________________
३४२
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-२/४५ [भा.११३०] तद्दव्वस्स दुगच्छेण दिठंतो भावणो असरिसेणं ।
पगयंमि पनवेत्ता, विज्जादिविसोहि जाकम्मं ।। वृ-यतोदुर्लभद्रव्यंभक्तक्षीरादितेन लब्धंतस्यद्रव्यस्यजुगुप्सनं क्रियतेयथा नेदमतिशोभनममुका वाऽस्यदोष इत्यादि । यदिवा दृष्टान्तोऽन्येनापीदृशमानीतमितिप्रदर्शनं क्रियते । तस्यदृष्टान्तस्यभावना असदृशेन तस्मात् शतमानेन सहस्त्रभागेन वा यो हीनस्तेन कर्तव्या । तथा पगयंमीत्यादि प्रकृते अवमतरस्यविशिष्टेप्रासादादिकेसम्पाद्येतथाविधं श्रावकमितरंवाप्राप्य तदभावेकस्यापिमहर्द्धिकस्य विद्यादि । आदिशब्दात् मन्त्रचूर्णादिपरिग्रहः यावत् कर्मापि कार्मणमपि प्रयुज्य ततोऽयमतरस्य विशिष्टप्रासादादिसम्पादनेनेतरस्यापभ्राजना सम्पादनीया येन प्रगुणो भवति । ततः पश्चाद्विद्यादिप्रयोगजनितपापविशुद्धये विशोधिः प्रायश्चितंप्रतिपत्तव्येतिसाम्प्रतमेतदेव विवरीषुराह- . [भा.११३१] उक्कोसबहुविहीयं आहारोवगरणफलगमादीयं ।
खुडेणोमतरेणं आनीतो भामि(यि)तोपडणो ।। वृ-उत्कृष्टं बहुविधिकंबहुभेदमाहारंभक्तक्षीरादिकमुपकरणं कम्बलरत्नप्रभृति, फलकंचम्पकपट्ट तिनिसपट्टादिकमादिशब्दः स्वगतानेकभेदसूचकःतथाविधश्राद्धप्रज्ञापनेन विद्यादिप्रयोगेन वा सम्पाद्य क्षुद्रेण क्षुल्लकेन गुणतोऽवमतरेण शतभागसहस्त्रभागादिना हीनेन आनीतमुपदर्य आनीतमुपदर्थ्य सोऽपभ्राजितः क्रियते । ततः प्रगुणोभवतिप्रासादादिविषये यतनामाह[भा.११३२] आदिट्ठसद्दकहणं आउट्टाअभिनवो वपासाओ ।
कयमेत्तेय विवाहे सिद्धादिसुया कइयवेणं ।। वृ-यस्तेन श्राद्धोनदृष्टोऽदृष्टपूर्वस्तस्यादृष्टस्य श्राद्धस्यकथनंप्रज्ञापनाउपलक्षणमेतत् । महर्द्धिकस्य विद्यादिप्रयोगतोऽभिमुखीकरणंवा ततस्ते आवृत्ताः सन्तस्तस्य लब्ध्यभिमानिनः समीपमागत्य ब्रुवते वयमेतेक्षुल्लकेनप्रज्ञापितास्ततोऽभिनव एवकृतमात्रएव वावधारणेप्रासादोदत्तः तथाकैतवने कपटेन सिद्धादिसुतः सिद्धपुत्रादिसुताः कृतमात्रएवविवाहे उत्पादनीयाः इयमत्र भावना-सिद्धपुत्रादिकेषु प्रज्ञापनमितरस्य प्रज्ञापनं विद्यादि प्रयोगं वा कृत्वा तत्सुताः कृतमात्रवीवाहा एव व्रतार्थं तत्समक्षमुपस्थापनीया येन तस्यापभ्राजनोपजायते । तत पश्चात् शकुनादिवैगुण्यमुद्भाव्य ते मुच्यते यदिनस्यात् तात्विकी व्रतश्रद्धेति वायंकाऊणवेत्यत्र यतनामाह[भा.११३३] चरगादिपन्नवेडेपुव्वंतस्स पुरतो जिनवेति ।
. उमतरागेणततोपगुणत्तिओभामितोएवं ।। वृ-चरकादिकं प्रचण्डं परवादिनमधःकृतसाधोवदिनासाध्यं पूर्वं प्रज्ञाप्य प्ररूपितस्याधिकृतस्य वादाभिमानिनः साधोः पुरतो अवमतरेण चरकादिकं जापयन्ति । वरवृषभास्ततः स एवमपभ्राजितः सन् प्रगुणायतेप्रगुणीभवति ।
मू. (४६) जक्खाविठं भिक्खुं गिलायमाणं नो कप्पइ, तस्सगणावच्छंदियस्स निज्जूहित्तए जाव रोगातंकातो विप्पमुक्को ततो पच्छा तस्सअहानुहुस्सगे नामंववहारते पट्टवियव्वे सियाइति ।
वृ-अथास्य सूत्रस्य पूर्वसूत्रेणसम्बन्ध उच्यते[भा.११३४] पोगलअसुभसमुदतो एसणागंतुको दुवेण्हंपि ।
जक्खावेसेणंपुन नियमाआगंतुगो होइ ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org