________________
पदं-२०, उद्देशकः-, द्वार-६-९ दिप्रतिसेवावतां कथमच्युतादिषूत्पत्तिरूपपद्यते ?, कथञ्चिद्विराधकत्वात्तेषामिति । असंज्ञी देवेषूत्पद्यते इत्युक्तं, सचायुषा इति तदायुर्निरूपयति
मू. (५०८) कतिविहे णं भंते! असन्नियाउए पन्नत्ते?, गो०! चउव्विधे असन्निआउए पं०, तं०-नेरइयअसन्नियाउए जाव देवअसन्नियाउए।
असण्णीणंभंते! जीवे किंनेरइयाउयंपकरेतिजावदेवाउयंपकरेति?, गो० ! नेरइयाउयं पकरेति जाव देवाउयंपकरेति, नेरइयाउं पकेरमाणे जह० दस वाससहस्साइंउ० पलिओवमस्स असंखेज्जभागं पकरेति, तिरिक्खजोणियाउयं पकरेति, तिरिक्खजोणियाउयं पकरेमाणे जह० अंतो० उक्को० पलितोवमस्सअसंखेजइभागंपकरेति, एवंमणुस्साउयंपि, देवाउयंजहा नेरइयाउयं
एयस्स णं भंते ! नेरइयअसण्णिआउयस्स जाव देवअसण्णिआउयस्स कतरे २ हितो अप्पा वा ४?, गो०! सव्वत्थोवे देवअसण्णियाउए मणूसअसण्णिआउए असंखेज्जगुणे तिरिक्खजोणियअसण्णिआउए असंखे० नेरइयअसण्णिआउए असंखे०।
वृ. 'कइविहे ण'मित्यादि व्यक्तं नवरं 'असण्णिआउए'त्ति असंज्ञी सन् यत्परभवयोग्यमायुर्बध्नाति तदसंइयायुः, 'नेरइयअसन्नियउए' इति नैरयिकप्रायोग्यमसंड्यायु रयिकासंइयायुरेवमन्यान्यपि, इहासंघ्यायुरसंइयवलस्थानुभूयमानमप्युच्यते, न चेदमत्र प्रकृतमतस्तत्कृतलक्षणसम्बन्धविशेषनिरूपणार्थमाह
___ 'असण्णी' इत्यादि, व्यक्तंनवरं 'पकरेइ इतिबध्नाति, 'दस वाससहस्साई' इतिरत्नप्रभाप्रथमप्रस्तटमधिकृत्य 'उक्कोसेणं पलिओवमस्स असंखेज्जइभाग' इति एतत् रत्नप्रभाचतुर्थप्रतरे मध्यमस्थितिकं नारकमधिकृत्य, प्रथमप्रस्तटे हिजघन्या स्थितिर्दशवर्षसहस्राणि उत्कृष्टा नवतिः सहस्राणि, द्वितीये दश लक्षाणि जघन्या उत्कृष्टा नवतिर्लक्षाणि, एषैव तृतीये जघन्या उत्कृष्टा पूर्वकोटी, एषैव ततुर्थे जघन्या उत्कृष्टा सागरोपमस्य दशभागः, ततोऽत्र पल्योपमासङ्खयेयागो मध्यमा स्थितिर्भवति, तिर्यक्सूत्रे पल्योपमासङ्कयेयभागो मिथुनकतिरश्चोऽधिकृत्य,
“एवंमणुयाउयंपि' इतिजघन्येनान्तर्मुहूर्तमुत्कर्षतः पल्योपमासङ्खयेयभागमित्यर्थः, अत्रापि पल्योपमासङ्खयेयभागोमिथुनकनरानाश्रित्य प्रतिपत्तव्यः, 'देवाउयंजह नेरइयाउय' मिति देवासंघ्यायुस्तथा वक्तव्यं यथा नैरयिकासंघ्यायुर्जधन्यतो दश वर्षसहस्राणि उत्कर्षतः पल्योपमासङ्खयेयभागप्रमाणं वक्तव्यमिति भावः 'एयस्स णं भंते!' इत्यादिना यदसंइयायुषोऽल्पबहुत्वं तदस्य हस्वदीर्घत्वे प्रतीत्य ॥
पदं- २० - समाप्तम् मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधिता सम्पादिता प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रे विंशतितमपदस्य मलयगिरिआचार्येण विरचिता टीका परिसमाप्ता।
| पदं-२१ - "शरीर"] वृ. व्याख्यातं विशंतितमं पदं, इदानीमेकविंशतितममारभ्यते-अस्य चायमभिसम्बन्धः, इहानन्तरपदे गतिपरिणामविशेषोऽन्तक्रियारूपपरिणाम उक्तः, इहापिगतिपरिणामविशेष एव शरीरस्य संस्थानादिरकादिगतिषूत्पन्नानां प्रतिपराद्यते, अत्र चेयमधिकारगाथा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org