Page Text
________________
उद्देशकः १, मूलं: १, [भा. २१४]
७७ कालस्थानमित्यर्थः अथवा कालस्थानं समय आवलिका इत्यादि कालसामान्यस्य एतेषु विशेषेष्ववस्थानात्, ऊर्ध्वादिस्थानप्रतिपदनार्थमाह - - [भा.२१५] ठाणनिसीयतुअट्टण उड्डा दीवसहि निवसएजथ्थ ।
विरत्तीदेसे सव्वे संजमठाणा असंखाउ ।। वृ-मूलगाथायां उर्ध्वग्रहणंतजातीयतया निषीदनत्वग्वर्त्तनयोरुपलक्षणंततइहोक्तमूर्खादिकिंतत् ऊर्ध्वादीनिवेदतआहस्थान निषीदनत्ववर्तनानिसूत्रेत्रविभक्तिलोपःप्राकृतत्वात्तत्रस्थानमूलस्थानं कायोत्सर्गइत्यर्थः, निषीदनमुपवेशनंत्वग्वर्त्तनंशयनं तथा साधुजनइतरो वा यत्रनिवसतिसा वसतिः सैवस्थानवसतिस्थानं, विरतिद्विधादेशेसर्वस्मिंश्चतत्रदेशविरतिः श्रावकाणांपंचाणुव्रतभावात्सर्वविरति साधूनामपंचमहाव्रत भावात् सैवस्थानंतत्र श्रावकाणां साधूनांचावस्थानात् विरतिस्थानं संयमस्थानं ज्ञानदर्शनचारित्र परिणामात्मकोध्यवसाय विशेषः तान्यसंख्येयानि तत्रप्रथममपि संयमस्थानं पर्यवपरिमाणचिंतायां सर्वाकाशप्रदेशेभ्योऽनंतगुणं द्वितीयादीनितु संयमस्थानानि तानि उत्तरोत्तर विशुध्ध्याप्रवर्द्धमानानि यथोत्तरमनंतभागाधिकादीनि षट्स्थानक परिवृध्ध्याज्ञातव्यानि, तानि च सामायिकवतः छेदोपस्थापनवतश्च प्रत्येकं मूलदारभ्यासंख्येयानिपरस्परंतुल्यानि चतानि, परिहारवि शुद्धित्वात् ततः परंयान्यसंख्येयानि संयमस्थानानि तानि प्रत्येकंत्रयाणामपि परिहारविशुद्धिक ११ सामायिक ।२ ।छेदोपस्थापनवतांचप्रत्येकंप्रायोग्याणि, नतु परिहारविशुद्धिकानामतिविशुद्धत्वात्। ततः पराणि सूक्ष्मसंपरायस्यैव केवलस्यप्रायोग्याणि नतु सामायिकादिवतामतिविशुद्धत्वात्, तानिचांतर्मुहूर्तसमयप्रमाणान्यसंख्येयानि ततः परमनंतगुणमेकं यथाख्यातं संयमस्थानं स्थापना; प्रग्रस्थान प्रतिपादनार्थमाह - [भा.२१६] पगहलोइयरेय, एक्केक्को तत्थ होइपंचविहो ।
रायजुयरायमच्चे सेट्ठिपुरोहिय लोगंमि ।। वृ-प्रकर्षेण प्रधानतया वागृह्यते उपादीयते इति प्रग्रहः कर्मएयल् प्रत्ययः प्रधानपुरुषः स द्विधा लौकिक इतरश्चतत्र तयोर्द्वयोर्मध्येएकैकोलौकिक इतरश्चप्रत्येकंभवति पंचविधः पंचप्रकारः । तानेवपंचप्रकारान् लौकिकेतावद्दर्शयति राजाप्रजापतिर्युवराजः द्वितीयस्थानवर्ती अमात्यो राजकार्य चिंताकृत् श्रेष्ठीतुष्टनरपति प्रदत्त श्रीदेवताध्यासित सौवर्णपट्ट विभूषितोत्तमांगोनगरचिंताकारी नागरिकजन श्रेष्टः, पुरोहितः शांतिकर्मकृत् । एषपंचविधः प्रग्रहोलोके राजादीनांजनैः प्रधानतयो पादीयमानत्वात् इतरमाह - [भा.२१७) आयरिय उवज्झाएपवत्तिथैरेतहेवगणवच्छे ।
___ एसो लोगुत्तरितोपंचविहो पग्गहो होइ ।। वृ-आचार्योनुयोगाचार्यादिको, उपाध्यायः सूत्रप्रदायी,प्रवर्त्तयतीत्येवंशीलःप्रवर्ताःप्रवर्तकःधर्मे विषीदतां प्रोत्साहकः स्थविरः श्रुतस्थविरादिः, गणावच्छेदको गणतप्तिकारी एष लोकोत्तरिको लोकोत्तरभावी पंचविधःप्रग्रहो भवति आचार्यादीनां लोकोत्तरेप्रधानतयोपादीयमानत्वात्; योधादिस्थानप्रतिपादनार्थमाह - [भा.२१८] आलीढपच्चालीढेवेसाहेमंडले यसमपाए ।
अयलेयनिरेयकाले गणणे एक्काइजोकोडी ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003325 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 21 Vyavahara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 482 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_vyavahara |
| File Size | 11 MB |