________________
उद्देशक : १६, मूलं-१०६०, [भा. ५३११]
१६५
[भा.५३११] नयणे पूरे दिढे, तडि सिंचण वीइमेव पुढे य ।
आगच्छंते आरन्न, गाम पसु मनुय इत्थीओ॥ चू-चोदगोभणइ- “अहं दगतीरंभणामि, उदगागरातो जत्थ निज्जति उदगंतं उदगतीरं"? आयरिओ भणति - दूरं पि नजति उदगं, तम्हा न होइ तं उदगतीरं । तो जत्तियं नदीपूरेण अक्कमइ तं उदगतीरं । अधवा - जहिं ठिएहिं जलं दीसइ, अधवा - नदीए तडी उदगतीरं । अधवा -जहिं ठितो जलट्ठिएण सिंचिज्जइ सिंगगादिणातंजलतीरं । अधवा-जावतियं वीति (चि) ओ फुसंति, अधवा - जावतियं जलेण पुढे तं दगतीरं" । आयरिओ भणइ - “न होइ एयं दकतीरं ।" दगतीरलक्खणं इमंभणति-आरन्ना गामेयगावा दगट्टिणोआगच्छमाणा पसुमणुस्साइथिगाओ वा साधु दगतीरट्ठियं ददु थक्कंति-नियत्तंति वा जत्तोतं उदगतीरं । पुनरवि आयरिओ भणति[भा.५३१२] सिंचण-वीयी-पुट्ठा, दगतीरं होइ न पुण तम्मत्तं ।
ओयरिउत्तरितुममा, जहि दिस्स तसंति तं तीरं॥ घू- नयणादियाणं सत्तण्ह आदेसाणं चरिमा तिन्नि सिंचण, वीति, पुट्ठो य, एते नियमा दगतीरं । सेसा भयणिज्जा । इमं अव्वभिचारि दगतीरं-आरन्ना गामेयगा वा तिरिया वा मणुस्सा वा दगट्ठिणो ओयरिउमणा पाउं वा उत्तरिउमणा जलचरा वा जहिं ठियं साधु दणं चिटुंति, त्रसंति वा तं दगतीरं भवति ॥ दगतीरे चिट्ठणादिसु इमे दोसा[भा.५३१३] अहिकरणमंतराए, छेदण उस्सास अनहियासे य ।
आणा सिंचण जल-थल-खहचरपाणाण वित्तासो॥ धू-दगतीरे चिटुंतस्स अधिकरणं भवति, बहूण यअंतरायं करेति । “छेदनं" ति-साधुस्स चलणाजोउट्ठिय-रओसोजले निवडति । “उस्सासे"ति-उस्सासविमुक्कपोग्गलाजले निवडंति। जलं वाखोभेति।दगतीरे ठितोवा तिसितोधिदुब्बलोअनधियासोजलंपिवेज्जा ।तित्थकराणाभंगो य।तगतीरे ठियंवाअमुकंप-पडिनीययाएकोति सिंचेज्जा । दगतीरट्ठिओयजल-जल-खहचराणं वित्तासं करेति ॥ “अधिकरणं" ति अस्य व्याख्या[भा.५३१४] दद्ण वा नियत्तण, अभिहननं वा वि अन्नतूहेनं ।
गामा-ऽऽरन्नपसूणं, जा जहि आरोवणा भणिया॥ चू-दट्ठणं वा नियत्तण त्ति अस्य व्याख्या[भा.५३१५] पडिपहणियत्तमाणम्मि अंतरागं (य) च तिमरणे चरिमं ।
सिग्घगति तन्निमित्तं, अभिघातो काय-आताए। धू-गामेयगा अरन्नवासिणो वा, गामेयगा ताव ठप्पा । आरन्ना तिसिया तित्थाहिमुहा एंता दगतीरे तं साधुंदटूण पडिपहेण गच्छंतेसु अधिकरणं, छक्काए य वहेंति, उदगं च अपाउं जति ते पडिपहेणं गच्छंति तो अंतरायं भवति, चसद्दातो परितावणादी दोसा, एगम्मि परिताविते छेदो, दोसु मूलं, तिसु अणवट्ठो । अह एकं तिसाए मरइ तो मूलं, दोसु अणवट्ठो, तिसु पारंचियं । "अभिहननं वा वि" अस्य व्याख्या - “सिग्घगति' पच्छद्धं, "तन्निमितं" तिं - तं साधुं दटुं गीता सिग्घगती अन्नं अन्नोन्नं वा अभिघायंति, छक्काए वा घाएंति, साहुस्स वा दित्ता वाघातं,
करेज्जा, तिसिया वा अणधियासत्तणतो साहुं नोल्लेउं अभिहनेउ गच्छेज्जा ।। Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org