________________
उद्देशक ः १, मूलं: १४, [भा. ३४५]
११९ दोमासियंतेमासियंकयाइंएगुत्तरावुड्डी ।। वृ-बहुसोइतित्रिप्रभृतिनकेवलंबहुसोमासिकानि किंतुदोमासियतेमासियकयाइंइतिद्वैमासिकानि त्रैमासिकान्यपि च बहुशः प्रतिसेवनया कृतानि उपलक्षणमेतत् चातुर्मासिकानि पंचमासिकानि च द्रष्टव्यानि, एवंरूपं सूत्रे विभाषितव्यं, बहुशः शब्दविशेषितद्वितीयसूत्रपंचकं गतव्याख्याप्रकारेण व्याख्यातव्यं; एगुत्तरावुड्डीति द्विकादिसंयोगचिंतायां पदानामेकोत्तरा वृद्धिः कर्तव्या एतेनापि द्विकादिसंयोगभंगाद्रष्टव्याइतिख्यापितं, सूत्रस्यतथास्थितत्वात्तथाहि अंतिमःपंचकसंयोगनिष्पन्नो भंगः सूत्रेणसाक्षादुपात्तः । अंत्यग्रहणादादिमा अपिद्विकसंयोगादिभंगावली दृष्टांतात्गृहीताऽवसेयास्ते च सर्वसंख्यया षट्विंशतिर्द्विकादिभंगे चैकैकं सूत्रमित्यनेन चतुर्थेन सूत्रेण षड्विशतिः सूत्राणि सूचितानितृतीयेनापि सूत्रेण षड्विंशतिरिति सर्वमिलितानि संयोगसूत्राणि द्वापंचशत् । पंचादिमानि सकलसूत्राणि, पंच च बहुशः शब्दविशेषितानि इति सर्वसंख्यया द्वाषष्ठिः सूत्राणि एतानि च उद्घातानुद्घातादिविशेषरहितान्युक्तानि, सांप्रतमेतेषामेवोद्घातादिविशेषपरिज्ञानार्थमिदमाह - [भा.३४६] उग्घायमनुग्घायमूलुत्तरदप्पकप्पतो चेव;
संजोगाकायव्वा पत्तेयं मीसगाचेव ।। वृ-उद्घातंलघुअनुद्घातंगुरुउद्घातेअनुरातेतथामूलत्तिमूलगुणापराधेउत्तरत्तिउत्तरगुणपराधे तथा दर्प कल्पतश्चैव कल्पे चैव संयोगा अनंतरोदिताः कर्तव्या भणितव्याः, कथमित्याह- प्रत्येकमेकैकस्मिन्उद्धातादिपदेमिश्रकावा, उद्घातानुद्घातसंयोगनिष्पन्नाः,उपलक्षणमेतत्, तेननकेवलं संयोगाः किंत्वादिमानिअपिदशसूत्राण्युद्घातादिभिर्विशेषैर्वक्तव्यानि, तत्रोद्घातविशेषाण्युपदर्श्यते जे भिक्खू उग्घाइयं मासियं परिहारठाणं पडिसेवित्ता, आलोएज्जा, इत्यादि इत्येवमादिमानि पंचसकलसूत्राणि पंच बहुशः शब्दविशेषितानि षड्विंशतिस्तृतीयसूत्रसूचितानि षड्विंशतिः चतुर्थसूत्रसूचितानि,सर्वसंख्ययाद्वाषष्टिःसूत्राणिवक्तव्यानि, एवंद्वाषष्टिःसूत्राण्यनुराताभिधानेन वक्तव्यानि, तद्यथाजे भिक्खूअनुग्घातियंमासियपरिहारठाणंपडिसेवित्ता आलोएजा इत्यादि ।
एवमेतास्तिस्रोद्वाषष्ट्यः सूत्राणांसर्वसंख्ययाषडशीतंसूत्रशतमतचत्रिंशदसंयोगसूत्राणिषट्पंचाशं शतंसंयोगसूत्राणां सांप्रतमुद्घातमिश्रकाभिधानेनसंयोगसूत्राणिवक्तव्यानितानिचैवमुच्चारणीयानि जे भिक्खू उग्घातमासियं अनुग्घातमासियं वा परिहारठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अपलिउंचिय आलोएमाणस्स उग्घाइयं मासियं वा अनुग्धातियं मासियं वा, पलिउंचिय आलोएमाणस्स उग्घायदोमासियं वा अनुग्घाइदोमासियं वा, जे भिक्खू उग्धाइयमासियं वा अनुग्घातियं मासियं वा, पलिउंचिय आलोएमाणस्स उग्घायदोमासियं वा अनुग्घाइदोमासियं वा, जेभिक्खू उग्धाइयमासियंवा अनुग्घाइयमासियंवापरिहारठाणंपडिसेवित्ताइत्येवमुद्घातिपदम्मुंचता अनुद्घातितद्विमासिकादान्यपि एवमेतेभंगाः पंच एते च उद्घातितद्विमासिकादीन्यपि । एवमेते भंगाः पंच एते च उद्घातितमासिके अनुयातितमासिके द्वैमासिकाद्येकसंयोगेन लब्धाः एवमुद्घातितद्वैमासिकेपिपंच, त्रैमासिकेपिपंच, चातुर्मासिकेपि पंचेत्युभयोरप्येकसंयोगेन सर्वसंख्याया भंगाः पंचविंशतिः, तथा उद्घातितमासिके एवमनुद्वातित मासिकादि द्विकसंयोगे एकभंगा दशएवमुद्घातिते द्वैमासिके त्रैमासिके चतुर्मासिके पंचमासिके च प्रत्येकं दश दशे ति सर्वसंख्यया उद्घातितैकैकसंयोगे अनुयातितद्विकसंयोगे भंगाः पंचाशत् इह एकैककस्मिन् अनुद्घातितसंयोगे उद्घातितमासिकद्वैमासिकादिक्रमेण पंच पंच भंगा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org