________________
२६४
आवश्यक मूलसूत्रम्-१
-
नि. (७६९) जेणुद्धरिया विज्जा आगासगमा महापरिनाओ ।
वंदामि अजवइरं अपच्छिमो जो सुअहराणं ॥ वृ- येनोद्धृता विद्या 'आगासगमति गमनं-गमः आकाशेन गमो यस्यां सा तथाविधा महापरिज्ञाऽध्ययनात्, वंदे 'आर्यवइरं' आराधातः सर्वहेयधर्मेभ्य इत्यार्यः आर्यश्चासौ वैरश्चेति समासः, तं अपश्चिमो यः श्रुतधराणामिति गाथार्थः ॥साम्प्रतमन्येभ्योऽधिकृतविद्यायाञ्चनिषेधख्यापनाय प्रदाननिराचिकीर्षया तदनुवादतस्तावदित्थमाहनि. (७७०) भणइ अ आहिडिज्जा जंबुद्दीवं इमाइ विजाए।
गंतुंच मानुसनगं विजाए एस मे विसओ ॥ वृ-भणति च, वर्तमाननिर्देशप्रयोजनं प्राग्वत्, 'आहिण्डत' इति पाठान्तरं वा अभणिसु य हिंडज्ज' त्ति बभाण च हिण्डेत-पर्यटेत् जम्बूद्वीपमनया विद्यया, तथा गत्वा च 'मानुषनगं' मानुषोत्तरं पर्वतं, तिष्ठेदिति वाक्यशेषः, विद्याया एष मे 'विषयो' गोचर इति गाथार्थः ॥ नि. (७७१) भणइ अधारेअव्वा न हु दायव्वा इमा मए विजा ।
अप्पिड्डिया उ मनुआ होहिंति अओ परं अन्ने ॥ वृ-'भणति च' इत्यस्य पूर्ववद्व्याख्या, 'धारयितव्या' प्रवचनोपकाराय न पुनातव्या इयं मया विद्या, हुशब्दः पुनः शब्दार्थः, किमिति ?- 'अप्पिष्टिया उ मनुया होहिंति अतो परं अन्ने' अल्पर्द्धय एव मनुष्या भविष्यन्ति अतः परमान्ये एष्या इति गाथार्थः ॥ सो भगवं एवं गुणविजाजुत्तो विहरंतो पुव्वदेसाओ उत्तरावहं गओ, तत्थ दुमिक्खं जायं पंथावि वोच्छिन्ना, ताहे संघो उवागओ नित्थारेहित्ति, ताहे पडविजाए संधो चडिओ, तत्थ य सेज्जायरो चारीए गओ एइ, ते य उप्पतिते पासइ, ताह सो असियएण सिहं छिदित्ता भणति-अहंपि भगवं! तुम्ह साहम्मिओ, ताहे सोऽवि लइओ इमं सुत्तं सरंतेण
'साहम्मियवच्छलंमि उज्जुया उज्जुयाय सज्झाए।
चरणकरणंमि य तहा, तित्थस्स पभावनाए य ॥" ततो पच्छा उप्पइओ भगवं पत्तो पुरियं नयरिं, तत्थ सुभिक्खं, तत्थ य सावया बहुया, तत्थ राया तच्चण्णिओ सड्डओ, तत्थ अम्हच्चयाणं सड्ढयाणं तच्चन्निओवासगाण य विरुद्धण मल्लारुहणाणि वटुंति, सव्वत्थ ते उवासगा पराइजंति, ताहे तेहिं राया पुष्पाणि वाराविओ पज्जोसवणाए, सड्डा अद्दन्ना जाया नत्यि पुप्फाणित्ति, ताहे सवालवुड्डा वइरसामि उवट्ठिया, तुमे जाणइ, जइ तुब्भेहिं नाहेहिं पवयणं ओहामिज्जइ, एवं भणितो बहुप्पयारं ताहे उप्पइऊण माहेस्सरिं गओ, तत्थ हुयासणं नाम वाणमंतरं, तत्थ कुंभो पुप्फाण उढेइ, तत्थ भगवतो पितिमित्तो तडिओ, सो संभंतो भणइ-किमागमनप्पओयणं?, ताहे भणति-पुप्फेहिं पओयणं, सो भणइ-अनुग्गहो, भगवया भणिओ-ताव तुब्भे गहेह जाव एमि, पच्छा चुल्लहिमवंते सिरिसगासं गओ, सिरीए य चेतियअच्चनियनिमित्तं पउमं छिन्नगं, ताहे वंदित्ता सिरीए निमंतिओ, तं गहाय एइ अग्गिधरं, तत्थऽनेनं विमाणं विउव्वियं, तत्थ कुंभं छोडं पुप्फाण ततो सो जंभगगणपरिवुडो दिव्वेणं गीयगंधव्वनिनाएणं आगासेणं आगओ, तस्स पउमस्स वेटे वइरसामी, ठिओ, ततो ते तचण्णिया भणंति-अम्ह एयं पाडिहेरं, अग्घ गहाय निग्गया, तं वोलेत्ता
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org