________________
४०३
उद्देशक : १, मूलं -६, [भा. १५९०]
तत्थपढमो जड्डुसमाणो पाहुणगसाहू भणइ-मम जं दोसीणं वा उण्हगं वा कंजियं वा लब्भइ तं चैव आनेहि, नवरं उदरपूरं । एवं भणिए किं दोसीणं चेव आनेयव्वं ? न, विसेसेण सोहणं तस्स आनेयव्वं । बिइओ पाहुणयसाहू भइ-परं मे नेहरहिया वि पूवलिया सुकुमाला होउ । तइओ भणइ - महुरंनवरिं मे होउ । चउत्थो भणइ - अन्नं वा पाणं वा निप्पडिगंधं मे आनेह । एवं ताणं भणंताणं जं जोग्गं तं सङ्घयकुलेहिंतो विसेसियं आनिज्जइ । तं च ठविएसु चेव सड्डयकुलेसु लब्भइ नाठविसु । पाहुने य कीरमाणे महंतो निज्जरालाभो साहुक्कारो य पाविज्जइ । अतो कायव्वं तं जहाविसहं साहूहिं ति ।। आह यद्येवं तर्हि श्राद्धकुलेषु मा कोऽपि प्रवेशं कार्षीत् ? यदा प्राघूर्णकादिकार्यं समुत्पन्नं भविष्यति तदा प्रवेशं करिष्यामः, ततश्च बहुतरमुत्कृष्टं च लप्स्यमहे । सूरिराह[भा. १५९१] एवं च पुनो ठविए, अप्पविसंते इमे भवे दोसा । वीसरण संजयाणं, विसुक्क गोणीइ आरामे ॥
वृ-एवंचतावत् चमढनायां दोषा अभिहिताः । पुनः शब्दो विशेषणार्थ । यदि पुनः स्थापनाकुलानि सर्वथैव स्थाप्यन्ते ततः ‘“ठविए”त्ति सर्वथैव स्थापितेषु तेष्वप्रविशतां साधूनामेते दोषा भवेयुः । तद्यथा-विस्मरणं संयतानां भवति, भिक्षा दातव्येति नियमाभावात् ।
अत्र च विशुष्कया गवा आरामेण च दृष्टान्तः- जहा- एगस्स वोद्दधिज्जाइयस्स गोणी धेनू । सा यपओस-पच्चसे सुकुलवं सुकुलवं दुद्धस्स पयच्छइ । तस्स य दसहिं दिवसेहिं संखडी भविस्सइ । ताहे सो चिंतेइ एसा गावी ताव बहुयं खीरं देइ, तया य दुल्लहं खीरं भविस्सइ, मम य तया अवस्सं कजं, तो इदानिं न दुहामि, तया चेव एक्सराए दुहिस्सामि, वरं मे दस कुलया होतया । पत्ते य संखडिदिवसे महंतं कुंडयं गहाय गोणीदुहणट्टयाए ढुक्को जाव विसुक्का, चुलुओ विनत्थि दुद्धस्स । एवं संजया वि अणल्लियंता तेसिं सड्डाणं पम्हुट्ठा न चेव जाणंति-किं संजया अत्थि ? नवा ? । ते वि संजया जम्मि दिवसे कज्जुं तम्मि गया जाव न संति तानि दव्वानि । तम्हा दोह वा तिन्ह वा दिवसाणं अवस्सं गंतव्वं ॥
अहवा आरामदिट्ठतो, जहा- एगो आरामिओ । सो चिंतेइ-मम आरामे पुप्फाणं आढयं दिने दिने उट्ठेइ, इंदमहदिवसे अ बहूजनो पुप्फाण कायओ भविस्सइ तो मा दिने दिने पुष्फाई उच्चेमि, तद्दिवसं वरं बहूणि पुप्फानि होंताणि त्ति । पत्ते य इंदमहदिवसे सो पच्छियाओ घेत्तुं गओ जाव सो आरामो उप्फुल्लो, एगमवि पुष्कं नत्थि । एवं ते जद्दिवसं कज्जमुप्पन्नं तद्दिवसं पविट्ठा ठवणाकुलेसु । ताहे सड्डा भणंति-तुब्भे इहं चिय अच्छंता न मुणह वेलं, अम्हं पए वत्ता वेला । अप्पविसंतेसु य न कोइ दंसणं पडिवज्जइ, न वा अनुव्वए, गिलाणपाउग्गंवा नत्थि ।। यतश्चैवमतः प्रवेष्टव्यं स्थापनाकुलेषु गीतार्थसङ्घाटकेन । स च की ग्दौषैर्विरहितः ? इत्यत आह
[भा. १५९२] अलसं घसिरं सुविरं, खमगं कोह- मान-मा-लोहिल्लं । कोऊहल पडिबद्धं, वेयावच्चं न कारिज्जा ।।
वृ- 'अलसं' निरुद्यमम्, 'ग्रसितारं' बहुभक्षिणम्, 'स्वप्तारं ' स्वप्नशीलम्, “सीलाद्यर्थस्येरः" इति प्राकतलक्षणबलादुभयत्रापि तृनप्रत्ययस्येरादेशः, क्षपकं प्रतीतम्, “कोह- माण- माय- लोहिल्लं” ति क्रोधवन्तं मानवन्तं मायावन्तं लोभवन्तम्, सर्वत्रापि भूम्नि मतुप्रत्ययः, यथा गोमानिति, “कोऊहल’”त्ति मत्वर्थीयप्रत्ययलोपात् कुतूहलिनम्, 'प्रतिबद्ध' सूत्रार्थग्रहणसक्तम । एतान्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org