________________
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-२/७२ ओमोदरिय पओसे, भए य गहणं अनुन्नायं ॥ अस्य व्याख्या प्राग्वत् ॥अत्र निमन्त्रणापदं विशेषतो भावयति[भा.३६३९] निब्बंधनिमंतेंते, भणंति भजिं दलाहि जा एसा ।
तंपुन अविगीतेसुं, गीया इतरं पि गेण्हंति ॥ वृ-शय्यातरं महता निर्बन्धेन निमन्त्रयमाणं साधवो भणन्ति-या तवैषा भर्जिका-प्रहेणकं आहृतिका निर्हतिका वा तां प्रयच्छ। 'तत् पुनः' आहृतिकाया निर्हतिकाया वा ग्रहणमगीतार्थेषु कुर्वन्ति । ये तु गीतार्थास्ते 'इतरमपि' सागारिकपिण्डमपि गृह्णन्ति ॥ [भा.३६४०] नेच्छंतमगीतं एतिनेव सुत्तेण पत्तियति ।
सच्छंदेन न भणिमो, फुड-वियडमिणं भणति सुत्तं ॥ वृ-अथागीतार्थ आर्हतिकां निर्हतिका वा नेच्छति ग्रहीतुं तत एतेनैव सूत्रेण प्रत्याययन्ति, यथा-आर्या ! वयं 'स्वच्छन्देन' स्वाभिप्रायेण न भणामः, किन्तु 'स्फुट-विकटम्' अतीवव्यक्ताक्षरमिदमेव सूत्रं भणति, यथा-कल्पते सागारिकेणाप्रतिगृहीता आहृतिका परेण च प्रतिगृहीता निर्हतिकेति॥अपि च[भा.३६४१] जो तं जगप्पदीवेहि पणीयं सव्वभावपन्नवणं ।
न कुणति सुतं पमाणं, न सो पमाणं पवयणमि ॥ वृ. 'तत्' सकलत्रिलोकीप्रसिद्धं 'जगप्रदीपैः' भगवद्भिस्तीर्थकरैः प्रणीतं सर्वेषाम्उत्सर्गाऽपवाद-निश्चय-व्यवहारादीनां भावानां प्रज्ञापना-प्ररूपणा यत्र तत् तथाविधं श्रुतं यः कश्चित् प्रमामं न करोति नासौ 'प्रवचने' चतुर्वर्णसङ्घमध्ये प्रमाणं भवति ॥
अमुमेवार्थमन्योक्तिभङ्गया द्रढयति[भा.३६४२] जस्सेव पभावुम्मिल्लिताइं तं चेव हयकतग्घाई ।
कुमुदाई अप्पसंभावियाइं चंदं उवहसंति ॥ . वृ- यस्यैव प्रभावेणोन्मीलितानि-प्रबुद्धानि तमेव चन्द्रं कुमुदान्युपहसन्तीति सण्टङ्गः । कथम्भतानि? इत्याह-हतकृतघ्नानि,हतशब्दो निन्दावाचकः, कृतघ्नतया पापानीत्यर्थः। आत्मानं सम्भावयन्ति-'वयमेव शोभनानि' इत्यभिमन्यन्ते तच्छीलानि च यानि तान्यात्मसम्भावीनि, कुत्सितान्यात्मसम्भावीनि आत्मसम्भाविकानि । एवंविधानि परमोपकारिणमपि चन्द्रं 'वामतीवावदातानि, भवास्तु सकलकत्वान्न तथा' इति स्वकीयश्वेतप्रभापटलेनोपहसन्तीवोपहसन्तीत्युच्यते । एवमार्या! भवन्तोऽपियस्यैव प्रभावेणोन्मीलितविवेकलोचनाः साताः तदेव श्रुतं साम्प्रतमप्रमाणयन्तो हतकृतघ्ना इव लक्ष्यन्ते । एवं प्रज्ञापिताः सन्तः प्रतिपद्यन्ते सूत्राशातनापातकमयादगीतार्था अप्याहवति कादिग्रहणम् ॥
मू. (७३) सागारियस्स अंसियाओअविभत्ताओ अब्बोच्छिन्नाओ अब्बोगडाओ अनिजूढाओ, तम्हा दावए नो से कप्पइ पडिग्गाहित्तए।
मू. (७४) सागारियस्स अंसियाओ विभत्ताओ वोच्छिन्नाओ वोगडाओ निजूढाओ, तम्हा दावए एवं से कप्पइ पडिग्गाहित्तए॥
[भा.३६४३] छिन्नममत्तो कपति, अच्छिन्नो न कप्पती अह तु जोगो।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org