________________
उपोद्घातः - [ नि. १३३ ]
मिच्छामिदुक्कडं भणति, देवताए अनुसासिओ - मा पुणो एवं काहिसि मा मिच्छाद्दिट्ठियाए छलिहिज्जिसि, एस अननुओगों, काले पढियव्वं तो अनुओगो भवति ॥
इदानीं वचनविषयं दृष्टान्तद्वयमननुयोगानुयोगयोः प्रदर्श्यते तत्र प्रथमं बधिरोल्लापोदाहरणम्-एगंमि गामे बहिरकुडुबयं परिवसति, थेरो थेरी य, ताणं पुत्तो तस्स भज्जा, सो पुत्तो हलं वाहेति, पथिएहिं पंथं पुच्छितो भणति-धरजायगा मज्झ एते बइल्ला, भज्जाए य से भत्तं आणीयं, तीसे कथेति जहा - बइल्ला सिंगिया, सा भणति - लोणितमलोणितं वा, माताए ते सिद्धयं, सासू कहियं सा भणति - थूल्लं वा बरडं वा वा थेरस्स पोत्तं होहिइ, थेरं सद्दावेइ,' थेरो भाइ पिउं ते जीएणं, एगंपि तिलं न खामि, एवं जदि एगवयणे परूवितव्वे दुवयणं परूवेति, दुवयणे वा एगवयणं तो अननुओगो, अह तहेव परूवेति, अनुओगो ॥
ग्रामेयकोदाहरणं द्वितीयं वचन एव, प्रस्तुतानुयोगप्राधान्यख्यापनार्थमिति । एगंमि नयरे एगा महिला, सा भत्तारे मए कट्ठादीणिवि ताव अक्कीयाणि, घोच्छामोत्ति अजीवमाणी खुड्डयं घेत्तुं गामे पवत्था, सो दारओ वढतो मायरं पुच्छति-कहिं मम पिता ?, मओ त्ति, सो केणं जीविताइतो ?, भणति - अलग्गाए, तो भगइ - अहंपि अलग्गामि, सा भणति न जाणिहिसि ओलग्गिउं, तो कहं ओलिग्गिजइ ?, भणिओ - विणयं करिज्जासि, केरिसो विणओ ?, जोक्कारो कायव्वो नीयं चंकमियव्वं छंदानुवत्तिणा होयव्वं, सो नगरं पधाविओ, अंतरा नेन वाहा मिगाणं निलुक्का दिट्ठा, वड्डेणं सद्देणं जोक्कारोत्ति भणितं, तेणं सद्देणं मआ पलाणा, तेहिं घेत्तुं पहतो, सब्भावो नेन कहिओ, भणितो तेहिं - जदा एरिसं पेच्छेज्जासि, तदा निलुक्कंतेहिं नीयं आगंतव्वं, न य उल्लविज्जति, सणिअं वा, ततो नेन रयगा दिट्ठा, ततो निलुक्कंतो सणिअं एति, तेसिं च रयगाणं पोत्ता हीरंति, थाणयं बद्धं, रक्खंति, एस चोरोत्ति बंधिओ पिट्टिओ सब्भावे कहिए मुक्को, तेहिं भणितं सुद्धं भवतु, एगत्थ बीयाणि वाविज्जंति, तेन भणिअं सुद्धं भवतु, तेहिवि पिट्टिओ, सब्भावे कहिए मुक्को, एरिसे बहुं भवतु भंडं (डिं) भरेह एयस्स, अन्नत्थ मडयं नीणिज्जंतं दद्धुं भणति - बहु भवतु एरिसं, तत्थवि हतो, सब्भावे कहिए मुक्को भणितो एरिसे वुच्चति -अच्छंतविओगो भवतु एरिसेणं, अन्नत्थ विवाहे भाइ- अच्चतविओगो भवतु एरिसेणं, तत्थवि हतो, सब्भावे कहिए भणितो - एरिसे (सा) णं निच्चं पिच्छया होह सासयं च भवतु एयं, अन्नत्थ णिअलबद्धयं दंडिअं दट्टूण भणति -निच्चं एयारिसाण पेच्छंतओ होहि, सासतं च ते भवतु, तत्थवि हतो सब्भावे कहिए मुक्को - एयाओ भे लहुं मोक्खो भवतु, एयं भणिज्जसि, अन्नत्थ मित्ते संघाडं करेंति, तत्थ भणति - एयाओ भेलहु मोक्खो भवतु, तत्थवि तो सब्भावे हि मुक्को एगस्स दंडगकुलपुत्तगस्स अल्लीणो, तत्थ सेवंतो अच्छति । अन्नया दुभिक्खे तस्स कुलपुत्तगस्स अंबिलजवागू सिद्धेल्लिया, भज्जाए से सो भणति - जाहि महायणमज्झाओ सद्देहि जो भुंजति सीतला अजोग्गाह तेन गंतुं सो भणिओ - एहि किराई सीतलीहोति अंबेल्ली, सो लज्जितो, घरंगएण अंबाडिओ, भणितो-एरिसे कज्रे णीअं कण्णे कहिजइ, अन्नया घरं पलित्तं, ताहे गंतुं सणिअं कण्णे कहेति, जाव सो तहिं अक्खाउं गतो ताव घरं सव्वं झामिअं, तत्थावि अंबाडिओ भणिओ य-एरिसे कज्जे नवि गम्मति अक्खायएहिं, अप्पणा चेव
24 6
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
८१
www.jainelibrary.org