________________
अध्ययनं-४- (नि.१३११
वाटहानकवास्तव्याश्चाण्डाला ब्राह्मणीकृताः ।।। तस्स पिइधरनामं अवइन्नगोत्ति, पच्छा से तं चेडगरुवकयं नामं पइट्ठियं, करकंडुत्ति, ताहे सो मरुगो आगओ, भणइ-देह मम गामंति, भणइ-जंते रुच्चइतं गेण्ह, सो भणइ-ममंचंपाए घरं तहिं देहि, ताहे दहिवाहणस्स लेहं देइ, देहिमम एगंगामं अहं तुज्झजं रुच्चइ गामं वा नयरंवाते देमि, सो रुट्ठो-दुट्ठमायंगो न जाणइ अप्पयं तो मम लेहं देइत्ति, दूएण पडियागएण कहियं, करकंडुओ रुट्ठो, गओ रोहिज्जइ, जुद्धं च वट्टइ, तीए संजतीए सुयं, मा जणक्खओ होउत्ति करकंडु ओसारेत्ता रहस्सं भिंदइ-एस तव पियत्ति, तेन ताणि अम्मापियराणि पुच्छियाणि, तेहिं सब्भावो कहिओ, नाममुद्दा कंबलरयणं च दावियं, भणइ, माणेण-ण ओसरामि, ताहे सा चंपं अइगया, रन्नो घरमतेंती नाया, पायवडियाओ दासीओ परुन्नाओ, रायाएवि सुयं, सोवि आगओ वंदित्ता आसनं दाऊण तंगभं पुच्छइ, साभणइ-एस तुमंजेणरोहिओत्ति, तुट्टो निगओ, मिलिओ, दोवि रजाइंदहिवाहनो तस्स दाऊण पव्वइओ, करकंडूमहासासणोजाओ,सोय किर गोउलप्पिओ, तस्स अणेगाणि गोउलाणि, अन्नयासरयकाले एगंगोवच्छगंगोरगत्तं सयं पेच्छइ, भणइ-एयस्स मायरंमा दुहेज्जह, जया वडिओ होइ तथा अन्नाणं गावीणं दुद्धं पाएज्जह, तो गोवाला पडिसुणेति, सेवि उच्चत्तविसाणो खंधवसहो जाओ, राया पेच्छइ, सो जुद्धिक्कओ कओ, पुणे कालेण आगओ पेच्छइ महाकायं वसहं पड्डएहिं घडिज्जंतं, गोवे पुच्छइ-कहिंसो वसहोत्ति?,तेहिं दाविओ, पेच्छंतो तओ विसन्नो चिंतेंतो संबुद्धो, तथा चाह भाष्यकार:भा.(२०७) सेयं सुजायं सुविभत्तसिंग, जो पासिया वसभं गोट्ठमज्झे ।
रिद्धिं अरुद्धिं समुपेहिया नं, कलिंगरायावि समिक्खधम्मं ।। भा.(२०८) गोठेंगणस्स मज्झे ढेक्कियसद्देण जस्सभज्जंति ।
दित्तावि दरियवसहा सुतिक्खसिंगा सरीरेण ।। भा.(२०९) पोराणयगयदप्पो गलंतनयनो चलंतवसभोट्ठो ।
सोचेव इमो वसहो पड्डयपरिघट्टणं सहइ ।। वृ- श्वेतं-शुक्लं सुजातं-गर्भदोषविकलं (सुविभक्त) शृङ्ग-विभागस्थसमशृङ्गं यं राजा दृष्ट्वाअभिसमीक्ष्य वृषभं-प्रतीतं गोष्ठमध्ये-गोकुलान्तः पुनश्च तेनैवानुमानेन ऋद्धिं-समृद्धिं सम्पदं विभूतिमित्यर्थः, तद्विपरीतां चाऋद्धिं च संप्रेक्ष्य-असारतयाऽऽलोच्य कलिङ्गा-जनपदास्तेषु राजा कलिङ्गराज, असावपि समीक्ष्य धर्म-पर्यालोच्य धर्म सम्बुद्ध इति वाक्यशेषः । किं चिन्तयन् ?'गोठेंगणस्स मज्झे' त्ति गोष्ठाङ्गणस्यान्तः ढेकितशब्दस्य यस्य भग्नवन्तः, के ?-दीप्ता अपि-रोषणा अपीत्यर्थः, दर्पितवृषभा-बलोन्मत्तबलीवर्दा इत्यर्थः, सुतीक्ष्णशृङ्गा अपिशारीरेण बलेन । पौराणः गतदर्पः गलन्नयनःचलदृषभोष्ठः, स एवायं बृषभोऽधुना पड्डगपरिघट्टणंसहइ, धिगसारः संसार इति, सर्वप्राणभृतां चैवेयं वार्तेति तस्मादलमनेनेति, ‘एवं सम्बुद्धो, जातीसरणं, निग्गओ, विहरइ । इओ पंचालेसु जनवएसु कंपिल्ले नयरे दुम्मुहो राया, सोवि इंदकेउं पासइ लोएण महिज्जंतं अनेयकुडभीसहस्सपडिमंडियाभिरामं, पुणोविलुप्पंतं, पडियंच अमेज्झमुत्ताणमुवरिं, सोसंबुद्धो, तथाऽऽह भाष्यकारः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org