________________
१५
पीठिका - [भा. २४] . [भा.२४] निक्कारणंपडिसेवी कजे निद्धंधसोअणवेक्यो ।
देसंवासव्वं वागुहिस्संदव्वओएसे ।। वृ-यो निष्कारणे कारणमंतरेण प्रतिसेवी, अकृत्यप्रतिसेवनशीलः, कज्जेनिद्धंधसोत्ति अत्र अपिशब्दोऽनुक्तोऽपि गम्यते सामर्थ्यात्, ततोऽयमर्थः कार्येऽपि तथाविधे समुत्पन्ने निद्धंधसो देशीवचनमेतत् अकृत्यंप्रतिसेवमानोनारंभाधिकतारंभविराध्यमान प्राण्यनुकंपापर इत्यर्थःचसमुच्चये सचभिन्नक्रमोऽनपेक्षश्चेत्येवं योजनीयःन विद्यतेऽपेक्षावैरानुबंधोमेविराध्यमानजंतुभिःसहभविष्यति संसारो वादीर्धतर इत्येवंरुपायस्याऽसावनपेक्षः हा दुष्टुकृतंमयेति पश्चादनुतापरहितइतिभावः तथायः प्रतिसेवित्वादेशं गृहयिष्यामि किंचिन् मात्रमालोचयिष्यामि न सर्वमिति भावः सव्वंवत्ति सर्वं वा गृहयिष्यामि न किंचिदालोचयिष्यामीत्यर्थ इति चिंतयति, चिंतयित्वा च तथैव करोति एष द्रव्यतो वेदितव्यः किंवानेत्यतआह - [भा.२५] सो विहुववहरियव्वो, अनवत्थावारणंतदन्नेय |
घडगारतुल्लसीलो अनुवरओसन्नमझत्ति ।। . वृ-सोऽप्यनंतरोक्तस्वरुपो द्रव्यव्यवहर्तव्यो, व्यवहर्त्तव्यमेव किं कारणमत आह, अनवत्था वारणंतदन्नेय इति तस्मिन् व्यवह्रियमाणे अनवस्थावारणं भवति, तदन्ये च निषिद्धा जायंते किमुक्तं भवतिसोप्यनवस्थायामापुनरकृत्यंकार्षीत्,तदन्येचतंतथाप्रवर्तमानंदृष्ट्वामातथाप्रवृतिकापुरिति, सच व्यवहर्तुमिष्यमाणः पूर्वमेव वक्तव्यो, यथा आलोचय महाभाग स्वकृतमपराधमनालोचिताऽप्रतिक्रांतो हि दीर्धसंसारभाग्भवतीति, एवं च भण्यता यो ज्ञायते प्रतिपत्स्यते शिक्षावचनं प्रतिपद्य चाकृत्यकरणात् विरतो विरम्य चनभूयः प्रतिसेवीति, यस्तु तथा भण्यमानोपिनसम्यगकृत्यकरणादुपरमते,सोऽनुपरतोघटकारतुल्यशीलः कुंभकारसशस्वभावोऽवसन्नमध्योद्रष्टव्यो नतुव्यवहर्त्तव्यः, अथकोऽसौ कुंभकारो यत्सशस्वभावः सन्नव्यवहर्तव्यः ? उच्यते, कुंभकारसालाए साहू ठिया तत्थ आयरिएण साहू वुत्ता अजो ? एसुकंभगारभायणेसु अप्पमादी भवेज्जाह, मा भंजिहह तत्य पमादी चेल्लगोकुंभगारमायणंभंजिऊणमिछामिदुक्कडंभणइएवमभिक्खणं दिने दिने,ततोसोकुंभगारोरुठो, तंचेल्लगं कियाडियाएघेतुंसीसेखडुकोक्को नामटोल्लतो मिच्छामि दुक्कडंभणइ चेल्लओभणद, किंममं निरवराहं पिट्टेसि ? कुंभगारोभणइ, भाणगाणितएभंगाणिचेन्नओभणइ, मिच्छादुक्कडं कयं कुंभकारो भणइमएवि मिच्छादुक्कडंकयं, नत्थिकम्मबंधोममतव पहारंदेंतस्स, एसो कुंभगारमिच्छादुक्कडसरिस मिच्छादुक्कडो अव्यवहरियव्यो, तदेवं तहय आहच्चेति व्याख्यातं संप्रति पियधम्मे य बहुसुए इत्यस्य व्याख्यानमाह - [भा.२६] पियधम्मोजावसुर्यववहारना उजेसमक्खाया।
सव्वेवि जहादिठ्ठा ववहरियव्वा यतेहोति ।। . . वृ- इहाद्यंतग्रहणे मध्यस्यापि ग्रहणमिति न्यायात्, पियधर्मबहुश्रुतग्रहणे तदंतरालवर्तिनामपि दृढधर्मादीनांग्रहणं, ततः प्रियधर्मणआरभ्ययावत् श्रुतंसूत्रार्थतदुभयविदइतिपदंतावत्येव्यवहारज्ञा व्यवहारपरिछेदकर्तारः प्राक्समाख्यातास्ते सर्वेऽपि यथोदृिष्टा यथोक्तस्वरुपा व्यवहर्तव्या भावव्यवहर्तव्या भवंति, प्रत्येतव्या इति शेषः, प्रियधर्मादितया सूत्रार्थतदुभयवित्तया च तेषां प्रज्ञापनीयत्वातइतिव्यवहारः प्रायश्चिस्व्यवहार आभवत्सचित्तादिव्यवहारश्चतत्रद्विविधेऽपिव्यवहारे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org