________________
निशीथ-छेदसूत्रम् -१सामिकता प्रायश्चित्तव्याख्यान गाथा[भा. २०७] पंचादी निक्खित्ते, असव्वराति लहुमाहियं मीसे ।
लहुगा य सव्वरातिए, जंवा आवज्जती जत्थ ।। चू.पंचत्तिपणगं, तंआदि काउंजत्थ-जत्थ जं संभवति पायच्छित्तं तंतत्थ तत्थ दायव्वं, निक्खित्तेत्ति, सचित्तपरंपर-निक्खित्ते असव्व-राईए य प्पदीवे मासलहुगं । अहवा "पंचादीनिक्खेत्ते"त्ति आदिनिक्खित्तेपणगं, मिस्सगणिपरंपरनिक्खित्तेत्यर्थः । कथं पुनराधं? द्वितीयपदेप्राप्ते “पूर्वतेन ग्रहणमिति करेज्जा" कृत्वा ।मासियं मीसित्तिमीसाणंतरगणि-निक्खित्ते मासलहुयं । लहुगा य सव्वराइए त्ति सव्वरातीए य पदीवे दुविह जोयंमि य चउलहुगा । च शब्दात्सचित्ताणंतरनिक्खित्त य । जं वा आवजती जत्थ त्ति एयं सव्वदाराणं सामण्णपयं, जं संघट्टणादिकं, आयविराहणायोज्यमिति वाक्यशेषः । “सागणिय-निक्खित्तेत्ति दारा गता॥
इयाणिं संघट्टणे त्ति दारं- एयस्स इमा भद्दबाहुसामिकता-वक्खाण-गाहा[भा. २०८] उवकरणे पडिलेहा, पमजणाऽऽवास पोरिस मणे य।
निक्खमणे य पवेसे, आवडणे चेव पडणे य॥ चू. उवकरणे पडिलेह त्ति पदं, एवं पमज्जणाऽऽवासग पोरिसि मणे य निक्खमणे य पवेसे आवडणे चेव पडणे य एतावंति पदाणि । अवांतर नव द्वाराणि ॥
एतेषां सिद्धसेनाचार्यो व्याख्यां करोति[भा. २०९] पेह पमज्जण वासए, अग्गी ताणिं अकुव्वतो जा परिहाणी।
पोरिसि भंगमभंजणजोई होति मणे तु रतिव्व रति वा ॥ चू. पेह त्ति उवकरणे पडिलेहा गहिता, पमजणे त्ति वसहिपमज्जणा गहिता, वासए त्ति आवसगदारं गहितं, अग्गि त्ति एताणि पेहादीणि करेंतस्स अग्गी विराहज्जति त्ति वक्कसेसं । संजोतियाए उवकरणं पडिलेहेतिमासलहुअं, अह अगमीएच्छेदणगाणि वडंति तो चउलहुयं । अह अगिणिविराहणाभया पेहादीणि न करेति, तानि अकुव्वतो जा परिहाणि त्ति, तमावज्जते। उवकरणपडिलेहणपरिहाणीए असमायारिणिप्फण्णंमासलहुंउवहिणिप्फण्णंवा, वसहिन पमजंति अइंतणिता वा न पमज्जंति मासलहुं, अह पमज्जंति तहा वि मासलहुं, अह पमज्जिते च्छेदणगेहिं अगणिकाओविराहिज्जति तोचउलहुयं । पोरिसित्तिदारं-“पोरिसिभंगमभंजणजोती" व्याख्यापदं, सुत्तपोरिसिं भंजति मासलहुं, अत्यपोरिसिं न करेतिमासगुरुं, सुत्तं नासेति, अत्थं नासेतिङ्का, अभंगे पुण जोती विराहिज्जति।।
इदानिं मणे त्ति दारं – “होइ मणे तु रतिव्व-रति वा" व्याख्यान पदं, स जोतिवसीए जति रती होज सुहं अच्छिज्जति त्ति रागेत्यर्थः तो चउगुरुयं, अह अरतिं भन्नति - उज्जोते तो चउलहुयं ॥ आवस्सगपरिहाणी पुण इमा[भा. २१०] जइ उस्सग्गे न कुणइ, तति मासा सव्व अकरणे लहुगा।
वंदण थुती अकरणे, मासो संडासगादिसुय॥ चू. जति उस्सग्गे न करेति तइ मासा, कंठं । सव्वावसगस्स अकरणे चउलहुयं । अह करेति तो जत्तिया उस्सग्गा करेति तति चउलहुगा, सव्वंमिचउलहुयं चेव । जतिन देति वंदनए
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org