________________
प्रतिपत्तिः -२,
‘एएसिणंभंते!' इत्यादि, सर्वस्तोका अन्तरद्वीपक-मनुष्यपुरुषाः, क्षेत्रस्य स्तोकत्वात्, तेभ्योऽपि देवकुरुत्तरकुरुमनुष्यपुरुषाः सङ्ख्येयगुणाः, क्षेत्रस्य बहुत्वात्, स्वस्थाने तु द्वयेऽपि परस्परं तुल्याः, तेभ्योऽपि हरिवर्षरम्यकवर्षाकर्मभूमकमनुष्यपुरुषाः सङ्ख्येयगुणाः, क्षेत्रस्य बहुत्वात्, स्वस्थानेतुद्वयेऽपिपरस्परंतुल्याः, तेभ्योऽपिहरिवर्षरम्यकव-र्षाकर्मभूमकमनुष्यपुरुषाः सङ्ख्येयगुणाः, क्षेत्रस्यातिबहुत्वात्, स्वस्थाने तु द्वयेऽपि परस्परं तुल्याः, क्षेत्रस्य समानत्वात्, तेभ्योऽपि हैमवतहैरण्यवताकर्म० सङ्ख्येयगुणाः, क्षेत्रस्याति- बहुत्वात्, स्वस्थाने तु द्वयेऽपि परस्परं तुल्याः, क्षेत्रस्य समानत्वात्, तेभ्योऽपि हैमवत हैरण्वता- कर्मभू० सङ्ख्येयगुणाः, क्षेत्रस्याल्पत्वेऽप्यल्पस्थितिकतया प्राचुर्येण लभ्यभानत्वात्, स्वस्थाने तु द्वयेऽपि परस्परं, तुल्याः
-तेभ्योऽपि भरतैरावतकर्मभूमकमनुष्यपुरुषाः सङ्ख्येयगुणाः, अजितस्वामिकाले उत्कृष्टपदे (इव) स्वभावत एव भरतैरावतेषुचूमनुष्यपुरुषाणामतिप्राचुर्येण सम्भवात्, स्वस्थाने चद्वयेऽपिपरस्परितुल्याः, क्षेत्रस्य तुल्यत्वात्, तेभ्योऽपिपूर्वविदेहापरविदेहकर्मभूमकमनुष्यपुरुषाः सङ्ख्येयगुणाः, क्षेत्रबाहुल्यादजितस्वामिकाले इवस्वभावत एव मनुष्यपुरुषाणांप्राचुर्येण सम्भवात्, स्वस्थाने तुद्वयेऽपिपरस्परंतुल्याः, तेभ्योऽनुत्तरोपपातिकदेवपुरुषा असङ्ग्येयगुणाः, क्षेत्रपल्योपमासङ्ख्येयभागवत्यार्काशप्रदेशप्रमाणत्वात्, तदनन्तरमुपरितनग्रैवेयकप्रस्तटदेवपुरुषा मध्यमवेयक्रस्तटदेवपुरुषाअधस्तन|वेयकप्रस्तटदेवपरुषाअच्युतकल्पदेवपुरुषाआरणकल्पदेवपुरुषाः प्राणतकल्पदेवपुरुषाआनतकल्पदेवपुरुषा यथोत्तरं सङ्ख्येयगुणाः, भावना प्रागिव, तदनन्तरं सहनारकल्पदेवपुरुषा लान्तककल्पदेवपुरुषा ब्रह्मलोक० माहेन्द्रक०- सनत्कुमारक० ईशानक० यथोत्तरमसङ्ग्येयगुणाः, सौधर्मकल्प-देवपुरुषाः सङ्ख्येयगुणाः, सौधर्मकल्पदेवपुरुषेभ्यो भवनवासिदेवपुरुषा असङ्ख्येयगुणाः, भावना सर्वत्रापि प्रागिव ।
___ -तेभ्यः खचरतिर्यग्योनिकपुरुषा असङ्ख्येयगुणाः, प्रतरासङ्खयेयभागवर्त्यङ्ग्येयश्रेणिगताकाशप्रदेशराशिप्रमाणत्वात्,तेभ्यः स्थलचरतिर्यग्योनिकपुरुषाः सङ्ख्येयगुणाः, तेभ्योऽपि जलचरतिर्यग्योनिकपुरुषाः सङ्खयेयगुणाः, युक्तिरत्रापितेभ्योऽपि वानमन्तरदेवपुरुषाः सङ्खयेयगुणाः, सङ्खयेययोजनकोटीप्रमाणैकप्रादेशिकश्रेणिमात्रामिखण्डानियावन्त्येकस्मिन्प्रतरे भवन्ति तेषां यावान् द्वात्रिंशत्तमो भागस्तावत्प्रमाणत्वात्, तेभ्यो जयोतिष्कदेवपुरुषाः सङ्खयेयगुणाः, युक्ति प्रागेवोक्ता।
मू. (६५) पुरिसवेदस्स णं भंते ! क्मस्स केवतियं कालं बंधहिती पन्नत्ता?, गोयमा! जह० अट्ठ संवच्छराणि, उक्को० दस सागरोवमकोडाकोडीओ, दसवाससयाइंअबाहा, अबाहूणिया कम्मठिती कम्मणिसेओ।
पुरिसवेदेणंभंते! किंपकारे पन्नते?, गोयमा! वणदवग्गिजालसमाणेप० सेत्तंपुरिसा॥
वृ. पुरुषवेदस्थितिर्जघन्यतोऽष्टौ संवत्सराणि, एतन्यूनस्य तन्निबन्धनविशिष्टाध्यवसायाभावतो जघन्यत्वेनास्भवात्, उत्कर्षतो दशसागरोपमकोटीकोटयः, दशवर्षशतान्यबाधा, अबाधोना कर्मस्थिति कर्मनिषेकः, अस्य व्याख्या प्राग्वत्। तथा पुरुषवेदो भदन्त ! किंप्रकारः प्रज्ञप्तः?, भग०-गौ० ! दवाग्निज्वालासमानः, प्रारम्भे तीव्रमदनदाह इति भावः,
व्याख्यातः पुरुषाधिकाः, सम्प्रति नपुंसकाधिकारप्रस्तावः, तत्रेदमादिसूत्रम्
Jain Education International
ternational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org