________________
उद्देशक : १, मूलं-१, [भा. ५७० ]
१६७
चू. आलिंगनावतासणादिसु दिट्ठीपडिसंहारो कज्जति । दिट्ठेसु हासदप्परइमाइसु पुव्वभुत्तेसु सवणे वेरग्गमादियासु भावणासु अप्पाणं भावेति । भणिया जयणा सनिमित्तम्मि । सनिमित्तमोहोदओ गओ । इदानिं अनिमित्तं भण्णति । होइ अनिमित्ते इमा परूवणा जयणा य । अनिमित्तस्स तिविहो उदओ - कम्मओ आहारओ सरीरओ य । तत्थ कम्मोदओ इमो
[भा. ५७१]
छायस्स पिवासस्स व, सहाव गेलण्णतो वि किसस्स । बाहिरनिमित्तवज्जो अनिमित्तुदओ हवति मोहे ॥
चू. "छाओ" भुक्खिओ, "पिवासितो" तिसितो, सहावतो किसो सरीरेण गेलण्णतो वा किसो, एरिसरस जो मोहोदओ, बाहिरं सद्दादिगं निमित्तं, तेन वज्जितो अनिमित्तो एस मोहोदओ उत्ति गत्तं इदानिं आहारोदओ त्ति भण्णति[भा. ५७२ ]
आहारउब्भवो पुण, पणीतमाहारभोयणा होति । वाईकरणाऽऽहरणं, कल्लाणपुरोध उज्जाणे ॥
चू. आहारपच्चओ मोहुब्भवो “पुण” विसेसणे, “पणीतं " गलंतणेहं, आहार्यते इति आहारः, प्रणीताहारभोजनाद् मोहोदभवो भवतीत्यर्थः । कथं ? उच्यते "वातीकरण” त्ति । पणीयाहारभोयणाओ रसादि वुड्डी जाव सुक्कंति; सुक्कोवचया वायुप्रकोपः, वायुप्रकोपाच्च प्रजननस्य स्तब्धताकरणं, अथओ भण्णति वाईकरण । अहवा पणीयाहारो वाजीकरणं दप्पकारकेत्यर्थः ।
इहोदाहरणं “कल्लाण पुरोहउज्जाणे "त्ति कंपिल्लपुरं नगरं । ब्रह्मदत्तो राजा । तस्स कल्लाणगं नाम आहारो । सो वरिसेण निफिज्जति । तं च इत्थिरयणं चक्की य भुंजंति । तव्वइरित्तो अन्नो जइ भुंजति, तो उम्माओ भवति । पुरोहितो य तमाहारमभिलसति । पुणो पुणो रायाणं भणति - चिरस्स ते रज्जं लद्धं, अदिट्ठकल्लाणोसि, जेण सारीरियमाहारं न देसि कस्स ति । राइणा रूसिएण भणिओ-कल्लं नातित्थिवग्ग सहिओ निमंतिओ सि । राइणा उज्जाणे जेमाविओ । तेहिं मोहुदओ गोधम्मो समाचरितो । एवं पणीयाहारेण मोहुदओ भवति त्ति ।।
" आहारोदउ "त्ति गतं इदानिं “सरीरोदउ त्ति भणति[भा. ५७३]
मंसोवचया भेदो, भेदाओ आट्ठ - मिंज - सुक्काणं । सुक्कोचया उदओ, सरीरचयसंभवो मोहे ॥
चू. आहारातो रसोवचओ । रसोवचयाओ रुहिरोवचओ । रुहिरोवचया मंसोवचओ । मंसोवचया मेदावचओ । एवं कमेण “भेदो” वसा "अट्ठी” हड्डुं, मिज्जं मेज्जुल्लउ त्ति वृत्तं भवति, ततो सुक्कोवचओ, सुकोवच्चयाओ मोहोदओ भवति । एवं सरीरोवचयसंभवो मोहोदओ भवतीत्यर्थः गतं “सरीरोदए” त्ति दारं । एवं सनिमित्तस्स अनिमित्तस्स मोहुदयस्स उप्पन्नस्स झाणज्झयणादीहिं अहियासणा कायव्वा । अट्ठायमाणे
[भा. ५७४] निवितिगनिब्बले ओमे, तह उद्धट्ठाणमेव उब्भामे ।
वेयावच्चा हिंडण, मंडलि कप्पट्ठियाहरणं ॥
चू. निव्वीतियमाहारं आहारे ति । तह वि अठायमाणे निव्वलाणि मंडगचणगादी आहारेति तहवि अठायमाणे ओमोदरियं करेति । तह वि न ठाति चउत्थादि - जाव - छम्मासियं तवं करेति; पारणए निब्बलमाहारमाहारेति । जइ उवसमति तो सुंदरं । अह नोवसमति “ताहे” उद्धट्ठाणं
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International