________________
११२
निशीथ-छेदसूत्रम् -१अदिन्नादानस्स कप्पिया पडिसेवणागता । गतं अदिन्नादाणं ।।
इदानि मेहुणं भण्णति-तस्सदुविहा पडिसेवणा-दप्पिया कप्पियाय।तत्थ दप्पियंताव भणामि[भा. ३५२] मेहुण्णं पि यतिविधं दिव्वं माणुस्सयं तिरिच्छं च ।
दव्वे खेत्ते काले भावंमि य होति कोहादी॥ चू. मेहुणं जुम्मं, तस्स भावो मेहुण्णं, “मिहुं' वा रहस्सं, तम्मि उप्पन्नं मेहुणं, अवि सद्दो एवकारार्थे च सद्दो पायपूरणे, मेहुण्णमविच त्रिविधेत्यर्थः । तिविह तति तिविधभेदं भण्णति, “तिन्नि" त्ति संख्या तिन्नि भेदा तिविहं । के ते तिन्नि भेया? भण्णति-दिव्वं माणुस्सं तेरिच्छं च । एक्कक्कं पुण चउभेदं “दव्वे" पच्छद्धं । च सद्दो मसुच्चये । होति भवति । “आदि' सद्दातो माणमायालोभा घेप्पंति ॥ दव्वे त्ति अस्य व्याख्या[भा. ३५३] रूवे रूवसहगते, दव्वे खेत्ते य जम्मि खेत्तंमि।
दुविधं छिन्नमछिन्नं, जहियं वा जच्चिरं कालं ।। चू. अनाभरणा इत्थी रूवं भण्णति । रूवसहियं पुण तदेवाभरणसहियं । अहवा अचेयणं इत्थीसरीरं रूवं भण्णति, तदेव सच्चेयणं रूवसहगतं भण्णति । दव्वे त्ति दव्वमेहुणे एतं वक्खाणं भण्णति । खेत्ते यत्तिदारंगहितं। जंमि खेत्तंमिव्याख्या-जंमि खेत्तंमि मेहुणं सेविज्जति वण्णिज्जति वा तं खेत्तमेहुणं । कालेतिअस्य व्याख्या। “दुविधं" पच्छद्धं । कालओजंमेहुणं तंदुविहं-छिण्णं अछिण्णं च । छिण्णं दिवसवेलाहिं वाराहिं वा, अच्छिण्णं अपरिमित्तं । जंमि वा काले मेहुणं सेविजति, जावतितं वा कालं मेहुणं सेविजति, जहियं वा वणणिज्जति तं कालमेहुणं भण्णति॥ रूवे रूवसहगए त्ति अस्य व्याख्या[भा. ३५४] जीवरहिओ उ देहो, पडिमाओ भूसणेहिं वा विजुत्ते।
___ रूवमिह सहगतं पुण, जीवजुयं भूसणेहिं वा॥ चू. भावम्मि य होइ कोहाइ त्ति अस्य व्याख्या[भा. ३५५] कोहादी मच्छरता, अभिमान पदोसऽकिच्च पडिणीए।
तच्चणिगि अमणुस्से, रूयघण उवसग्ग कप्पट्ठी॥ चू. कोहादिग्गहणाओ भावदारं सूचितं । मच्छरत्ति कोहेण मेहुणं सेवति । अभिमानो माणोभण्णति, पदोसोत्ति माणेगट्टितं, तेनपदोसेण, किच्चंतिअकिच्चपडिसेवणंकरेति, मायालोभा दट्ठव्वा । अहवा किचं करणीयं, रागकिच्चमिति यावत्, एस माया घेप्पति । पडिनीयग्गहणातो लोभोघेप्पति, मोक्षप्रत्यनीकत्वात्प्रत्यनीकः, सेज्जायरघूअपच्चणीगोवलक्खणाओवापच्चणीगो लोभो भण्णति । तच्चणिगि रत्तपडा, सा कोवे उदाहरण भविस्सति । अमणुस्से त्ति नपुंसगं, एयं माने उदाहरणं भविस्सति । रूये त्ति रोगे, सा कोवे उदाहरण भविस्सति । अमणुस्से त्ति नपुंसगं, एयंमाणेउदाहरणंभविस्सति।ख्येत्तिरोगे, एयंमायाएउदाहरणंभविस्सति।घणेत्ति घणविगईओ, उवगति उवसग्ग एव कप्पट्टी सेज्जायरघूआ, खविलचेल्लगो लोभा सेज्जातरकप्पट्ठीए उवसग्गं करोतीत्यर्थः ।। एसेवत्थो किंचि विसेसिओ भण्णति
[भा. ३५६] कोहाति समभिभूओ, जो तुअभं निसेवति मणुस्सो।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org