________________
पदं-२८, उद्देशकः-१, द्वार
२११
-ओसन्नं कारणंपडुच्चवण्णओकालनीलातिं गंधओदुभिंगंधातिरसओतित्तरसकडुयाई फासओकक्खडगुरुयसीयलुक्खाइंतेसिंपोराणेवण्णगुणेगंधगुणे रसगुणे फासगुणेविपरिणामइत्ता परिपीलइत्ता परिसाडइत्ता परिविद्धंसइताअन्ने अपुब्वेवण्णगुणेगंधगुणे रसगुणेफासगुणेउप्पाइत्ता आयसरीरखेत्तोगाढे पोग्गले सव्वप्पणयाए आहारं आहारेति। - नेरइया णं भंते ! सव्वओ आहारेति सव्वओ परिणामंति सव्वओ ऊससंति सव्वओ नीससंति अभिक्खणंआहारेति अभिक्खणंपरीणामंतिअभिक्खणंऊससंतिअभिक्खणं नीससंति आहच आहारेति आहछ परणीमेति आहच्च ऊससंति आहच्च नीससंति?, हंता! गो० ! नेरइया सव्वतो आहारेति एवंतं चेव जाव आहच्छ नी०।
नेरइयाणं भंते! पोग्गले आहारत्ताते गिण्हतिं ते णं तेसिं पोग्गलाणं सेयालंसि कतिभागं आहारेति कतिभागं आसाएंति?, गो० ! असंखेजतिभागंआ० अनंतभागंअस्साएंति, नेरइया णं भंते! जे पोग्गले आहारत्ताते गिण्हंति ते किं सब्बे आहारेति नो सब्वे आहारेति?, गो० ! ते सब्वे अपरिसेसए आहारेति । नेरइया णं भंते १ जे पोग्गले आहारत्ताए गिण्हंति ते णं तेसिं पोग्गलाकीसत्ताए भुजोर परिणामेति?, गो०! सोतिंदियत्तातेजाव फासिंदियत्ताते अनिद्वत्ताते अकंतत्ताए अन्निहत्ताए अमणुण्णताए अमणामत्ताते अनिच्छियत्ताते अभिज्झित्ताए अहत्ताते नो उद्धत्ताए दुक्खत्ताते नो सुहत्ताते एतेसिं भुजो २ परिणमंति।
वृ. 'नेरइयाणंभंते १' इत्यादि, नैरयिका भदन्त ! किंसचित्ताहाराः-सचित्तमाहारयन्तीति सचित्ताहाराः,एवमचित्ताहारा मिश्राहारा इत्यपि भावनीयं, भगवानाह-'गौतमे'त्यादि, इह वैक्रियशरीरिणो वैक्रियशरीरपरिपोषयोग्यान् पुद्गलानाहारयन्ति, तेचाचित्ता एव सम्भवन्तिन जीवपरिगृहीता इत्यचित्ताहारा न सचित्ताहारा नापि मिश्राहाराः, एवमसुरकुमारादयः स्तनितकुमारापर्यवसाना भवनपतयो व्यन्तरा ज्योतिष्का वेमानिकाच वेदितव्याः, औदारिकशरीरिणः पुनरौदारिकशरीरपरिपोषयोग्यान् पुद्गलानाहारयन्ति, ते च पृथिवीकायिकादिपरिणामपरिणता इतिसचित्ताहाराअचित्ताहारा मिश्राहाराश्च घटन्ते, तथा चाह-'ओरालियसरीरा जाव मणूसा' इत्यादि, औदारिकशरीरिणः पृथिवीकायिकेभ्य आरभ्य यावन्मनुष्याः, किमुक्तं भवति?-पृथिव्यप्तेदोवायुवनस्पतिरकूपाएकेन्द्रिया द्वित्रिचतुःपञ्चेन्द्रिया मनुष्याश्चच एतेप्रत्येक सचित्ताहारा अप्यचित्ताहारा अपि मिश्राहारा अपि वक्तव्याः । उक्तः प्रथमाधिकारः, सम्प्रति द्वितीयादीनष्टमपर्यन्तान् सप्ताधिकारान् चतुर्विशतिदण्डकक्रमेण युगपदभिधित्सुः प्रथमतो नैरयिकाणामभिदधाति
_ 'नेरइया ण'मित्यादि, नैरयिकाणमिति वाक्यालङ्कारे, भदन्त ! आहारार्थिनः, काक्वाऽभिधानतःप्रश्नार्थत्वावगतिः,भगवानाह–'हते'त्यादि, हन्तेत्यनुमतौअनुमतमेतत्, गौतम आहारार्थिनो नैरयिका इति, यदि आहारार्थिनस्ततो भदन्त ! नैरयिका णमिति पूर्ववत् 'केवइकालस्स'त्ति प्राकृतत्वात् तृतीयार्थे षषअठी, कियता कालेन आहारार्थः-आहारलक्षणं प्रयोजनं आहाराभिलाष इतियावत् समुत्पद्यते?, भगवानाह-'गौतम!' इत्यादि, नैरयिकाणां द्विविधो-द्विप्रकारः आहारः, तद्यथा-आभोगनिर्वातितोऽनाभोगनिवर्तितश्च, तत्र आभोगनमाभोगः-आलोचनमभिसन्धिरित्यर्थः आभोगेन निर्वर्तितः-उत्पादित आभोगनिर्वर्तित
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org