________________
उद्देशक : २, मूलं:६०, [भा. १२४३] समुत्पद्येत, इदंभोआर्याजानीत ।किमयंप्रतिसेवी किंवानेतितत्रसप्रष्टव्यः । किंप्रतिसेवी अप्रतिसेवी वा? कृतप्रतिसेवनाकः तत्र यदि स वदेत् प्रतिसेवी ततः परिहारप्राप्तः प्रायश्चित्तप्राप्तः स्यादथ वदेत्न प्रतिसेवी तर्हिनोपरिहारप्राप्तोभवति, यत्सप्रमाणंवदतितस्मात्प्रमाणात्गृहीतव्यमितिसत्योऽसत्यो वा, अथ कस्मादेवमाहुः भदन्त ! सूरिराह-सत्यप्रतिज्ञाव्यवहारास्तीर्थकृभिर्देशिता इति कृत्वा एषा सूत्राक्षरगमनिका । सम्प्रतिनियुक्तिभाष्यविस्तरः[भा.१२४४] सोपुन लिंगेण समंओहावेमोतुलिंगमहवावि ।
किंपुन लिंगेन समं, ओहावइ इमेहिंकज्जेहिं ।। वृ-सपुनरवधावनानुप्रेक्षीकोऽपिलिङ्गेनसममवधावेत् । अथवा कोऽपिमुक्त्वा लिङ्गंतत्रशिष्यः प्राह-किं केन कारणेन पुनर्लिङ्गेन सममवधावति । सूरिराह-एतै र्वक्ष्यमाणैः कार्यैः कारणैः कजंतिवा कारणंतिवा एगट्टमितिवचनात्तान्येव कारणान्यभिधित्सुराह[भा.१२४५] जतिजीवेहितिभज्जाइजइवाविधणंधरइजइवोच्छंति।
लिंगंमोच्छंसंका पविठेतत्थेव उवहम्मे ।। वृ-यदिभार्यादयो मे जीविष्यन्ति जीवतो द्रक्ष्यमीति भावः । यदि वा तन्मे पितृपितामहोपार्जितं स्वभुजोपार्जितंवाधनंधरतिविद्यमानमवतिष्ठति, यदिवावक्ष्यन्तिमुञ्चव्रतंभुक्ष्य विपुलान् भोगानिति । तदा लिङ्गं मोक्ष्यामि नान्यथा, एव माशङ्कयाव्रजतस्तस्यसङ्घाटको दातव्यः । किंकारणमितिचेदुच्यते कदाचित्तेन संघाटकेनान्येन चानुशिष्यमाणः प्रतिनिवर्तेतापीति हेतोः तथा संघाटके प्रतिनिर्वृत्ते सति किमुत्प्रव्रजामि । किंवानेतिशङ्काप्रविष्टो रात्रौव्युषितो यदिभवेत्तदेव कारणमभिधित्सुराह[भा.१२४६] गछंमि केइपुरिसा, सीयंते विसयमोहियमईया ।
ओहावंताण गणा चउव्विहातेसिमा सोही ।। वृ- गच्छे केचित्पुरुषा विषयमोहितमतिका रूपादिकविषयविपर्यासितमतयो गणात् गच्छादवधावन्ति ।तेषांतथागणादवधावतांकेनापिसमनुशिष्टानामथवानसुन्दरंवयं कुर्मइतिस्वयमेव परिभाव्य विनिवृत्तानामियंवक्ष्यमाणचतुर्विधाचतुः प्रकारांशोधिः प्रायश्चित्तं भवतितामेवाह[भा.१२४७] दव्वे खेत्तेकालेभावे सोही उतत्थिमा दव्वे ।
रायाजुवेयमचे पुरोहियकुमारकुलपुत्ते ।। वृ- द्रव्ये द्रव्यतः क्षेत्रतः कालतोभावतश्च । तत्र तासुचतसृषुशोधिषुमध्ये द्रव्ये द्रव्यविषया इयं वक्ष्यमाणा अन्ये पुनरिदं वदन्ति-द्विविधाः द्रव्यतः शोधिः सचित्तविषया अचित्तविषया च । तत्र सचित्तविषया छक्कायचउसुलहुगा इत्यादिका पूर्ववर्णिता, अचित्तविषया उद्गमोपादनादिदोषनिष्पन्ना यच्चाकल्पिकं यच्च कल्पनीयमपि सूत्रेण प्रतिषिद्धं तं तद्विषया सर्वापि शोधिद्रव्यत इति, भाष्यकारः स्वप्रतिज्ञातां शोधिमाहराया इत्यादि राजा प्रतीतः, तस्मिन् युवराज्ये अमात्ये पुरोहिते कुमारे कुलपुत्रे द्रव्यशोधिरिति वाक्यशेषः कथमेतद्विविषयाद्रव्यशोधिरत आह[भा.१२४८] एएसिं रिद्धिंतोलुंलोभाओ अन्नियत्तंतो।
पणगादीया सोही बोधव्यामास लहुअंता ।। वृ- एतेषांराजादीनां ऋद्धीदृष्ट्राअहोधर्मस्यफलंसाक्षादुपलभ्यते । तस्मादहमपिकरोमिधर्ममिति लोभात् भोगाभिष्वङ्ग रूपात् सन्निवर्तमाने षष्टीसप्तम्योरर्थं प्रत्यभेदात् सम्यग् निवर्तमानस्य बोधव्या
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org