________________
३१६
निशीथ-छेदसूत्रम् -३-१९/१३४६
चू-जतिवसहिस्स बाहिं कालगाहिस्स ठागो नऽस्थिताहे अंतो छन्ने उद्घट्टितो गेण्हति, अह उद्धट्टियस्स वि अंतो ठाओ नत्थि, ताहे अंतो छन्ने चेव निविट्ठो गेण्हति । बाहिं ठितो य एक्को पडियरत्ति, वासबिंदूस पडतीस नियमा अंतो ठिओ गिण्हइ, तत्थ वि उद्धट्टिओ निसण्णो वा, नवरं - पडियरगो वि चेव टिओ पडियरइ । एस पाभाइए गच्छुवग्गहट्ठा अववायविही, सेसा काला ठागासति न घेत्तव्वा आइण्णओ वा जाणियव्वं ॥
कस्स कालस्स कं दिसं अभिमुहेहिं पुव्वं ठायव्वमिति भण्णति[भा.६१५१] पादोसिय अड्डरत्ते, उत्तरदिसि पुव्वपेहए कालं ।
वेरत्तियम्मि भयणा, पुवदिसा पच्छिमे काले ॥ चू-पादोसिए अद्धरत्तिए नियमा उत्तरमुहो ठाति, वेरत्तिए भयणि त्ति इच्छा, उत्तरमुहो पुब्वमुहो वा, पाभातिए पुव्वं-नियमा पुब्वमुहो ॥ इदानि कालग्गहणं पमाणं भण्णति[भा.६१५२] कालचउक्कं उक्कोसएण जहन्नेण तिगंतु बोधव्वं ।
बितियपदम्मि दुगंतु, मातिट्ठाणा विमुक्काणं ।। चू-उस्सग्गे उक्कोसेणचउरोकालाघेपंति, उस्सग्गेचेव-जहन्नेणतिगंभण्णति। "बितियपदं" ति- अववादो, तेन कालदुगंभवति, अमायाविनः कारणे अगृहानस्येत्यर्थः । अहवा-उक्कोसेण चउक्कं भण्णति । अहवा - जहन्ने हाणिपदे तिगं भवति, एक्कम्मि अगहिते इत्यर्थः । बितिए हानिपदे दुगं भवति, द्वयोरग्रहणादित्यर्थः । एवं अमायाविणो तिन्नि वा अगेण्हंतस्स एक्को भवति । अहवा - मायाविमुक्तस्य कारणे एकमपि कालं अ गृण्हतः न दोषः, प्रायश्चित्तं वा न भवति ।। कहं पुण कालचउक्कं? , उच्यते[भा.६१५३] फिडितम्मि अद्धरत्ते, कालं घेत्तुं सुवंति जागरिता।
ताहे गुरू गुणंती, चउत्थो सब्वे गुरू सुवति ॥ चू-पादोसियं कालं घेत्तुं पोरिसिं काउं पुण्णपोरिसीए सुत्तपाढी सुवंति, अत्थचिंतगा उक्कालियपाढिणो य जागरंति जाव अड्डरत्तो । ततो फिडिए अड्डरत्ते कालं घेत्तुं ते जागरिता सुवंति, ताहे गुरू उद्वित्ता गुणंति जाव चरिमो जामो पत्तो। चरिमे जामे सव्वे उद्वित्ता वेरत्तियं घेत्तुं सज्झायं करेंति ताहे गुरू सुवंति। पत्ते पाभातिते काले जो पभातियकालं घेच्छिहिति सो कालस्स पडिक्कमिउ पाभाइयकालं गेण्हइ, सेसा कालवेलाए कालस्स पडिक्कमंति, तओ आवस्सयं करेंति। एवं चउरो काला भवंति ॥तिन्नि कहं ?, उच्यते-पाभातिते अगहिते सेसा तिन्नि भवे । अहवा[भा.६१५४] गहितम्मि अद्धरत्ते, वेरत्तिय अगहिते भवे तिन्नि।
वेरत्तिय अद्धरत्ते, अतिउवओगा भवे दुन्नि । धू-वेरत्तिए अग्गहिए सेसेसु गहितेसु तिन्नि, अड्डरत्तिए वा अगहिते तिन्नि, पादोसिए वा अग्गहिते तिन्नि । दोन्नि कहं ?, उच्यते । पादोसियअड्डरत्तिएसु गहिएसु सेसेसु अगहिएसु दोन्नि भवे ।अहवा-पादोसिए वेरत्तिए य गहिते दोन्नि ।अहवा-पादोसितपभातितेसु गहिएसु सेसेसु अगहिएसु दोन्नि, एस कप्पो विकप्पे । पादोसिएण चेव अनुवहतेण उवओगतो सुपडिजग्गिएण सव्वकाले पढंति न दोसो।अहवा- अड्डरत्तियवरत्तियगहिते दोन्नि । अधवाअढरत्तियपभातिएसु गहितेसु दोन्नि । अहवा - वेरत्तियपभातिएसु दोन्नि । जया एक्को ततो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
___www.jainelibrary.org