________________
पदं-१७, उद्देशकः-२, द्वारं
५९ संखेज्जगुणाओ काउलेसाओ सं० निललेसा विसे० कण्हले० विसे० काउलेसा वि० कण्हलेसाओ विसेसाहियाओ कण्हले० संमु० पंचेंदि० तिरिअ० सं० नीलले० विसे० कण्हले० विसेसाहिया
एएसिणं भंते ! पंचेदियतिरिक्खजोणियाणं तिरिक्खजोणिणीण य कण्हलेस्साणं जाव सुक्कलेसाणंकयरे कयरेहितोअप्पा वा४?, गो०! सव्वत्थोवा पंचेदियतिरि० सुक्कलेस्सासुक्कलेसाओ संखि० पम्हलेसा सं० पम्हलेसाओ संखेजगुणाओ तेउलेसा सं० तेउलेस्साओ संखिजगुणाओ काउले० संखे० नीललेसाओ विसेसाहियाओ कण्हलेसाओ विसेसा० काउले० असंखेजगुणा नीलले० विसे० कण्हले० विसेसाहियाओ, एएसिणंभंते! तिरि०तिरिक्खजोणिणीणय कण्हले० जाव सुक्क० कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा ४?, गो०! जहेव नवमं अप्पाबहुगंतहा इमंपि, नवरं काउले० तिरि० अनं०, एवं एते दस अप्पाबहुगा तिरिक्खजोणियाणं ।
वृ.अधुना तिर्यक्पञ्चेन्द्रियष्वल्पबहुत्वमाह-'एएसिणंभंते!' इत्यादि, एवंजहाओहिया' इति एवम्-उपदर्शितेन प्रकारेण यथा प्रागोधिकास्तथा वक्तव्याः, नवरमलेश्यावर्जाः, तिरश्चामलेश्यानामसंभवात, तेचैवं-सर्वस्तोकाः तियंगोनिकाः शुक्ललेश्याः, तेचजघन्यपदेऽप्यसङ्ख्याता द्रष्टव्याः, तेभ्य सङ्खयेयगुणाः पद्मलेश्याः, तेभ्योऽपि सङ्खयेयगुणास्तेजोलेश्याः, तेभ्योऽप्यनन्तगुणाः कापोतलेश्याः, तेभ्योऽपि नीललेश्या विशेषाधिकाः, तेभ्योऽपि कृष्णलेश्या विशेषाधिकाः, तेभ्योऽपि सलेश्या विशेषाधिकाः । साम्प्रतममेकेन्द्रियेष्वल्पबहुत्वमाह
'एएसिणं भंते! एगिंदियाण' मित्यादि, सर्वस्तोका एकेन्द्रियास्तेजोलेश्याः, कतिपयेषु बादरपृथिव्यब्वनस्पतिकायिकेष्वपर्याप्तावस्थायां तस्याः सद्भावात, तेभ्यः कापोतलेश्या अनन्तगुणाः, अनन्तानांसूक्ष्मबादरनिगोदजीवानांकापोतलेश्यास-द्भावात्, तेभ्योऽपिनीललेश्या विशेषाधिकाः, तेभ्योऽपि कृष्णलेश्या विशेषाधिकाः, अत्र भावना प्रागेवोक्ता।
सम्प्रतिपृथिवीकायिकादिविषयमल्पबहुत्वंवक्तव्यं, तत्र पृथिव्यब्बनस्पतिकायानांचतम्रो लेश्याः तेजोवायूनां तिन इति तथैव सूत्रमाह- ‘एएसि णं भंते ! पुढविकाइयाण' मित्यादि, सुगम, द्वित्रिचतुरिन्द्रियविषयमपि, पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योन्द्रियतिरश्चां यथा तेजस्कायिकानामुक्तंतथा वक्तव्यं, तेजस्कायिकानामिवतेषामप्याद्यलेश्यात्रयमात्रसद्भावात्, गर्भव्युत्क्रान्तिकपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकसूत्रेतेजोलेश्याभ्यः कापोतलेश्या असङ्खयेयगुणा वक्तव्याः, तावतामेव तेषां केवलवेदसोपलब्धतवात्, शेषमौघिकसूत्रवद् वक्तव्यं, एवं तिर्यग्योनिकानामपि सूत्रं वक्तव्यं, तथा चाह-‘एवं तिरिक्खजोणिणीणवि' ।
अधुना संमूर्छिमगर्भव्युत्क्रान्तिकतिर्यक्पञ्चेन्द्रियतिर्यक्स्त्रीविषयं सूत्रमाह-'एएसि णं भंते !' इत्यादि सुगम, एतच्च प्रागवद् भावनीयं, इदं किल पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाधिकारे षष्ठं सूत्रमनन्तरोक्तंच पञ्चममत उक्तं 'जहेवपंचमंतहाइमंछटुंभाणियव्वं', अधुना गर्भव्युत्क्रान्तिकतिर्यक्पञ्चेन्द्रियतिर्यस्त्रीविषयं सप्तमं सूत्रमाह___एएसिणंभंते!' इत्यादि सुगम, नवरं सर्वास्वपिलेश्यासु स्त्रियः प्रचुराः, सर्वसङ्ख्ययापि च तिर्यक्पुरुषेभ्यस्तिर्यकस्त्रियस्त्रिगुणाः “तिगुणा तिरूवअहिया तिरियाणं इत्थिया मुणेयव्वा" इति वचनात्, ततः सङ्ख्यायतगुणा उक्ताः, नपुसकास्तु गर्भव्युत्क्रान्तिकाः कतिपय इति न ते यथोक्तमल्पबहुत्वं व्याप्नुवन्ति, सम्प्रति समूर्छिमपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकगर्भव्युत्क्रान्तिक
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org