________________
४२८
निशीथ - छेदसूत्रम् - ३- २०/१३८७
[भा. ६६२०] पुव्वानुपुव्वि पढमो, विवरीए बितियततियए गुरुओ । आयरियकारणा पुण, पच्छा पुच्छा य सुण्णो उ ।।
- पुव्वानुपुव्वी पढम त्ति एस पढमो भंगो, अस्य व्याख्या[भा. ६६२१]
[भा. ६६२२]
पच्छित्तऽनुपुव्वी जयणा पडिसेवणा य अनुपुव्वी । एमेव वियडणादी, बितिय ततियमादिणो गुरुओ ।। पुव्वं गुरूणि पडिसेविऊण पच्छा लहूणि सेवित्ता । लहुए पुव्विं कधयति, मा मे दो देज्ज पच्छित्ते ॥ चू-पुव्वद्धं जं गीयत्थकारणे लहुगुरुपनगादिजयणाए पच्छित्तणुपुव्विं अवलबंतो पडिसेवति । एस पडिसेवणानुपुवी । वियडण त्ति आलोयणानुपुव्वी, सा वि एवं चेव जं जहा पडिसेवितं तहा चेव आलोएति त्ति एस पढमभंगो । विवरीतो बितिओ - “पुव्वं पडिसेवितं पच्छा आलोइयं "ति एस बितियभंगो । ततिओ वि पच्छा पडिसेवितं पुव्वं आलोइयं ति, एएसु बिइयततियभंगेसु जं आवन्नो तं दिज्जति, मायाविनो य काउं मायानिष्फण्णं चउगुरुओ मासो दिज्जति । एतेसु वि ततियभंगेसु भावना इमा, एत्थ गुरु ति बृहद् द्रष्टव्यम्, लघु अल्पमिति, सो अ मासलहु आदि देति, पुव्वं सेविऊण पनगादिया पच्छा पडिसेविए पुव्वं कहयति, मासादिया पुण पच्छा कहयति । स्यात् किमेवं हयति ?, उच्यते- आसंकया " मा मे दो देज पच्छित्ते" त्ति अजयणनिष्फण्णं अतियारनिप्फण्णं च देति ॥
[ भा. ६६२३] अहवाऽजतपडिसेवि, त्ति नेव दाहिंति मज्झ पच्छित्तं । इति दो मज्झिमभंगा, चरिमो पुण पढमसरिसो उ ।।
चू-बितियभंगोवा करेति इमं चित्ते- “पनगादिआलोयणं सोउं" "अजयणपडिसेवि" त्ति गुरुगेन दाहिति, पच्छित्तं अप्पं वादाहिति" एवं मायिस्स मज्झिमदोभंगसंभवो भवति ।। अहवाविसेसतो ततियभंगऽत्थो इमो - "आयरियकारणा" (गा०. ६६२०) पच्छद्धं, आयरियादिकारणेण अन्नं गंतुकामो आयरिए वा गंतुकामो आयरियं भणति - इच्छामि भंते तुब्भेहिं अब्भणुन्नाओ इमेण कारणेण अमुगं विगतिं एवतियं कालं आहारेत्तए । एवं तत्थ गीयत्था संभवाओ पुव्वंआलोएत्ता पच्छा पडिसेवंति । अहवा - तृतीयभंगो शून्यो मंतव्यः । चरिमभंगो पढमसभंगसरिच्छो चेव नायव्वो ।। एत्थ जम्हा पढमचरिमा दो विभंगा अपलिकुंचियाभावे बितिय ततिय पलिकुंचिताभावे तम्हा इमे अपलिउंचियभावे चउभंगसुत्तखंडं आगतं । अपलिउंचिते अपलिउंचितं इत्यादि चउभंगसुतं उच्चारेयव्वं ।
[भा. ६६२४]
पलिउंचण चउभंगो, वाहो गोनी य पढमओ सुद्धो । तं चैव य मच्छरिए, सहसा पलिउंचमाणे उ ॥
चू-पलिउंचण इत्यर्थः प्रतिषेधदर्शनार्थः । जहा सूत्रे तहा चउभंगो, क्वचित् सूत्रे आदिचरिमा भंगा मज्झिमा अत्थतो वत्तव्वा । अस्मिन् सूत्रे चउभंगे रहिते वा भिक्खुणिदिट्ठतेहिं वक्खाणं किज्जइ । जहा कोइ वाहो कस्सइ इस्सरस्स कयवित्तीओ मंसं उवाणेति । अन्नया सो वाहो सुंदरं मंसं घेत्तुं इस्सरं संपत्थितो, चिंतेइ य सव्वेतं मंसं इस्सरस्स दायव्वमिति । पत्तो इस्सरसमीवं, तेन ईसरेण सुहुमेण आभट्ठो स्वागतं सुस्वागतं उवविसाहित्ति, मज्जं च पातितो, वाहेण य तुद्वेण
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org