________________
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -३-३/९९ अंतरापहे उदगं उत्तिन्ना । सो अगारो गामं पविट्ठो । तत्थ यतस्स भगिनी अस्थि तीए घरं पाहुणगो गतो । साहू वि भिक्खं हिंडंतोतं घरंगतो । भगिनीए से पुरेकम्मं कयं । साहुणा पडिसिद्धं । कीस नगिण्हसि? साहू भणइ-उदगसमारंभो, न वट्टइ।अगारोभणति-जंमए समं पंथे उदगं उत्तिन्नो सितं किह कप्पइ? अहो! मायाविनो दुद्दिधम्माणो त्ति । साहू भणति-न वयं मायाविनोन वा दुद्दिट्टधम्माणो । किन्तु[भा.४५७८] पप्पंखु परिहरामो, अप्पप्पविवज्जओ न विनति हु।
पप्पं खलु सावजं, वळतो होइ अणवजो॥ वृ-'प्राप्यमेव' परिहर्तुं शक्यमेव वयं परिहरामः, अप्राप्यस्य-परिहर्तुमशक्यस्य मार्गक्रमायातोदकवाहकादेः विवर्जकः-परिर्ता न विद्यते । अत एव प्राप्यं 'सावा' पुरःकर्मादिकं वर्जयन् 'अनवद्यः' निर्दोषो भवति ।।अपिच नायमेकान्तो यदेकत्रानवद्यतया दृष्टं तदन्यत्राप्यनवद्यमेव भवति, तथाहि[भा.४५७९] चिरपाहुणतो भगिनिं, अवयासितो अदोसवं होति ।
तंचेव मज्झ सक्खी,गरहिज्जइ अन्नहिं काले ॥ वृ-चिरकालादायातःप्राघूर्णको भगिनीम् अवकाशमानः' सस्त्रहमालिङ्गन् अदोषवान् भवति, तथा चात्र त्वमेव मम ‘साक्षी' प्रमाण, साम्प्रतमेव भवता चिरप्राधूर्णकतया भगिनीपरिष्वङ्गस्य कृतत्वादिति भावः । तामेव च भगिनीमन्यस्मिन् काले परिष्वजन् ‘गहते' निन्द्यते, अत्रापि त्वमेव प्रमाणमिति ॥ तथा[भा.४५८०] पादेहिं अधोतेहि वि, अक्कमितूणं पि कीरती अच्चा।
सीसेण वि संकिजति, सचेव चितीकया छिविउं । .. 'अर्चा प्रतिमासा यावनाद्यापिप्रतिष्ठितातावदधौतैरपिपादैः ‘आक्रम्य उपरिचटित्वाऽपि क्रियते । सैव प्रतिमा 'चितीकृता' चैत्यत्वेन व्यवस्थापिता शीर्षेणापि स्प्रष्टुं शङ्कयते, शिरसा स्पृशद्भिरपि शङ्का विधीयत इति भावः ॥ [भा.४५८१] केइ सरीरावयवा, देहत्था पूइया न उ विउत्ता।
सोहिजंति वनमुहा, मलम्मि बूढे न सव्वे तु ।। - वृ-'केचित् शरीरावयवाः' दन्त-केश-नखादयो देहस्थाः सन्तः 'पूजिताः' प्रशस्ता भवन्ति, न पुनः “वियुक्ताः' शरीरात् पृतग्भूताः । तथा 'व्रणमुखान्यपि' श्रोत्र-चक्षु-पायुप्रभृतीनि मले व्यूढे सति न सर्वाण्यपि शोध्यन्ते किन्तु कानिचिदेवेति ॥ [भा.४५८२] जइ एगत्युवलद्धं, सव्वत्थ वि एव मनसी मोहा।
भूमीतो होति कनगं, किन्न सुवन्ना पुनो भूमी ।। वृ-यदि नाम एकत्र यद् उपलब्धं सर्वत्रापितेन भवितव्यम् इत्येवं मोहाद्' अज्ञानाद् मन्यसे, ततः कथय भूमीतः कन्कमुत्पद्यमानं दृश्यते ततः सुवर्णात् पुनरपि किं न भूमिरुप्तद्यते? ॥ [भा.४५८३] तम्हा उ अनेगंतो, न दिट्ठमेगस्थ सव्वहिं होति ।
____ लोए भक्खमभक्खं, पिज्जमपिजं च दिट्ठाई॥ वृ-तस्माद् ‘अनेकान्तः' अनियमोऽयम्, कीदृशः? इत्याह-नैकत्र दृष्टं सर्वत्रापि भवतीति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org