Page Text
________________
३४
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रं-१-१/-1-1३२
-
–'मण्डलीकावातो' मण्डलिकाभिर्मूलत आरभ्यप्रचुरतराभिः समुत्थोयोवातः ‘गुजावातो' यो गुञ्जन्-शब्दं कुर्वन् वाति 'झञ्झावातः' सवृष्टिरशुभनिष्ठुर इत्यन्ये, “संवर्तकवातः' तृणादिसंवर्तनखंभावः 'धनवातो;'धनपरिणामोरत्नप्रभापृथिव्याद्यधोवर्ती तनुवातो विरलपरिणामो धनवातस्याधःस्थायी 'शुद्धवातो' मन्दस्तिमितोबस्तिवृत्यादिगतइत्यन्ये, 'तेसमासओ' इत्यादि प्राग्वत्, अत्रापि सङ्ख्येयानि योनिप्रमुखाणि शतसहस्राणि सप्तावसेयानि॥
उक्ता वायुकायिकाः, सम्प्रतिवनस्पतिकायिकप्रतिपादनार्थमाह
मू. (३३) से किं तं वणस्सइकाइया?, वणस्सइकाइया दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-सुहुमवणस्सइकाइया य बायरवणस्सइकाइया य।
मू. (३४) से किं तं सुहुमवणस्सइकाइया?, २ दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-पञ्जतगसुहुमवणस्सइकाइया य अपजत्तगसुहुमवणस्सइकाइया य, सेत्तं सुहुमवणस्सइकाइया।
मू. (३५) से किंतं बादरवणस्सइ०?, २ दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-पत्तेयसरीरबादरवणस्सइ० साहारणस० बादरवणस्सइ०।
वृ.सुगमयावत् सेत्तंसुहुमवणस्सइकाइया,' 'सेकिंत'मित्यादि, अथ केतेबादरवनस्पतिकायिकाः?,२ द्विविधाः प्रज्ञप्ताः,तद्यथा-प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाचसाधारणशरीरबादरवनस्पतिकायिकाश्च, तत्रैकमेकं जीवं प्रति गतं प्रत्येकं शरीरं येषां ते प्रत्येकशरीराः तेचते बादरवनस्पतिकायिकाश्चप्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाः, चशब्दः स्वगतानेकभेदसूचकः, समानं-तुल्यंप्राणापानाधुपभोगंयथा भवतिएवमा समन्तादकीभावनानन्तानांजन्तूनांधारणंसङ्गमणयेनतत्साधारणंसाधारणंशरीरंयेषांतेशाधारणशरीराःतेचतेबादरवनस्पतिकायिकाश्च साधारणबादरवनस्पतिकायिकाः, चशब्दोऽत्रापि स्वगतानेकभेदसूचकः।
मू. (३६) से किंतं पत्तेयसरीरबादरवणस्सइकाइया?, २ दुवालसविहा प०, तंजहा
वृ. 'से किं त' मित्यादि, अथ के ते प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाः?, सूरिराहप्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाः द्वादशविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथामू. (३७) रुक्खा गुच्छा गुम्मा लता य वल्ली य पव्वगा चेव ।
तणवलयहरियओसहि-जलरुहकुहणा य बोद्धव्वा॥ वृ. 'रुक्खे'त्यादि, 'वृक्षाः' चूतादयः 'गुच्छा' वृन्ताकीप्रभृतयः ‘गुल्मानि' नवमालिकाप्रभृतीनि 'लताः' चम्पकलतादयः, इह येषां स्कन्धप्रदेशे विवक्षितोध्वगतैकशाखाव्यतिरेकेणाऽन्यच्छाखान्तरं परिस्थूरं न निर्गच्छति ते लता विज्ञेयास्ते च चम्पकादय इति, 'वल्लयः' कूष्माण्डीत्रपुषीप्रभृतयः, पर्वगा' इक्ष्वादयः, 'तृणानि कुशजंजुकाऽर्जुनादीनि वलयानि केतकीकदल्यादीनि तेषां हि त्वचा वलयाकारेण व्यवस्थितेति, 'हरितानि तण्डुलीयकवास्तुलप्रभृतीनि 'औषध्यः' फलपाकान्ताः ते च शाल्यादयः, जले रुहन्तीति जलरुहाः-उदकावकपनकादयः 'कुहणा' भूमिस्फोटाभिधानाः ते चाकायप्रभृतयः ।
मू. (३८) से किंतं रुक्खा?, २ दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-एगट्ठिया य बहुबीयगा य । से किं तं एगट्ठिया?, २ अनेगविहा पन्नत्ता, तंजहा
वृ.तत्र 'यथोद्देशं निर्देश' इतिन्यायात्प्रथमतो वृक्षप्रतिपादनार्थमाह-‘से किंतमित्यादि,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003314 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 10 Pragnapana |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 324 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 19 MB |