________________
१९१
पीठिका - [भा. ७२२]
इय कइवयाइँजाणइ, पयाणि पढमिल्लुगुस्सारी॥ [भा.७२३] किं पि त्ति अन्नपुट्ठो, पञ्चंतुस्सारणे अवोच्छित्ती।
गीताऽऽगमण खरंटण, पच्छित्तं कित्तिया चेव ।। कृ-अत्र कथानकम्-एगस्सगाहावइस्स उच्छुवाडोबहुसइओनिष्फन्नो, तंसियाला पइसरित्ता खाइति।ताहे सो उच्छुसामी सियालगहणनिमित्तं तस्स उच्छुवाडस्स परिपेरंतेसुचउद्दिसिं खाइयं खणावेइ । तत्थ एगो सियालो पडिओ। सोवराओ गिण्हित्ताकन्ने पुच्छंच पित्तादीवियचम्मेण वेढित्ताघंटआबंधित्ता विसज्जिओ।सोनासंतो सियालेहिं दिट्ठोदूरओ।तेसियाला 'अन्नारिसो'त्ति काउं भएण पलाया । ते विरूएहिं दिट्ठा, पुच्छिया-किं नासह ? त्ति । तेहिं कहियं-अपुव्वं सरं करेमाणं किंपिअपुव्वं भूयं एति । ते विभएणपलायंता वरक्खूहि दिट्ठा, पुच्छिया। तेहिं कहियंकिं पिकिर एति, तुरियं पलायह । ते विपलायंता सीहेण पुच्छिया। कहियं तेहिं । सीहो चिंतेइमा पाणियसद्देण उवाहणाओ मुयामि, गवेसामि ताव । तेण सणियं पडियरियत्ता 'सियालो त्ति हओघंटासियालो ‘कीस आउलीकया मो?'त्ति रोसेणं । ते असियालादयो मिया आसासियामा भायह, हओ सोवराओमए दीवियचम्मोणद्धोघंटासियालो।केणविअवराहे घेत्तुंतहाकओ। . एस दिलुतो ।। अयमत्थोवणओ-जस्स तं उस्सारिजति सो जावतिएहिं दिवसेहिं जोगो समप्पइ तावति दिवसे कतिवयाणं आलावगाणं किंचि सुत्तफासियं सिक्खित्ता पच्चंतं गंतूण गच्छपागड्डित्तमं करेति, अन्नेसिं च उस्सारेति । ते वि उस्सारावेत्ता पत्तेयं गच्छपागड्डित्तणेणं ठाएत्ता सिस्साणं पडिच्छयाण य उस्सारकप्पं करेंति-अम्हे किर सुत्तत्थाणं अव्वोच्छित्तिं करेमो। तत्थ जो सो पढमिल्लुगउस्सारी सो जहा ते सियाला तस्स घंटासियालस्स आकिति घंटासदं च जाणंति, न उण 'को एस? किंवा एयस्स गलए? कस्स वा एस सद्दो?' एवं सो पढमिल्लुगुस्सारी किंचि जाणइन सव्वं सब्भावं ।जो एयस्स पासे उस्सारकप्पंकरेति सो कइ विआलावए जाणेति नपुन अत्थं। सोसिस्सेणंपुछिओ भणति-किंपिकेरिसोविअस्थि एयस्स अत्थो। सेसा कतिवए वि आलावए न कटुंति, ते सिस्सेहिं पुच्छिज्जंता भणंति-न याणामो, अस्थि पुन किं पि एयं तस्स तुब्मे जोगं वहह । एवं ते अप्पाणंच परं च नासिंता विहरति । अह अन्नया गीयत्था आयरिया आगया, तेहिं ते उवालद्धा, गच्छा य अच्छिन्ना, गच्छेसुयपवेसिया सव्वे ।जम्हा एतेदोसा तम्हा न उस्सारेयव्वं । केत्तिया ते भविस्संतिजे एवं निहोडिहिंति? ॥
___ गाथात्रयस्याप्यक्षरगमनिका-इक्षवः क्रियन्तेयत्रतत्‘इक्षुकरणम्' इक्षुवाटस्तस्यरक्षणार्थम् 'उवकः' गर्ता स्वातिकेत्यर्थः सा खानिता । तत्र च क्रोष्टु-शृगालस्य पतनम् । ततो गृहपतिना गलके घण्टां बद्धवा मुक्तस्य तस्य दर्शनम् । शृगालानां नाशनम् । ततो वृकादीनां प्रच्छा ।ततः सर्वेऽपि परम्परया नश्यन्ति, यावत् सिंहः समागतः । तेन सिंहेन 'प्रतिजागर्य' निरूप्य ‘सः' घण्टाश्र गालो हतः । शेषाः 'मृगगणाः' श्र गाल-वृकादयः आश्वासिताः । अयं दृष्टान्तः, अथ दार्शन्तिकयोजनामाह-"इय कइवयाई" इत्यादि । 'इति' अमुनैव प्रकारेण प्रथमिल्लुकोत्सारी शिष्यः 'कतिपयानिपदानि सूत्रालापकरूपाणिकिञ्चिन्मात्रसूत्रस्पर्शकनियुक्तिमिश्रितानिजानीते। अस्य च समीपे योऽन्योऽधीतेस कतिपयान् सूत्रालापकान्जानीतेन पुनरर्थम्। तस्यापिपार्वे यः पठति ससूत्रालापकानपि नाऽऽकर्षति, अन्येनपृष्टः प्रतिभणति-अस्ति किमप्येतदङ्गोपाङ्गादिकं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org