Page Text
________________
२९८
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-२/५६
वृ-अध्वा-महदरण्यं ततो निर्गता आदिशब्दादशिवा-ऽवमौदर्यादिषु वर्तमाना विकालवेलायां तं ग्रामं प्राप्ताः ‘त्रिकृत्वः' त्रीन् वारान् शुद्धां वसतिं मार्गयन्ति । यदि न प्राप्यते ततो गीतार्था यतनया अग्निशालायां वसन्ति ॥ एतदेव स्पष्टयति[भा.३४४३] अद्धांणनिग्गयाई, तिण्हं असईए फरुससालाए ।
गीयत्था जयणाए, वसंति तो पयणसालाए॥ . वृ-अध्वनिर्गतादयः 'तिसृणां' पणितशाला-भाण्डशाला-कर्मशालानामन्यतरस्याः ‘परुषशालायाः' कुम्भकारशालाया अभावे ततो गीतार्था यतनया पचनशालायां' भाजनपाकशालायां वसन्ति।इह शालात्रयग्रहणादन्या अपि कुम्भकारशालाः सूचिताः॥तासां स्वरूपमुपदर्शयितुमाह[भा.३४४४] पणिए य भंडसाला, कम्मे पयणे य वग्धरणसाला ।
इंधनसाला गुरुगा, सेसासु वि होंति चउलहुगा ॥ वृ-पणितशाला भाण्डशाला कर्मशाला पचनशाला व्याघरणशाला इन्धनशाला चेति । अत्र निष्कारणे इन्धनशालायां तिष्ठतां चतुर्गुरुकाः । 'शेषासु' पणितशालाप्रभृतिषु चतुर्लघुकाः ॥
अथैतासामेव व्याख्यानमाह[भा.३४४५] कोलालियावणो खलु, पणिसाला भंडसाल जहि भंडं ।
कुंभारकुडी कम्मे, पयणे वासासु आवाओ॥ वृ-कौलालिकाः-कुलालक्रय-विक्रयिणस्तेषामापणः पणितशाला मन्तव्या । किमुक्तंभवति?यत्र कुम्भकारा भाजनानि विक्रीणते, वणिजो वा कुम्भकारहस्ताद् भाजनानि क्रीत्वा यत्रापणे विक्रीणन्ति सा पणितशाला । भाण्डशाला यत्र घट-करकादिभाण्डजातं सङ्गोपितमास्ते।कर्मशाला कुम्भकारकुटी, यत्र कुम्भकारोघटादिभाजनानि करोतीत्यर्थः । पचनशाला नाम यत्रापाकस्थाने वर्षासु भाजनानि पच्यन्ते । इन्धनशाला तु यत्र तृण-करीष-कचवरास्तिष्ठन्ति । [भा.३४४६] तोसलिए वग्घरणा, अग्गीकुंडं तहिं जलति निचं ।
तत्थ सयंवरहेडं, चेडा चेडी य छुब्भंति ॥ वृ- व्याघरणशाला नाम तोसलिविषये ग्राममध्ये शाला क्रियते, तत्राग्निकुण्डं स्वयंवरहेतोर्नित्यमेव प्रज्वलति, तत्र च बहवश्चेटकाः एका च स्वयं वरा चेटिका 'प्रक्षिप्यन्ते' प्रवेश्यन्ते इत्यर्थः । यत्सेषां मध्ये तस्यै प्रतिभाति तमसौ वृणीते, एषा व्याघरणशाला । एतासु तिष्ठतां चत्वारो लघुकाः ।। नवरम्[भा.३४४७] इंधनसाला गुरुगा, आदित्ते तत्थ नासिउंदुक्खं ।
दुविह विराधन झुसिरे, सेसा अगनी य सागरिए ।। वृ-इन्धनशालायां तिष्ठतां चत्वारो गुरुकाः । कुतः ? इत्याह-तत्र तृण-करीषादौ ‘आदीप्ते' प्रदीप्ते सति नंष्टुं 'दुःखं' दुष्करम् । शुषिरं च तत् तृणादि भवति, ततस्तत्र 'द्विविधा विराधना' संयमा-ऽऽत्मविषया। 'शेषासु' पणितशालादिषु भाजनविक्रयिक-क्रयिकादिना जनसागारिकम्। पचनशालायां पुनरग्निदोषो भवति ।। एतासु द्वितीयपदे तिष्ठतां विधिमाह[भा.३४४८] पढमं तु भंडसाला, तहि सागरि नत्थि उभयकालं पि।
कम्माऽऽपणि निसि नत्थी, सेस कमेनेंधनी जाव ।।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003323 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 19 Bruhat kalpa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 10 MB |