________________
उद्देशक : २, मूलं ६१. [भा. १३११]
३८१ संवच्छरंमितईए, तंसव्वं पव्वाइयंतस्स ।। वृ-यः पूर्वपश्चाद्वाचार्यपदस्थापनातः उद्दिष्टंसचितमचित्तंवा शिष्येतृतीयेसंवत्सरेभवतिसम्पद्यते तत्सर्वं प्रवाचयतोऽधिकृतगुरोराभवति, एष सप्तमो विभागः ।। [भा.१३१२] पूवुद्दिढतस्स पच्छुद्दिढ़ पवाययंतस्स ।
संवच्छरंमि पढमेतं सिस्सिणी एउसच्चित्तं ।। वृ-आचार्यपदस्थापनातः पूर्वमुद्दिष्टंसचित्तमवित्तंवा प्रथमे संवत्सरे शिष्यिण्याः शिष्याया भवति संपद्यते, तत्सर्वं तस्याः शिष्याया आभवति, एषो अकष्टमो विभागः । यत्पुनराचार्यपदस्थापनातः पश्चादुद्दिष्टंसचित्तादिकंप्रथमे संवत्सरेशिष्यायाः सम्पद्यते । तत्सर्वंप्रवाचयतोऽधिकृतस्य गुरोराभाव्यम् एष नवमो विभागः ।। [भा.१३१३] पुव्वं पच्छुद्दिट्ट सिस्सीए उजंतुसचित्तं ।
___ संवच्छरंमि बितिएएतंसव्वं पवाययंतस्स ।। वृ- पूर्व पश्चाद्वा यदुद्दिष्टं सचित्तमचित्तं वा द्वितीये संवत्सरे शिष्यायाः सम्पद्यते तत्सर्वं प्रवाचयतोऽधिकृतस्य गुरोः एष दशमी विभागः ।। [भा.१३१४] पुव्वं पच्छुद्दिद्धं पडिच्छयाए उसंतिसच्चित्तं ।
संवच्छरंमि एठमेतंसव्वंपवाययंतस्स ।। वृ-पूर्वपश्चाद्वायदुद्दिष्टंसचित्तमुपलक्षणमेतदचित्तंवा प्रथमे वर्षेप्रतीच्छिक्याः शिष्याः सम्पद्यते। तत्सर्वं प्रवाचयतोऽधिकृतस्य गुरोरेष एव न्यायो द्वितीयादिष्वपि संवत्सरेषूक्ताः एकादशापि विभागाः साम्प्रतमुपसंहारमाह[भा.१३१५] जम्हा एतेदोसा दुविहे अपरिक्खएउठवियंमि ।
तम्हाउठवेयव्वोकमेणिमेणंतु आयरिओ।। वृ-द्विविधेप्यपाक्षिके श्रुतपक्षरहिते प्रव्रज्यापक्षरहिते चेत्यर्थः । स्थापिते चाचार्ये यस्मादेते अनन्तरोदिता दोषास्तस्मादनेनान्तरोदितेन पढमासतितइयंभंगमित्यादिलक्षणेनक्रमेणस्थापयितव्य आचार्य इति । अथ प्रथमभङ्गवर्ती केन विधिना स्थापयितव्यः । उच्यते[भा.१३१६] एयस्सेग दुगाही निप्फणा तेसिंबंधइदिसातो ।
संपुच्छणउलोयणदाने मिलिएणदिटुंतो ।। वृ-एतस्य प्रथमभङ्गवर्तिनः स्थापिताचार्यस्यएकद्विकादयः एकद्वित्रिचतुरादयः शिष्याः निष्पन्नाः भवन्ति । ततस्तेषां दिशआचार्यत्वमुपाध्यायत्वं चेत्यर्थः बध्नाति तथायोऽसावाचार्यैः सन्दिष्टो यथैव सूत्रतो अर्थतश्च निर्माप्याचार्यपदे स्थापनीय स्तस्य स्थापितगणधरेणाचार्यपदे स्थापितस्य शिष्याणां विप्रतारणार्थं सम्प्रच्छनं परैरुदन्तवहनमवलोकनं साक्षात्समीपंगत्वा संयमयात्रा निर्वहन् प्रच्छनं दानं वस्त्रपात्रादेः एतेषांसमाराहोद्वन्द्वः । तस्मिन्नपिकृतेविपरिणामाभावेमिलितेनगोपालद्वयमिलनेन दृष्टान्तो वक्तव्योद्वयोर्गोपालयोर्मिलितयोः प्रभूताधनवृद्धिरभूत्तथायुष्माकमस्माकंच मिलितानां विहरतांभूयान् ज्ञानादिलाभो भवतीति मिलितैर्विहर्तव्यमिति । ।साम्प्रतमेनामेव गाथां विवरीषुरिदमाह[भा.१३१७] गीयमगीया बहवोगीवत्थ सलक्खणा उजे तत्थ ।
तेसिं दिसाउदाउं वियरति सेसे जहरिहंतु ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org