________________
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रम्-२-१५/२/-/४३५ उक्को० उव० विसे० जिभिदियस्स उक्को० उव० विसे० फासिंदियस्स उक्को० उव० विसे० जहन्नउक्कोसियाए उवओगद्धाए सव्वत्थोवा चक्खिदियस्स जहन्निया उवओगद्धा सोतिंदियस्स जहन्निया उवओगद्धा विसेसाहिया घाणिंदियस्स जह० उव० विसे० चिब्भिदियस्स ज० उव० वि० फासिंदियस्सजह० उव० वि० फासिंदियस्सजहन्नियाहिंतोउवओगद्धाहितोचविखदियस्स उक्कोसिया उवओगद्धा विसे० सोतिंदियस्स उक्को० उव० वि० घाणिदियस्स उक्को० उव०वि० जिभिदियस्स उक्करो० उव० विसे० फासिंदियस्स उक्कोसिया उव० विसे०५।
कतिविहा णं भंते ! इंदियओगाहणा पं०?, गो० ! पंचविहा इंदियओगाहणा पं०, तं०-सोतिंदियओगाहणा जाव फासिंदियओगाहणा, एवं नेरइयाणं जाव वेमाणियाणं, नवरं जस्स जइ इंदिया अस्थि६
वृ.तत्र 'यथोद्देशं निर्देश इति न्यायात् प्रथमत इन्द्रियोपचयसूत्रमाह-'कइविहे णं भंते! इंदियउवचएपन्नत्ते'इत्यादि सुगम, नवरं जस्सजइइंदिया' इत्यादि, यस्य नैरयिकादेर्यति-यावन्ति इंद्रियाणि सम्भवन्ति तस्य ततिविधिः-तावप्रकार इन्द्रियोपचयो वक्तव्यः, तत्र नैरयिकादीनां स्तनितकुमारपर्यवसानानां पञ्चविधः पृथिव्यप्तेजोवायुवनस्पतीनामेकविधो द्वीन्द्रियाणां द्विविधः त्रीन्द्रियाणां त्रिविधश्चतुरिन्द्रियाणां चतुर्विधः, तिर्यक्पञ्चेन्द्रियमनुष्यव्यन्तरज्योतिष्कवैमानिकानां पञ्चविधः, क्रमश्चैवं०स्पर्शनर- सनघ्राणचक्षुःश्रोत्राणीति, एवमिन्द्रियनिवर्तचनादिसूत्राण्यपि वेदितव्यानि, प्रायः सुगमत्वात्, नवरं 'इंदियउवओगद्धा' इति यावन्तंकालमिन्द्रियैरुपयुक्त आस्ते तावत्काल इन्द्रियोपयोगाद्धा 'कतिविहाणं भंते! ओगाहणापन्नत्ता' इति कतिविधं-कतिप्रकारं भदन्त ! इन्द्रियैरवग्रहणं- परिच्छेदः प्रज्ञप्तः । एतत्सामान्यतः पृष्टं, सामान्यं च विशेषनिष्ठमतोऽपायादिविशेषविषयाणि सूत्राण्याह
मू. (४३६) कतिविधेणं भंते ! इंदियअवाए पं०?, गो० ! पंचविधे इंदियअवाए पं०, तं०-सोतिंदियअवाए जाव फासिंदियअवाए, एवं नेरइयाणं जाव वेमाणियाणं, नवरंजस्स जइ इंदिया अस्थि । कतिविहा णं भंते ! ईहा पं०?, गो०! पंचविहा ईहा पं०, तं०-सोतिंदियईहा जाव फासिंदियईहा, एवं जाव वेमाणियाणं, नवरं जस्स जइ ईदिया ८।।
कतिविधेणं भंते! उग्गहे पं०?, गो०! दुविहे उग्गहे पं०, तं०-अत्थेग्गहे यवंजणोग्गहे य । वंजणोग्गहे णं भंते ! कतिविधे पं०?, गो० ! चउविधे पं०, तं०-सोतिंदियवंजणोग्गहे घाणिंदियवंजणोग्गहे जिभिदियवंजणोग्गहे फासिंदियवं० । अत्थोग्गहे णं भंते ! कतिविधे पं० गो०! छविहे पं०, तं०-सोतिंदियअत्थोवग्गहे चक्खिदियअ० जिभिदियअ० फासिंदियअ० नोइंदियअत्थो० नेरइयाणं भंते ! कतिविहे उग्गहे पन्नते?, गो० ! दुविहे पं०, तं०-अत्थोग्गहे य वंजणोग्गहे य, एवं असुरकुमाराणं जाव थणियकुमाराणं।
पुढविकाइयाणं भंते! कतिविधे उग्गहे, पं०?, गो० ! दुविधे उग्गहे पं०-अत्थोग्गहे य वंजणोवग्गहेय। पुढविकाइयाणंभंते! वंजणोग्गहे कतिविधेपं०? गो०! एगेफासिंदियवंजणोग्गहे पं०। पुढविकाइयाणं भंते! कतिविधे अत्थोग्गहे पन्नत्ते?, गो०! एगे फासिंदियअत्थोग्गहे पं०, एवंजाव वणस्सइकाइयाणं, एवं बेइंदियाणवि, नवरंबेइंदियाणं वंजणोग्गहे दुविहे पं० अत्थोग्गहे दुविहे पं०, एवं तेइंदियचउरिदियाणवि, नवरं इंदियपरिवुड्डि कायव्वा,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org