________________
निशीथ - छेदसूत्रम् -१
तव्विसेसप्पदरिसणत्थं पच्छद्धं भण्णति - भूमीए उदगं भूमुदगं नद्यादिषु अंतलिक्खे उदगंवासोदयेत्यर्थः। तेण गच्छमाणस्स “चउलहुगादी उ बत्तीस" गतार्थं ॥ इदानिं सचित्तुदग - सिन्ह - मीसोदगाणं अभिक्खसेवा भन्नति [भा. १८१] सचित्ते लहुमादी, अभिक्ख-गमणंमि अट्ठहिं सपदं । सिहामीसेवुदए, मासादी दसहिं चरिमं तु ॥
चू. सचित्तोदगेण सइ गमणे चउलहुयं, बितियवाराए चउगुरुं, एवं - जाव-अट्टमवाराए पारंचियं सिण्हामीसुदगेय पढमवाराए मास-लहुं, बितिय - वाराए मासगुरुं एवं - जाव - दसमवाराए पारंचियं ॥ इदाणि धुवणे त्ति दारं
[भा. १८२]
६६
सचित्तेण उ धुवणे, मुहनंतगमादिए च चतुलहुया । अच्चित्त घोवणंमि वि, अकारणे उवधिनिप्फण्णं ।।
चू. सच्चित्तेण उदगेण जइ वि मुहनंतगं घुवति तहा वि चउलहुयं । अह अचित्तेण उदगेण अकारणे घुवति तओ उवहिनिष्फण्णं भवति । जहन्नोवकरणे पणगं, मज्झिमे मासलहुं, उक्कोसे चलहुं । सच्चित्तेणाभिक्खघोवणे अट्ठहिं सपदं, मीसोदएहिं सपदं, अचित्तेण वि निक्कारणे अभिक्खाघोवणे उवहिनिप्पण्णं, सट्टाणा उवरिमं नायव्वं । धोवणे त्ति दारं गयं ॥
इदानं नाव त्ति दारं
[भा. १८३] नावातारिम चतुरो, एग समुद्दमि तिन्नि य जलंमि । ओयाणे उज्जाणे, तिरिच्छसंपातिमे चेव ॥
चू. तारिणी नावातारिमे उदगे चउरो नावाप्पगारा भवंति । तत्त एगा समुद्दे भवति, जहा तेयालग-पट्टणाओ बारवइ गम्मइ । तिन्नि य समुद्दातिरित्ते जले । ता य इमा- ओयाणे त अनुओतोगामिनी पानीयानुगामिनीत्यर्थः, उज्जाणे त्ति प्रतिलोमगामिनीत्यर्थः, तिरिच्छ-संतारिणी नाम कूलात्कूलं ऋजु गच्छत्तीत्यर्थः । एयंमि व चउव्विहे णावातारिमे इमं पायच्छित्तं[भा. १८४] तिरियोयाणुज्जाणे, समुद्दजाणी य चेव नावाए । चतुलहुगा अंतगुरू, जोयणअद्धद्ध जा सपदं ॥
चू. तिरिओयाणुज्जाणे समुद्द - नावा य चउसु वि चउलहुगा । अंतगुरु ति समुद्द- गामणीए दोहिं वि तव - कहिं गुरुगा, उज्जाणीए तवेण ओयाणीए कालेण, तिरियाणी दोहिं वि लहुं । “जोयण अद्धद्ध - जावसपदं ति" एतेसिं चउण्हं नावप्पगाराणं एगतमेणा वि अद्धजोयणं गच्छति चउलहुयं, गतो परं अद्धजोयणवुड्डीए जोयणे चउगुरुयं, दिवड्डे फु, दोसु र्फा, अड्डाइज्जेसु छेदो, तिसु मूलं, तिसु सद्धेसु अणवट्टप्पो, चउसु पारंची। अभिक्खसेवाए अट्ठहिं "सपदं" पारंचियं ति वृत्तं भवइ ॥ नावोदगतारिमे पगते अन्ने वि उदगतरणप्पगारा भण्णंति -
[ भा. १८५]
संघट्टे मासादी, लहुगा तु लेप लेव उवरिं च ।
कुंभे दति तुम्बे, उडुपे पन्नी य एमेव ॥
चू. निक्कारणे संघट्टेण गच्छति मासलहुयं, आदिसद्दातो अभिक्खसेवाए दसहिं सपदं । अह लेवेण गच्छति तो चउलहुयं, अभिक्खसेवातो अट्ठहिं वाराहिं सपदं । अह लेवोवरिणा गच्छतिङ्क, अट्ठहिं सपयं । कुंभेत्ति कुंभ एव ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org