________________
उपोद्घातः [ नि. ५२३]
-
१९५
मासे पूयं करेंतिं रत्तिं रत्तिं, ताहे सो चितेइ - किं जाणति एसतो देवा महंति, ताहे विन्नासणानिमित्तं पुच्छइ - को ह्यात्मा ? भगवानाह - योऽहमित्यभिमन्यते, सकीदृश: ?, सूक्ष्मोऽसौ किं तत् ? सूक्ष्मम्, यन्न गृह्णीमः, ननु शब्दुगन्धानिलाः, नैते, इन्द्रियग्राह्यास्तेन, ग्रहणमात्मा, ननु ग्राहयिता स। किं' भंते! पदेसणयं ? किं पञ्चक्खाणं ? भगवानाह सादिदत्ता ! दुविहं - पदेसणगं धम्मियं अधम्मियं च । पदेसणं नाम उवएसो । पञ्चक्खाणेऽवि दुविहे - मूलगुणपञ्चक्खाणे उत्तरगुणपच्चक्खाणे य । एएहिं पएहिं तस्स उवगतं । भगवं ततो निग्गओ - भियगामे नाणस्स उप्पया वागरेइ देविंदो । मिंढियगामे चमरो वंदन पियपुच्छणं कुणइ ॥
नि. (५२४)
वृ- जंभियगामं गओ, तत्थ सक्को आगओ, वंदित्ता नट्टविहिं उवदंसित्ता वागरेइ-जहा एत्तिएहिं दिवसेहिं केवलनाणं उप्पजिहिति । ततो सामी मिंढियागामं गओ, तत्थ चमरओ वंदओ पियपुच्छओ य एति, वंदित्ता पुच्छित्ता य पडिगतो ।
1
नि. (५२५) छम्माणि गोव कडसल पवेसणं मज्झिमाऍ पावाए । खरओ विज्जो सिद्धत्थ वाणियओ नीहरावेइ ||
वृ- ततो भगवं छम्माणि नाम गामं गओ, तस्स बाहिं पडिमं ठिओ, तत्थ सामीसमीवे गोवो गोणे छड्डेऊण गामे पविट्ठो, दोहणाणि काऊण निग्गओ, ते य गोणा अडवि विट्टा चरियव्वगस्स कजे, ताहे सो आगतो पुच्छति देवज्जग ! कहिं ते बइल्ला ?, भगवं मोनेन अच्छइ, ताहे सो परिकुविओ भगवतो कण्णेसु कडसलागाओ छुहति, एगा इमेण कण्णेण एगा इमेण, जा दोन्निवि मिलियाओ ताहे मूले भग्गाओ, मा कोइ उक्खणिहितित्ति । केइ भांति एक्का चेव जाव इयरेण कण्णेण निग्गता ताहे भग्गा ।
-
कण्णेसु तरं तत्तं गोवस्स कयं तिविडुणा रन्ना ।
कण्णेसु वद्धमाणस्स तेन छूढा कडसलाया ॥
भगवतो तद्दारवेयणीयं कम्मं उदिन्नं । ततो सामी मज्झिमं गतो, तत्थ सिद्धत्थो नाम वाणियगो, तस्स घरं भगवं अतीयओ, तस्स य मित्तो खरगो नाम वेज्जो, ते दोऽवि सिद्धत्थस्स घरे अच्छंति, सामी भिक्खस्स पविट्ठो, वाणियओ वंदति थुणति य, वेज्जो तित्थगरं पासिऊण भणति - अहो भगवं सव्वलक्खणंसंपुण्णो किं पुन ससल्लो, ततो सो वाणियओ संभंतो भणति - पलोएहिं कहिं सल्लो ?, तेन पलोएतेण दिट्ठो कण्णेसु, तेन वाणियएण भण्णइ - नीहि एयं महातवस्सिस्स पुण्णं होहितित्ति, तववि मज्झवि, भणति - निप्पडिकम्मो भगवं नेच्छति, तापडियरावितो जाव दिट्ठो उज्जाणे पडिमं ठिओ, ते ओसहाणि गहाय गया, तत्थ भगवं तेल्लदोणीए निवज्जाविओ मक्खिओ य, पच्छा बहुएहिं मणूसेहिं जंतिआ अक्कंतो य, पच्छा संडासतेण गहाय कड्डियाओ, तत्थ सरुहिराउ सलागाओ अंछियाओ, तासु य अंछिज्जतिसु भगवता आरसियं, ते य मणूसे उप्पाडित्ता उट्ठओ, महाभेरवं उज्जाणं तत्थ जायं, देवकुलं च, पच्छा संरोहणं ओसहं दिनं, जेण ताहे चेव पउणो, ताहे वंदित्ता खामेत्ता य गया । सव्वेसु किर उवसग्गेसु कयरे दुव्विसहा ?, उच्यते, कडपूयणासीयं कालचक्कं एयं चेव सल्लं निक्कड्डिजंतं, अहवा-जहण्णगाण उवरि कडपूयणासीयं मज्झिमगाण उवरि कालचक्कं उक्कोसगाण उवरिं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org