंति, जत्थ पुण सज्झायं चेव करेन्ताण मुत्तपुरीसकलेवरादीयाण गंधे अन्नंमि वा असुभगंधे आगच्छंते तत्थ सज्झायं न करेंति, अन्नंपिबंधणसेहणादिआलोयं परिहरेज्जा, एयं सव्वं निव्वाघाए काले भणियं ।। वाघाइमकालोऽपि एवं चेव, नवरं गंडगमरुगदिटुंता न संभवंति ।। नि. (१४०२) एएसामन्नयरेऽसज्झाए जो करेइ सज्झायं ।
सो आणाअणवत्थं मिच्छत्त विराधनं पावे ।। वृ-निगदसिद्धा ।। 'असज्झाइयं तुदुविहं' इत्यादिमूलद्वारगाथायां परसमुत्थमस्वाध्यायिकद्वारं सप्रपञ्चं गतं, इदानीमात्मसमुत्थास्वाध्यायिकद्वारावयवार्थप्रतिपादनायाह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org