________________
मू०७१
१६५
चतुर्भिः प्रस्थैराढकः ५ षष्ट्याऽऽढकैर्जघन्यकुम्भः ६ अशीत्याऽऽढकैर्मध्यमकुम्भः ७ आढकशतेनोत्कृष्टः कुम्भः ८, अष्टभिराढकशतैर्वाहोभवति ९,अनेन वाहप्रमाणेन सार्धद्वाविंशतिं तन्दुलवाहान् भुनक्ति वर्षशतेनेति। मू. (७२) 'चत्तारि य कोडिसया सद्धिं चेव य हवंति कोडीओ।
असीइंच तंदुलसयसहस्सा हवंतित्तिमक्खायं ४६०८००००००॥ मू. (७३)तंएवं अद्धतेवीसंतंदुलबाहे भुंजंतोअद्धछट्टे मुग्गकुंभे भुंजइ, अद्धछट्टे मुग्गकुंभे भुंतो चउवीसं नेहाढगसयाई जइ, चउवीसं नेहाढगसयाइंभुंजतो छत्तीसंलवणपलसहस्साई भुंजइ।
छत्तीसंलवणपलसहस्साइं जंतो छप्पडगसाडगसयाइंनियंसेइ दोमासिएण परियट्टएणं मासिएण वा परियट्टेणं बारस पडसाडगसयाइं नियंसेइ, एवामेव आउसो ! वाससयाउयस्स सव्वंगणियंतुलियंमवियंनेहलवणभोयणच्छायणंपि॥ एयंगणियप्पमाणंदुविहंभणियंमहरिसीहि, जस्सत्थि तस्स गुणिज्जइ जस्स नत्थि तस्स किं गणिज्जइ ॥
वृ.तांश्चवाहप्रमाणतन्दुलान्गणयित्वा-सङ्ख्यांकृत्वा निर्दिष्टाः-कथिताः, यथा-चत्वारि कोटिशतानि षष्टिश्चैवकोटयः अशीतिस्तन्दुलशतसहस्राणि भवन्तीत्याख्यातं-कथितं १, कथं, एकेन प्रस्थेन चतुःषष्टितन्दुलसहस्राणि भवन्ति, प्रस्थद्वेयनाष्टाविंशतिसहस्राधिकं लक्षं भवति, प्रतिदिनं द्विभॊजनेन उक्तप्रमाणान् तन्दुलान् भुक्ते इति, कतं अष्टाविंशतिसहस्राधिकलक्षं ? वर्षशतस्य षट्त्रिंशद्दिनसहनमानत्वात् षट्त्रिंशत्सहस्रैर्गुण्यन्ते ४६०८ शून्यानि पञ्च भवन्ति, चत्वारिकोटिशतानिषष्टि भुंक्ते सार्धपञ्चं मुद्गकुंभान् भुञ्जन् चतुर्विंशतिस्नेहाढकशतानि भुंक्ते चतुर्विंशतिस्नेहाढकशतानि भुञ्जनषटत्रिंशल्लवणपलसहस्राणि भुनक्ति, षट्त्रिंशल्लवणपलसहस्राणि भुञ्जन् षट् पट्टकशाटकशतानि 'नियंसेइ'त्ति परिदधाति, द्वाभ्यां मासाभ्यां 'परियट्टएणं'ति परावर्त्तमानत्वेनेतिवाअथवा मासिकेन परावर्त्तनेन द्वादशट्टशाटकशतानि 'नियंसेइ'त्तिपरिदधाति
__ “एवामेवे ति उक्तप्रकारेण हे आयुष्मन् ! वर्षशतायुषः पुरुषस्य सर्वं गणितं तन्दुलप्रमाणादिना तुलितं पलप्रमाणादिना मवितमसतिप्रसृत्यादिना प्रमाणेन, तत् किमित्याह ? -स्नेहलवणभोजनाच्छादनमिति । एतत् पूर्वोक्तं गणितप्रमाणं द्विधा भणितं महर्षिभि, यस्य जन्तोरस्ति तन्दुलादिकं तस्य गुण्यते, यस्य तु नास्ति तस्य किं गुण्यते?, न किमपीति । मू. (७४) ववहारगणियदिळं सुहुमं निच्छयगयं मुणेयव्वं ।
जइ एयं नवि एवं विसमा गणणा मुणेयव्वा ॥ वृ. 'ववहार' गाथा, व्यवहारगमितं एतद् दृष्टं-स्थूलन्यायमङ्गीकृत्य कथितं मुनिभिः सूक्ष्म-सूक्ष्मगणितं निश्चियगतं ज्ञातव्यं, यद्येतन्निश्चयगतंभवति तदैत व्यवहारगणितं नास्त्येव, अतो विषमा गणना ज्ञातव्येति ॥ मू. (७५) कालो परमनिरुद्धो अविभज्जो तं तु जाण समयं तु ।
___ समया य असंखिजा हवंति उस्सासनिस्सासे ॥ वृ.अथ पूर्वोक्तं समयादि स्वरूपमाह-'कालो' यः कालः परमनिरुद्ध:-अत्यन्तसूक्ष्मः अविभाज्यो-विभागीकर्तुमशक्यस्तमेव कालं-समयं जानीहि त्वं, चशब्दादसङ्ख्य
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org