________________
व्यवहार-छेदसूत्रम्-२-४/१०४ [भा.१८५८] साहारणोउभणितो इदानि पच्छाकडंतुवुच्छामि ।
सोदुविहोवोधव्वो, गिहत्थसारुविओचेव ।। वृ- साधारणोऽभिहितः, इदानीं पश्चात्कृतं वक्ष्यामि । स च पश्चात्कृतो द्विविधस्तद्यथा-गृहस्थः सारुपिकश्च । गृहेगृहलिङ्गे तिष्ठतीतिगुहस्थः ।समानरुपंसरुपंतेन चरतीतिसारुपिकः ।।
अनयोरेयस्वरुपमभिधित्सुराह[भा.१८५९] असिहोससिह गिहत्थोरयहरवज्जोउ होइसारुवी।
धारेइ निसिजंतुएगओलंबगंचेव ।। वृ-गृहस्थः पश्चात्कृतो द्विविधोऽशिख सशिखश्च । तत्रयः केशान्धारयतिससशिखाकः । यस्तु मुण्डनेन तिष्ठिति स चाशिखाको भवति रजोहरवर्जः रजोहरणवर्जः, रजोहरणग्रहणं दण्डकपात्रादीनामुपलक्षणम्, ततोऽयमर्थः-यः केवलं शिरसो मुण्डनमात्रं कारयति न च रजोहरणदण्डकपात्रादिकं धरते सोऽशिखाक इति । यस्तु सारुपी सारुपिकः स एकां निपद्यामेकनिषद्योपेतं रजोहरणंअवलम्बकंदण्डकम्, उपलक्षणमेतत् पात्रादिकंच, धारयतिशिरश्चमुण्डयति,
अत्राभवन(विधि)माह[भा.१८६०] गिहिलिंगं पडिवाइ,जो उतदिवसमेवजोतंतु ।
- उवसामेती अन्नो, तस्सेव ततो पुरा आसी ।। वृ- यो व्रतं मुक्त्वा गृहिलिङ्गं प्रतिपन्नं योऽन्यः, उपलक्षणमेतत् मूलाचार्यो वा, तद्दिवसमेव उपशमयति पुनरपि व्रतग्रहणायाभिमुखीकरोति, येनैवोपशमितिस्तस्यैवाभवति, न मूलाचार्यस्यैव । उक्तंच-"पच्छाकडो गिहत्थीभूतो जइतदिवसंचेवपव्वइ उमिच्छइजस्ससगासे इच्छइतस्सेवसो" इति । एषविधिः पुरा आसीत्,सम्प्रतिपुनर्लिङ्गपरित्यक्तेऽपित्रिषुवर्षेणुगतेषुतदाभवनपर्यायः परिपूर्णो भवति, नारतः ।। किं कारणंकेन वाचार्येणेयं मर्यादा स्थापितेतिचेदत आह[भा.१८६१] इनिपुनजीवाणं उक्कडकलुसत्तणंवियाणित्ता ।
तोभद्दबाहुणा उतेवरिसा ठावियाठवणा ।। वृ- इदानीं पुनर्जीवानामुत्कटं कलुषत्वं विज्ञाय ततो भद्रबाहुना त्रैवर्षिका त्रिवर्षप्रमाणा स्थापना मर्यादा स्थापिता, चारित्रतटाके संयमोदकपरिवहनरक्षणार्थ त्रैवार्षिकी मर्यादापाली कृतेति भावः ।। सम्प्रति त्रैवार्षिकामेबस्थापनायां विशेषमभिधित्सुरिदमाह[भा.१८६२] , परलिंग निण्हवेवासम्मइंसणजटेतुसंकते।
तदिवसमेव इच्छा,सम्मत्तमुत्तेसमा तिन्नि ।। वृ- परलिङ्गं द्विधा-गृहिलिङ्गपरतीर्थिकालिङ्गच ।तोहपरतीर्थिकलिङ्गंगृह्यतेतस्मिन्परतीर्थिकलिङ्गे निह्नवे वा त्यक्तसम्यग्दर्शने संक्रान्ते यस्य समीपेतदिवसमपीच्छा तस्य सआभवति । अयमत्रभावः सभग्नचारित्रपरिणामः सम्यग्दर्शनमपि परित्यज्य पब्रिाजकादीनां निवानांमध्ये गतो यदितदिवसमेव यस्यसमीपेप्रव्रजितुमिच्छतिततःसतस्यैवाभवतिन मूलाचार्यस्य ।अथसम्यक्त्वसहितः परलिङ्गादिषु गतस्ततस्तस्मिन् सम्यक्त्वयुते परलिङ्गादिगते मूलाचार्यमर्यादा तिस्त्रः समास्त्रीणि वर्षाणि, त्रिषु वर्षेषु पूर्णेषुपूर्वपर्यायस्तुट्यति ।।
[भा.१८६३] एमेव देसियम्मिवि, सभासिएणंतुसमनुसिठमि ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org