Page Text
________________
२६२
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१- १/२५ वक्तव्यम् । तथा क्षामण तपः संयमः संहननं तथा भक्तमलेपकृदादि उपधिर्यावत्संख्याको जघन्यत उत्कर्षतश्चतावत्संख्याको वक्तव्यः । तथा निक्षेपउपधेर्नकर्तव्योवसतेरन्यत्रगच्छतेति वाच्यम् । तथा मनसापि यत्प्रायश्चित्तमापन्नो भवति तत्रतत्तद्दातव्यम् । तथा सचित्ताचित्तलाभो यथाकर्तव्यस्तथा भणनीयः । तथागमनंविहारस्तद्यस्यां पौरुष्यांकर्तव्यं । तथाकथयितव्यम् ।एष द्वारगाथासंक्षेपार्थः ।
साम्प्रतमेनामेव व्याचिख्यासुः प्रथमतः परिचितकालद्वारमाह[भा.८००] परिचियसुओउमग्गसिरमादिजा जेठ कुणतिपरिकम्मं ।
एसोच्चिय सो कालो, पुनरेइगणंउवगंमि ।। वृ- परिचितमत्यन्तमभ्यस्तीकृतं श्रुतं येन स परिचितश्रुतः सन्मार्गशीर्षमासमादिं कृत्वा यावज्ज्येष्ठामासस्तावत्परिकर्म करोति । एष एव तावत्प्रमाणंएवं साधोः प्रतिमाप्रतिपित्सोर्जघन्यपदे उत्कर्षतः कालः परिकर्मणायाः । एतावत्प्रमाणोत्कृष्टपरिकर्मणाकालानन्तरंचयद्यप्यव्यवधानेन प्रतिमां प्रतिपित्सुस्तथापि अग्रस्यमुखस्य वर्षाकालसम्बन्धिनः समीपमुपाग्रमाषाढमास इत्यर्थः । तस्मिन् वर्षाकालयोग्यमुपधिं ग्रहीतुं पुनरेत्यागच्छति स्वगणमिति एवं तावन्मुकुलितमुक्तमिदानीमेतदेव सविशेषतरं विवृणोति[भा.८०१] जो जतिमासे काहिति पडिमंसो तत्तिए जहनेन ।
कुणतिमुनी परिकम्म, उक्कोसंभावितोजाव ।। वृ-योमुनिर्यातिमासान्प्रतिमांकरिष्यति,सततिमासान्जघन्येन परिकर्मकरोति, तद्यथा-मासिकी प्रतिमांप्रतिपित्सुरेकंमासंद्वैमासिकी द्वौमासौत्रैमासिकी त्रीन्मासान्एवं यावत्सप्तमासिकीसप्तमासान एवं च मार्गशीर्षादारभ्य सप्तमासिक्या परिकर्मज्येष्टमासे समाप्तिमुपयाति, एतावानेव च जघन्यपदे उत्कृष्टकालःततः परंप्रतिमानांमासैः परिमाणांसंभवात्उत्कर्षमधिकृत्य पुनः परिकर्मणाकालो यावता कालेन परिपूर्णमागमोक्तेन प्रकारण भावितो भवति, तावान् वेदितव्यः । तत्र जघन्यपदपरिकर्मणाकालमधिकृत्य कासांचित्प्रतिमानांतस्मिन्नेव वर्षे प्रतिपत्तिंकासांचिद्वन्तरेऽभिधित्सुराह[भा.८०२] तव्वरिसे कासिंची पडिवत्ती अन्नहिं उवरिमाणं ।
आइणपइणस्सउइच्छाएभावना सेसे ।। वृ- कासांचिदाद्यानां प्रतिमानां तद्वर्षे एव यस्मिन् वर्षे परिकर्मसमारब्धवान् तस्मिन्नेव वर्षे प्रतिपत्तिरुपरितनीनामन्यस्मिन् वर्षे । इयमत्रभावना-मासिक्या द्वैमासिक्यास्त्रैमासिक्याश्चतुर्मासिक्या वा यस्मिन्नेव वर्षे परिकर्मतस्मिन्नेव वर्षे प्रतिपत्तिः । कस्मादिति चेत् ? परिकर्मणाकालस्य प्रतिमाकालस्य च आपाढमासपर्यन्तादर्वाक् लभ्यमानत्वात् पाश्चमासिकीपाएमासिकीसप्तमासिकीनामन्यस्मिन् वर्षे परिकर्म अन्यस्मिन् वर्षेप्रतिपत्तिमार्गशीर्षमासादारभ्यपरिकर्मकालस्य प्रतिमाकालस्य चाषाढमासपर्यन्तादर्वाग लभ्यमानत्वादिति । येनच याप्रतिमा पूर्वमाचीर्णा तस्याचीर्णप्रतिममस्यता प्रतिमां प्रति परिकर्मणा इच्छया यदीच्छा भवति ततः करोति नोचेन्नेति । किमुक्तं भवति ? चिरकालकृततया यदिगताभ्यासो भवति ततः करोति परिकर्मणामन्यथा नेति शेषे येन या प्रतिमा पूर्व नाचीर्णातस्य तांप्रतिनियमाद्भावना परिकर्मणाभवतिसाम्प्रतमामन्त्रणक्षामणतपःसंयमद्वाराण्याह[भा.८०३] आमंतेऊणगणंस बालवुड्डाउलखमावेत्ता ।
उग्गतवभावियप्पासंजमपढमेव बितिएवा ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003325 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 21 Vyavahara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 482 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_vyavahara |
| File Size | 11 MB |