Page Text
________________
उद्देशक : ३, मूलं-८७, [भा. ३९१३]
३९१ यद् वस्त्र तद्वान् सिन्धुसौवीरकादिषु गर्हितो भवति, अतस्तत्र कृत्स्नान्यपि परिभोक्तव्यानि ।।
अथ कालकृत्स्नमपवदति[भा.३९१४] नीलकंबलमादी तु, उन्नियं होति अच्चियं ।
सिसिरे तं पिधारेज्जा, सीतं नऽन्नेण रुब्भति॥ वृ-नीलकम्बलादिकमौर्णिकंमहाराष्ट्रविषये अर्चितं' महाध्रयं भवति, तदपितत्र प्राप्तः 'शिशिरे' शीतकाले 'धारयेत्' प्रावृणुयादित्यर्थः, शीतं यतो नान्येन वस्त्रण निरुध्यते॥
अथ तद्भावितपदं व्याख्याति[भा.३९१५] न लभइ खरेर्हि निहं, अरत्तिं च करिति से दिवसतो वि।
उज्झाइगंव मन्नति, थूलेर्हि अभावितो जाव॥ वृ-'स्वरैः' स्थूलतया कठिनस्पश्चिीवरै राजादिप्रब्रजितः कश्चिद् निद्रां न लभते, तानि च तस्य दिवसतोऽप्यरतिं कुर्वन्ति, "उज्झाइयं वा" जुगुप्सां मन्यते तैः, ततः स्थूलैर्यावदद्याप्यभावितस्तावत् तस्य भावकृत्स्नवस्त्रमनुज्ञातम् ।। 'अवमादिषु गच्छोपग्रहार्थम्' इति भावयति[भा.३९१६] ओमा-ऽसिव-दुढेसू, सीमढेऊण तं असंथरणे ।
गच्छो नित्थारिज्जति, जाव पुनो होति संथरणं ।। वृ-अवमौदर्या-ऽशिव-राजद्विष्टेषुभुक्त-पानालाभेगच्छस्यासंस्तरणंभवेत्, ततः शतसहस्त्रमूल्यं वस्त्र “सीमढेऊण" तिचूर्णिकारवचनाद् विक्रीय गच्छो निस्तार्यते यावत् पुनरपि संस्तरण भवति । विशेषचूर्णी तु-“सीमढेऊण" इत्यस्य स्थाने "उवक्कमट्ठा व" त्ति पाठः, तत्रोपक्रमःकालगमनंतदर्थम् । किमुक्तंभवति? -कस्यापि साधोरतार्कितंकालगमनं भवेत्तस्याच्छादनार्थं 'भावकृत्स्नं' वर्णाढयं वस्त्र प्रागेव ग्रहीतव्यम् ॥अथवा द्रव्यकृत्स्नं भावकृत्स्नं चेति द्विविधमेवेह कृत्स्नम् । कथम् ? इति चेद् उच्यते[भा.३९१७] मानाहियं दसाधिय, एताइ पडंति दव्वकसिणम्मि।
तस्सेव य जो वन्नो, मुलुंच गुणो यतं भावे ।। वृ-क्षेत्रकृत्स्ने कालकृत्स्ने च यद् ‘मानाधिकं' यथोक्तप्रमाणातिरिक्तम्, यच्च ‘दशाधिकं' सदशाकं वस्त्रम्, एते द्वे अपि द्रव्यकृत्स्ने निपततः । यस्तु तस्यैव वस्त्रस्य ‘वर्ण कृष्णत्वादिकः, यच्च 'मूल्यम्' अष्टादशरुपकादि, यश्च ‘गुणः' मृदुत्वादि, तदेतत्सर्वमपि भावकृत्स्नेऽवतरति॥
मू. (८८) नो कप्पइ निग्गंधाण वा निग्गंथीण वा अभिन्नाइं वत्थाइंधारित्तए वा परिहरित्तए वा कप्पइ निग्गंथाणं वा निग्गंथीण वा मिन्नाइं वन्याइंधारित्तएवा परिहरित्तएवा॥
वृ-नो कल्पते निर्ग्रन्थानां वा निर्ग्रन्थीनां वा 'अभिन्नानि' अच्छिन्नानि वस्त्रणि धारयितुंवा परिहर्तुं वेति ॥अथ भाष्यम्[भा.३९१८] अकसिण भिन्नमभिन्नं, होज भिन्नं तु अकसिणे भइतं।
कसिणा-ऽकसिणे य तदा, भिन्नमभिन्ने य चउभंगो।। वृ- यत् पूर्वसूत्रेऽक-त्स्नमुक्तं तद् भिन्नं वा स्याद् अभिन्नं वा । भिन्नमपि अकृत्स्ने 'भक्त' • विकल्पितम्, अकृत्स्नंवा कृत्स्नंवा भवतीत्यर्थः । अतएव कृत्स्ना-ऽकृत्स्नपदेन द्रव्य-क्षेत्राद्यविशिष्टं सामान्यतः कृत्स्नं गृहीतम्, अभिन्नपदेन तु सकलम् । आह च बृहद्भाष्यकृत्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003323 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 19 Bruhat kalpa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 10 MB |