________________
उद्देश : २, मूलं - ५९, [ भा. ३४८१ ]
कुटुम्बिनां गृहेषु दृष्टाः । शेषं सर्वमपि पिण्डाभिलापेन प्राग्वदवसातव्यम् ॥
मू. (६०) अह पुन एवं जाणिज्जा - नो रासिकडाई जाव नो भित्तिकडाई कोट्ठाउत्ताणि वा पल्लाउत्ताणि वा मंचाउत्ताणि वा मालाउत्ताणि वा कुंभिउत्ताणि वा करभिउत्ताणि वा ओलित्ताणि वा विलित्ताणि वा लंछियाणि वा मुद्दियाणि वा पिहियाणि वा कप्पइ निग्गंधाण वा निग्गंधीण वा वासावासं वत्थए ।
वृ- अस्य व्याख्या प्राग्वत् । नवरं कुम्भी - मुखाकारा कोष्ठिका, करभी- घटसंस्थानसंस्थिता, तयोरागुप्तानि प्रक्षिप्य रक्षितानि कुम्भ्यागुप्तानि करभ्यागुप्तानि वा ।। अत्र भाष्यम्[भा. ३४८२ ] कुंभी करही तहा, पल्ले माले तहेव मंचे य । ओलित्त पहिय मुद्दिय, एरिसए न कप्पती वासो ॥
वृ-यत्रोपाश्रये कुम्भ्यां वा करभ्यां वा पल्ये वा माले वा मञ्चे वा चशब्दात् कोष्ठे वा प्रक्षिप्तानि पिण्डप्रभृतीनि भवन्ति, तानि चावलिप्तानि पिहितानि मुद्रितानि वा भवेयुः, ईशे न कल्पते वस्तुम् ॥ तथा चाह[भा. ३४८३]
३०५
उडुबद्धम्म अईते, वासावासे उवट्ठिए संते । ठायंतगाण गुरुया, कास अगीतत्थ सुत्तं तु ॥
वृ-ऋतुबद्धे काले व्यतीते वर्षावासे चोपस्थिते यद्यपि सूत्रेण तत्रोपाश्रये स्थातुमनुज्ञातं तथापि न कल्पते, यदि तिष्ठन्ति ततश्चतुर्गुरुकाः । शिष्यः पृच्छति कस्य पुनरेतत् प्रायश्चित्तम् ? | सूरिराहअगीतार्थस्य । सूत्रं पुनर्गीतार्थमधिकृत्य प्रवृत्तम् । शेषं पिण्डाभिलापेन तथैव वक्तव्यम् ॥
मू. (६१) नो कप्पइ निग्गंधीणं आहे आगमनगिहंसि वा वियडगिहंसि वा वंसीमूलंसि वा रुक्खमूलंसि वा अब्भावगासियंसि वा वत्थंए ।
'
वृ- इह निर्ग्रन्थ-निर्ग्रन्थीनां सामान्यतः सदोषा उपाश्रया उक्ताः, अथ केवलानामेव निर्ग्रन्थीनामभिधीयन्त इत्यनेन सम्बन्धेनावातस्य अस्य व्याख्या- अधः शब्द इह अवशब्दार्थे । पथिकादीनामागमनेनोपेतं तदर्थं वा गृहमागमनगृहम् । विवृतम् - अनावृतं गृहं विवृतगृहम् । वंसीमूलं नाम-गृहाद् बहिस्थितमलन्दकादिकम् । वृक्षमूलं तु वृक्षस्य - सहकारादेः मूलम् - अधोभागः । अभ्रावकाशमाकाशमुच्यते । एतेषु प्रतिश्रयेषु निर्ग्रन्थीनां वस्तुं न कल्पते इति सूत्रसङ्क्षेपार्थः ॥
अत्र भाष्यविस्तरः
[भा. ३४८४ ] आगमने वियडगिहे, वंसीमूले य रुक्खमब्भासे । ठायंतिकाण गुरुगा, तत्थ वि आणादिणो दोसा |
For Private & Personal Use Only
.
वृ- आगमनगृहे विवृतगृहे वंसीमूले वृक्षमूलेऽभ्रावकाशे च तिष्ठन्तीनां निर्ग्रन्थीनां चत्वारो गुरुकाः । तत्राप्याज्ञादयो दोषा मन्तव्याः ॥ अथवा
[ भा. ३४८५ ] आगमगिहादिएसुं, भिक्खुणिमादीण ठायमाणीणं । गुरुगादी जा छेदो, विसेसितं चउगुरू वा सिं ॥
वृ- आगमनगृहादिषु भिक्षुण्यादीनां तिष्ठन्तीनां चतुर्गुरुकमादी कृत्वा छेदं यावत् प्रायश्चित्तम्। तद्यथा- भिक्षुण्याश्चतुर्गुरुकम्, अभिषेकायाः षड्लघुकम्, गणावच्छेदिन्याः षड्गुरुकम्,
19 20
Jain Education International
www.jainelibrary.org