________________
१५८
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् - ३-४/११४ सेवग पुरिसे भाइ-किमेयाओ आगयाओ ? किंवा अभिलसंति ? । तेहिं लवियं-इंदं मग्गंति वरं सोभग्गं च अभिलसंति । भणिया य तेन सेवगपुरिसा अहमेएसिं इंदेन वर दत्तो, नेह एयाओ अंतेउरम्मि । तेहिं ताओ घेत्तुं सव्वाओ अंतेउरे छूढाओ। ताहे नागरजनो रायाणं उवट्ठियो-मोएह त्ति । तओ रन्ना भणियं-किं मज्झ पुत्तो न रोयति तुहं जामाउओ ? । तओ नागरा तुण्डिक्का ठिया । 'एयं रनो सम्मतं ' ति अविन्नप्प गया नागरा । कुमारेण ता सव्वा परिणीया । सो य तासु अतीव पसत्तो । पसत्तस्स य तस्स सव्वबीयनीगालो जाओ । तओ तस्स वेओवघाओ जाओ मओ य । अति ताहिं चेव 'अप्पडिसेवगो' त्ति रूसियाहिं अद्दाएहिं मारिओ | एष वेदोपघातपण्डक उच्यते । अथोपकरणोपघातपण्डकमाह
भा (५१५४ ] उवहय उवकरणम्मिं, सेज्जायरभूणियानिमित्तेणं । तो कविलगस्स वेओ, ततिओ जाओ दुरहियासो ।
वृ- शय्यातरभ्रूणिकानिमित्तेन पूर्वम् 'उपकरणे' अङ्गादानाख्ये 'उपहते' छिन्ने सति ततः क्रमेण कपिलस्य दुरधिसहस्तृतीयो वेदो जात इत्यक्षरार्थः । भावार्थस्तु कथानकेनोच्यते- सुट्ठिया आयरिया । सिं सीसो कविलो नाम खुड्डगो । सो सिज्जायरस्स भूणियाए सह खेड्डुं करेति । तस्स तत्थेव अज्झोववाओ जाओ । अन्नया सा सिञ्जातरभूणिया एगागिणी नातिदूरे गावीणं दोहणवाडगं गया । सा तदुद्ध-दहिं घेत्तूणाऽऽगच्छति । कविलो य तं चैव वाडगं भिक्खायरियं गच्छति । तेनंतरा असारिए अनिच्छमाणी बला भारिया उप्पाइया । तीए कब्बट्टियाए अदूरे पिया छित्ते किसिं करेइ । तीए तस्स कहियं । तेन सा दिट्ठा जोणिब्भेइ रुहिरोक्खित्ता महीए लोलिंतिया य । सोय कोहाडहत्थगओ रुट्ठो । कविलो य तेनकालेण भिक्खं अडितुं पडिनियत्तो, तेन य दिट्ठो । मूलाओ से सागारियं सह जलधरेहिं निक्कंतियं । सो य आयरियसमीवं न गओ, उन्निक्खंतो । तस्स य उवगरणोवघाएण ततिओ वेदओ उदिन्नो । सो जुन्नकोट्टिणीए संगहिओ । तत्थ से इत्थीवेओ वि उदिन्नो ।। एष उपहतोपकरण उच्यते । अयं च पुं-नपुंसकवेदोदयाद् आस्यपोसकप्रतिसेवी भवति,, वेदोदयं च निरोद्धुं न शक्नोति ॥ तथा चात्र दृष्टान्तः
[भा. ५१५५ ] जह पढमपाउसम्मिं, गोणो धाओ तु हरियगतणस्स । अनुसज्जति कोटिंबिं, वावन्नं दुब्मिगंधीयं ॥
[ भा. ५१५६ ] एवं तु केइ पुरिसा, भोत्तूण वि भोयणं पतिविसिहं । ताव न होंति उ तुट्ठा, जाव न पडिसेविओ भावो ॥
वृ- यथा प्रथमे प्रावृषि 'गौः ' बलवर्दो हरिततृणस्य धातो दुरभिगन्धां व्यापन्नां च 'कोट्टिम्बिनीं ' गामनुसजति, एवं 'केचिद्' उत्कटबेदाः पुरुषा भोजनं 'प्रतिविशिष्टं' स्निग्ध-मधुर भुक्त्वाऽपि तावत् तुष्टा न भवन्ति यावदास्य-पोसकलक्षणो भावो न प्रतिसेवितो भवति । एवंविधः कदाचिदनाभोगेन प्रव्राजितो भवेत् ततः केन हेतुना पश्चाद् ज्ञायते ? इत्याह
[भा. ५१५७] गहणं तु संजयस्सा, आयरियाणं व खिप्पमालोए । बहिया व निग्गयाणं, चरित्तसंभेयणी विकहा ॥
वृ- स पण्डकः प्रव्रजितः सन् प्रतिसेवनाभिप्रायेण संयतस्य ग्रहणं कुर्यात् । स च संयतः क्षिप्रमाचार्याणामालोचयेत् । यदि नालोचयति ततश्चतुर्गुरु । अथवा प्रतिश्रयान्तर्विरहमलभमानः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org