Agam Suttani Satikam Part 19 Bruhat kalpa

SR No.: 003323
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 516
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa
File Size: 10 MB

Page 469

४६६
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-३/९४
उच्यते यद्यभिवर्धितोऽसौ संवत्सरस्ततो विंशतिरात्रिन्दिवानि, अथ चान्द्रोऽसौततः सविंशतिरात्रं मासं यावदनभिगृहीतं कर्तव्यम्। ___ "तेनं"ति विभक्तिव्यत्ययात् 'ततः परं' विंशतिरात्रात् सविंशतिरात्रमासाच्च ऊर्ध्वम् 'अभिगृहीतं' निश्चितं कर्तव्यम् 'गृहिज्ञातंच' गृहस्थानां पृच्छतां ज्ञापना कर्तव्या, यता-वयमत्र वर्षाकालं स्थिताः । एतच्च गृहिज्ञातं कार्तिकमासं यावत् कर्तव्यम्।।।
किं पुनः कारणम् इयति काले व्यतीत एव गृहिज्ञातं क्रियते ? नार्वाग्? इति अत्रोच्यते[भा.४२८३] असिवाइकारणेहिं, अहवण वासं न सुटु आरद्धं ।
अभिवडियम्मि वीसा, इयरेसु सवीसती मासे ॥ इ-काचित् तत्र क्षेत्रेऽशिवं भवेत्, आदिशब्दाद्राजद्विष्टादिकंवा भयमुपजायेत, एवमादिभिः कारणैः; अथवा तत्र क्षेत्रे ना सुष्ठुवर्ष वर्षितुमारब्धयेनधान्यनिष्पत्तिरुपजायते, ततश्चप्रथममेव 'स्थिता वयम्' इत्युक्ते पश्चादशिवादिकारणे समुपस्थते यदि गच्छन्ति ततो लोको ब्रूयात्-अहो! एते आत्मानं सर्वज्ञपुत्रतया ख्यापयन्ति परं न किमपिनते, मृषावादं वा भाषन्ते, 'स्थिताः स्मः' इति भणित्वा सम्प्रति गच्छन्ति इति कृत्वा । ___ अथाशिवादिकारणेषु सातेष्वपि तिष्ठन्ति तत आज्ञादयो दोषाः । अपि च 'स्थिताः स्मः' इत्युक्तेगृहस्थाश्चिन्तयेयुः-अवश्यंवर्षभविष्यति येनैते वर्षारात्रमत्र स्थिताः; ततोधान्यं विक्रीणीयुः गृहं वा छादयेयुः हलादीनि वा सस्थापयेयुः ।
यत एवमतोऽभिवर्धितवर्षे विंशतिरात्रे गते 'इतरेषु च' त्रिषु चन्द्रसंवत्सरेषु सविंशतिरात्रे मासे गते गृहिज्ञातं कुर्वन्ति ॥ [मा.४२८४] एत्थ उ पनगंपनगं, कारणिगंजा सवीसती मासो। . .
सुद्धदसमीठियाण व, आसाढीपुनिमोसरणं । वृ-'अत्र' इति आषाढपूर्णिमायां स्थिताः पञ्चाहं यावद् दिवा संस्तारक-डगलादि गृह्णन्ति, रात्रौ च पर्युषणाकल्पं कथयन्ति, ततः श्रावणबहुलपञ्चम्यांपर्युषणं कुर्वन्ति ।अथाषाढपूर्णिमायां क्षेत्रं न प्राप्तास्तत एवमेव पञ्चरात्रं वर्षावासप्रायोग्यमुपधिं गृहीत्वा पर्युषणाकल्पं च कथयित्वा दशम्यां पर्युषणयन्ति। एवं कारणिकं रात्रिन्दिवानां पञ्चकं पञ्चकंच वर्षयता तावद् नेयं यावत् सविंशतिरात्रोमासः पूर्णः। __ अथवा ते आषाढशुद्धदशम्यामेव वर्षाक्षेत्रे स्थितास्ततस्तेषां पञ्चरात्रेण डगलादौ गृहीते पर्युषणाकल्पेच कथिते आषाढपूर्णिमायां समवसरणं पर्युषणं भवति, एष उत्सर्गः। शेषं कालं पर्युषणमनुतिष्ठतां सर्वोऽप्यपवादः । अपवादेऽपि सविंशतिरात्रा मासात् परतो नातिक्रमयितुं कल्पते । यद्येतावत्यपि गते वर्षाक्षेत्रं न लभ्यते ततो वृक्षमूलेऽपि पर्युषणयि-तव्यम् ॥
अथ पञ्चकपरिहणिमधिकृत्य ज्येष्ठकल्पावग्रहप्रमाणमाह[भा.४२८५] इय सत्तरी जहन्ना, असिती नउई दसुत्तर सयं च ।
जति वासति मग्गसिरे, दस राया तिन्नि उक्कोसा॥ वृ-'इति' उपप्रदर्शने।ये किल आषाढपूर्णिमायाः सविंशतिरात्रे मासे गतेपर्युषणयन्ति तेषां सप्ततिदिवसानिजघन्यो वर्षावासावग्रहो भवति भाद्रपदशुद्धपञ्चम्याअनन्तरंकार्तिकपूर्णिमायां