Page Text
________________
उद्देशक : १, मूलं - २५, [भा. २५११]
९७
द्रष्टव्यम् । अत एतौ द्वावपि गुरुतरौ । प्राकृतकापराधस्तु बहुजनं न स्पृशति । अपि च प्राकृतकः 'तस्य वा' संयतस्य नृपस्यवा भयाद् 'न प्रतिकुर्याद्' न प्रत्यपकारं करोति ॥
[भा. २५१२] अविय हु कम्मद्दन्नो, न य गुत्ती ओ सि नेव दारट्ठा । तेन कयं पिन नज्ज, इतरत्थ पुनो धुवा दोसा ॥
वृ- 'अपि च इत्यभ्युच्चये, प्राकृतकः क्षेत्र-खलादिकर्मभि अन्न: - अक्षणिकः ततस्तासां प्रतिमानामुदन्तं न वहति, न च तत्सम्बन्धिनीषु देवद्रोणीषु 'गुप्ति' आत्यन्तिकी रक्षा, न वा ‘द्वारस्थाः’ द्वारपालाः ततः कृतमपि प्रतिमाप्रतिसेवनं न ज्ञायते । 'इतरत्र तु' दण्डिक-कौटुम्बिकेषु पुनः 'ध्रुवाः' अवश्यम्भाविनः प्रस्तारादयो दोषाः, द्वारपालादिरक्षासद्भावात् ॥
अत एव तेषां प्रतिमा पूर्व प्रभूततरं प्रायश्चित्तमुक्तम्, न केवलं प्रतिमासु किन्तु स्त्रीष्वपि तदीयासु गुरुतरं प्रायश्चित्तं भवतीति प्रसङ्गतो दर्शयितुमाह
[भा. २५१३]
नोय इत्थियाए, संपत्तीकारणम्मि पारंची। अमी अणवठप्पो, मूलं पुन पागयजणम्मि ।।
वृ- 'राज्ञः स्त्रियाम्' अग्रमहिष्यां यद् मैथुनसंपत्तिलक्षणं कारणं तत्र पाराश्चिको भवति । अमात्यायामनवस्थाप्यः । प्राकृतजनस्त्रियां पुनर्मूलम् । शिष्यः प्राह
[भा. २५१४] तुल्ले मेहुणभावे, नाणत्ताऽऽ रोवणाय कीस कया । जेन निवे पत्थारो, रागो वि य वत्थुमासज्ज ॥
वृ- दण्डिकादिपरिगृहीतासु प्रतिमासु स्त्रीषु वा तुल्ये मैथुनभावे कस्माद् 'आरोपणायाः’ प्रायश्चित्तस्य 'नानाता' विसध्शता कृता ? । सूरिराह-येन कारणेन 'नृपे' राज्ञि 'प्रस्तारः' कटकमर्दो भवति, अतस्तत्राधिकतरंप्रायश्चित्तम्। तदपेक्षया कौटुम्बिके प्राकृते च यथाक्रमं स्वल्पाः स्वल्पतरा दोषास्तस्तयोः प्रायश्चित्तमपि हीनं हीनतरम् । रागोऽपि च वस्तु आसाद्य भवति, याध्शं जघन्यं मध्यममुत्कृष्टं वा वस्तु रागोऽपि तत्र ताद्दशो भवतीति भावः ।। इदमेव भावयति
[भा. २५१५] जइभागगया मत्ता, रागादीनं तहा चओ कम्मे । रागाइविहरया वि हु, पायं वत्थूण विहुरत्ता ।।
वृ-रागादीनां 'मात्रा' जघन्यादिरूपा यतिषु यावत्सङ्ख्याकेषु भागेषु गता स्थिता 'कर्मण्यपि ' ज्ञानावरणादौ ‘चयः' बन्धस्तथैव द्रष्टव्यः । अथ रागादीनां मात्रानानात्वं कथं भवति ? इत्याहराकादीनां 'विधुरताऽपि' मात्रावैषभ्यमपि प्रायः 'वस्तूनां' स्त्रीप्रभृतीनां 'विधुरत्वात्' सुन्दरसुन्दरतर- सुन्दरतमविभागाद् भवति । प्रायोग्रहणं कस्यापि कदाचिद् वस्तुवैसध्श्यमन्तरेणापि रागादिवैस६श्यं भवतीति ज्ञापनार्थम् । यतश्चैवमतो युक्तियुक्तं दण्डिकादिपरिगृहीतासु स्त्रीषु प्रतिमासु वा प्रायश्चित्तनानात्वम् । तदेवमुक्तं दिव्यं प्रतिमायुतम् । अथ दिव्यस्यैव देहयुतस्यावसरःतच्चाचिततं न सम्भवति, जीवच्युतस्य दिव्यशरीरस्य तत्क्षणादेव विध्वंसनात् । यत्तु सचित्तदेवीशरीररूपं देहयुतं तत्र स्थानप्रायश्चित्तं यथा प्रतिमायुते, प्रतिसेवनाप्रायश्चित्तं तु यथा मनुष्यस्त्रीषु भणिष्यते । गतं दिव्यरूपम् । अथ मानुष्यरूपमाह
[भा. २५१६ ] मानुस्सं पि य तिविहं, जहन्नगं मज्झिमं च उक्कोसं ।
197
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003323 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 19 Bruhat kalpa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 10 MB |