________________
उद्देशकः २, मूलं : ४४, [भा. १०८२] सक्षिप्तचित्तीभूतस्तेषामन्तिके नीयते । नीत्वा च तेषां मध्ये यः क्षुल्लकादपि लघुतरः तेन सिंहः कर्णे धार्यते । हस्ती वातेन धाड्यते ततः स क्षिप्तचित्तः प्रोद्यते त्वत्तोऽपियः क्षुल्लतरो अतिशयेन लघुस्तेन एष सिंहः कर्णे गृहीतः । अथवा सहस्ती अनेन धाटितस्त्वं तु बिभेषि किंत्वमेतस्मादपि भीरुर्जातो धाष्टर्यमवलम्ब्यमिति[भा.१०८३] सत्थऽगिंथंभेउपन्नोल्लणंतस्स एव सो हत्थी ।
थेराचम्म विकट्टण, अलाय चकं दोसुंच ।। वृ-यदिशस्त्रं यदि वाग्निं दृष्ट्रा क्षिप्तोऽभवत् । ततः शस्त्रमग्निंच विद्ययास्तम्भित्वा तस्य पादाभ्यां प्रणोदनं कर्तव्यं भणितव्यं च तं प्रति एषोऽस्माभिरग्निः शस्त्रं च पादाभ्यां प्रणोद्यते । त्वं पुनरेताभ्यां बिभेषीति यदिवा पानीये नाद्रींकृत्य हस्तादिभिः सोऽग्निः स्पृश्यतेभण्यतेच । एतस्मादपि तव किंभयं तथा यतो हस्तिनः तस्य भयमभूत् । स हस्ती स्वयं पराङ्मुखो गच्छन् दर्शाते । यथा यतस्त्वं बिभेषि सहस्ती नश्यति नश्यद्वर्तते ततः कथं त्वमेवं भीरोरपिभीरुर्जातः । तथा योगर्जितं श्रुत्वा भयमग्रहीत् । तं प्रत्युच्यते स्थविरा नभसि शुष्कं चर्म विकर्षति आकर्षति । एवं चोक्त्वा शुष्क चर्मण आकर्षणे शब्दःव्यतेततोभयंजरयति । तथायद्यग्नेः स्तम्भनंन ज्ञायते, तदा द्वयोः अग्नौच विद्युतिचभयंप्रतिपन्नः सन् अलातचक्रं पुनरकस्मात्तस्य दर्शाते, यावदुभयोरपिभयंजीर्णंभवति ।
सम्प्रतिवादे पराजयादपमानतः क्षिप्तचित्तीभूतस्य यतनामाह[भा.१०८४] एएण जितोमि अहं तंपुनसहसान लक्खियंनेन ।
धिक्कय कइयवं लज्जावितोय पउणे ततोखुड्डो ।। वृ-इहैकेन चरकेणवादे पराजितः सचज्ञाप्यते यथोक्तंप्राक्ततःसआगत्य वदति । एतेनाहं वादे जितोऽस्मि तत्पुनः स्वयं जयनमनेन सहसा न लक्षितं ततो मेलोकतो जयप्रवादोऽभवत् । एवमुक्ते सचरकोधिक्कृतेनाधिकारेण लज्जाप्यते लज्जां ग्राह्यते । लज्जांच ग्राहितः सन् सोपसार्यते ततः स क्षिप्रो भण्यते । किमितित्वमपंथानं गृहीतवान्वादेनहिननुत्वया पराजितः । तदा चत्वत्समक्षभेवैष धिक्कार ग्राहितइति । एवं यतनायां क्रियमाणायां यदिस क्षुल्लकः प्रगुणीभवति ततः सुन्दरम् ।। [भा.१०८५] तहविय अठायमाणेसंरक्खमरक्खणे यचउगुरुगा।
आणाइणो यदोसा,जंसेवतिजंचपाविहिती ।। वृ-तथापि च एवं यतनायामपि च क्रियमाणायामपि तिष्ठति अनिवर्तमाने क्षिप्तचित्तत्वे संरक्षणं वक्ष्यमाणयतनयाकर्तव्यं अरक्षणेप्रायश्चित्तंचत्वारोगुरुका गुरुमासाः । तथाआज्ञादयआज्ञाऽनवस्था मिथ्यात्वविराधनादोषाः ।तथाअसंरक्षमाणो यत्सेवतेषट्जीवनिकायविराधनादिकं,यंचप्राप्स्यत्यनर्थं तन्निमित्तं च प्रायश्चित्तं । अथ किंसेवते किंवा प्राप्स्यतीति तन्निरूपणार्थमाह[भा.१०८६] छक्कायाण विराधनज्झामणतेनातिवायणंचेव ।।
अग[व]डेविसमे यपडिए, तम्हा रक्खंतिजयणाए ।। वृ-षण्णांकायानां पृथिवीकायिकादीनां विराधना क्रियेत ।ध्यापनं प्रदीपनकंतद्वा कुर्यात् । यदि वा स्तैन्यमथवातिपातनमात्मनः परस्य वा विधीयेत । अवटे कूपेऽथवाऽन्यत्रविषमे पतितो भवेत् तदेवमसंरक्षणे य त इमे दोषास्तस्मात् रक्षन्ति यतनया वक्ष्यमाणाया साम्प्रतमेनामेव गाथां व्याचिख्यासुराह
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org