________________
पदं-२१, उद्देशकः-, द्वार
१२९
से भवधारणिज्जे से णं हुं०, जे से उत्तरवेउब्बिते सेवि हुंडे, एवं जाव अधेसत्तमापुढविनेरइयवेउव्वियसरीरे।
तिरिक्खजोणियपं० वे० सरीरेणंभंते! किसंठाणसंठितेपं०?, गो०! नानसंठाणसठिते पं०, एवं जलयरथलयरखहयराणवि, थलयराणवि चउप्पयपरिसप्पाणवि परिसप्पाणवि उरपरिसप्पभुयपरिसप्पाणवि । एवं मणूसंपंचिंदियवे० सरीरेवि।
असुरकुमारभवणवासी देव० पंचि० वे० सरीरे णं भंते ! किंसंठिते पं०?, गो! असुरकुमाराणं देवाणंदुविहे सरीरे पं०, तं०-भवधारणिजे यउत्तरवेउवितेय, तत्थणंजे सेभवधारणिजे से णं समचउरसंसंठाणसं० पं०, तत्थ णंजे से उत्तरवेउब्बिए से णं नानासंठाणसं० पं०, एवं जाव थणियकुमारदेवपंचिंदियवेउब्बियसरीरे, एवं वाणमंतराणवि, नवरं ओहिया वाणमंतरा पुच्छिजंति, एवं जोतिसियाणवि ओहियाणं, एवं सोहम्मे जाव अचुयदेवसरीरे, गेवेजगकप्पातीतवेमाणियदेवपंचिंदियवेउब्वियसरीरे णं भंते ! किंसंठिते पं०?, गो० ! गेवेजगदेवाणं एगे भवधारणिजे सरीरे, सेणं समचउरसंसंठाणसंठिते पं०, एवं अनुत्तरोववाइयाणवि।
वृ. 'वेउब्वियसरीरेणंभंते!' इत्यादि सुगम, नवरं नैरयिकाणां भवधारणीयमुत्तरवैक्रियं चहुण्डसंस्थानमत्यन्तक्लिष्टकर्मोदयवशात्, तथाहि-तेषांभवधारणीयं शरीरंभवस्वभावतएव निर्मूलविलुप्तपक्षोत्पाटिकसकलग्रीवादिरोमपक्षिसंस्थानवदतीव बीभत्सं हुण्डसंस्थानं, यदप्युत्तरवैक्रियंतदपिवयं शुभंकरिष्याम इत्यभिसन्धिना कर्तुमारमधमपितथाविधात्यन्ताशुभनामकर्मोदयवशादतीवाशुभतरमुपजायते इति हुण्डसंस्थानं।
तिर्यक्पञ्चेन्द्रियाणां मनुष्याणां च वैक्रियं नानासंस्थानसंस्थितमिच्छावशतः प्रवृत्तेः दशविधभवनपतिव्यन्तरज्योतिष्कसौधर्माद्यच्युतपर्यवसानवैमानिकानां भवधारणीयं भवस्वभावतयातथाविधशुभनामकर्मोदयवशात्प्रत्येकं सर्वेषां समचतुरस्रसंस्थान, उत्तरवैक्रियं विच्छानुरोधतःप्रवृत्तेर्नानासंस्थानसमंस्थितं, ग्रैवेयकानामनुत्तरोपपातिनांचोत्तरवैक्रियंन भवति, प्रयोजनाभावाद्, उत्तरवैक्रियं ह्यत्र गमनागमननिमित्तं परिचाणानिमित्तं वा क्रियते, न चैतेषामेतदस्ति, यत्तु भवधारणीयमेतेषां तत्समचतुरस्रसंस्थानसंस्थितमिति ।
उक्तानि संस्थानानि, सम्प्रत्यवगाहनामानमाह
मू. (५१८) वेउब्वियसरीरस्स गं भंते ! केमहालिया सरीरावगाहणा पं०?, गो० ! जह० अंगुलस्स असं० उक्को० सातिरेगं जोयणसयसहस्सं।
वाउकाइयएगिदियसरीरस्स णं भंते ! केमहालिया सरीरोगाहणा पं०?, गो० ! जह० अंगुलस्स असं० उक्कोसेणवि अंगुलस्स असं०,
नेरइयपंचिंदियवेउब्वियसरीरस्स णं भंते ! केमहा० पं०?, गो० ! दुविहा पं०, तं०भवधारणिजायउत्तरवेउब्वियाय, तत्थणंजासाभवधारणिज्जासाजह० अंगुलस्सअसंखेजतिभागं उक्को० पंचधनुसयाई, तत्थ णंजा सा उत्तरवेउब्विया सा जह० अंगुलस्स संखेजतिभागं उक्कोट धनुसहस्सारयणप्पभापुढविनेरइयाणंभंते! केमहा०पं०?, गो०! दुविहापं०, तं०-भवधारणिज्जा य उत्तरवेउब्बिता य, तत्थ णं जा सा भवधारणिज्जा सा जह० अंगु० असं० उक्को० सत्त धनूई [119
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org